Title SINH LÝ CHUYỂN HOÁ CHẤT, NĂNG LƯỢNG.doc ✅

1 BÀI 5. SINH LÝ CHUYỂN HOÁ CHẤT, NĂNG LƯỢNG Mục tiêu học tập: Sau khi học xong bài này, sinh viên có khả năng 1. Trình bày được nhu cầu, vai trò và điều hoà chuyển hoá glucid, lipid, protid đối với cơ thể. 2. Trình bày được các dạng năng lượng, nguyên nhân tiêu hao năng lượng của cơ thể. 3. Nêu được cơ chế điều hoà chuyển hoá năng lượng. Chuyển hoá là toàn bộ những phản ứng hoá học diễn ra trong cơ thể sống, nó xảy ra thường xuyên liên tục ở mọi tế bào của cơ thể và trong các dịch cơ thể. Người ta thường chia làm hai loại các phản ứng hoá học đó là: - Loại phản ứng thoái hoá còn gọi là dị hoá, là loại phản ứng phân chia một phân tử ra thành các thành phần ngày càng nhỏ hơn. - Loại phản ứng tổng hợp còn gọi là đồng hoá là loại phản ứng ghép các phân tử nhỏ lại để tạo thành phân tử lớn hơn. Đặc trưng cơ bản của một phản ứng hoá học là bẻ gãy các liên kết hoá học của một chất nào đó để rồi lại tạo nên một chất khác với các liên kết mới. Có rất nhiều cách bẻ gãy liên kết cũ và sắp xếp liên kết mới theo cách tổ hợp mới. Liên kết nào bị bẻ gãy và chọn kiểu liên kết mới nào, nó được quyết định bởi cấu trúc của các chất, phân phối năng lượng trong phân tử lúc xảy ra phản ứng và phụ thuộc vào môi trường xảy ra phản ứng. Mỗi một chất có con đường chuyển hoá riêng, một con đường chuyển hoá là một chuỗi các phản ứng hoá học có enzym xúc tác dẫn đến hình thành một sản phẩm nhất định. Trong cơ thể sống hai quá trình chuyển hoá chất và chuyển hoá năng lượng liên quan chặt chẽ với nhau và nó tuân thủ những nguyên lý chung của chuyển hoá. 1. CHUYỂN HOÁ CHẤT Chuyển hoá chất trong cơ thể là những quá trình hoá học nhằm duy trì sự sống nói chung của cơ thể và sự sống của từng tế bào nói riêng. Các quá trình chuyển hoá chất chỉ có thể xảy ra được trong những điều kiện nhất định của môi trường bên trong như nhiệt độ, độ pH, thành phần các chất khí, thành phần các ion… đồng thời quá trình chuyển hoá chất cũng góp phần tạo nên sự ổn định của môi trường bên trong cơ thể. Ở bên trong cơ thể các chất dinh dưỡng sẽ trải qua một quá trình chuyển hoá phức tạp để tổng hợp nên các chất tham gia vào các cấu trúc của tế bào, các enzym, đồng thời cũng được sử dụng vào các quá trình phân giải tạo nên các sản phẩm trung gian khác nhau và đảm bảo việc cung cấp năng lượng cho mọi hoạt động của cơ thể và sự sống của từng tế bào. Sự chuyển hoá các chất trong cơ thể có thể được phân chia thành chuyển hoá glucid, chuyển hoá lipid, chuyển hoá protid, chuyển hoá nước, các chất khoáng và vitamin.
2 Bài này chỉ tập trung vào chuyển hoá glucid, lipid và protid, các chuyển hoá khác sẽ được đề cập trong chương trình khác.