Tiêu đề 52 - Nguyễn Phương Thảo - Hoàn thiện khung pháp lý về bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ trong môi trường số.docx ✅

3 tương tác. (iv) Đa dạng, phong phú về thông tin “đầu vào” và sự xuất hiện của trí tuệ nhân tạo (AI) và sản phẩm do AI tạo ra: Theo sự phát triển của nền công nghiệp 4.0, trí tuệ nhân tạo chính thức ra đời và có những bước tiến ấn tượng, đặc biệt là trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ. Việc sử dụng trí tuệ nhân tạo để tạo ra các tác phẩm có ý nghĩa quan trọng đối với luật bản quyền và đã phá vỡ những quy tắc đã được đặt ra trước đó. 5 Cụ thể, với những công nghệ tiên tiến nhất hiện nay, chương trình máy tính đã không còn là công cụ. Nó hoàn toàn có thể tạo ra những tác phẩm sáng tạo một cách độc lập mà không cần sự hỗ trợ từ phía con người. Do vậy việc bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ cho những sản phẩm tạo ra trên môi trường số cũng cần được quan tâm. Tuy nhiên, bên cạnh những tác động mang tính tích cực thì môi trường số và những đặc trưng của nó cũng đặt ra những thách thức đối với bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ. Có thể nhận thấy, cách thức thực hiện hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ tương đối dễ dàng và phổ biến hơn. Cụ thể, các hành vi bất hợp pháp như việc cấp quyền truy cập để khai thác khi chưa có sự đồng ý từ chủ sở hữu quyền sở hữu trí tuệ hay sao chép tác phẩm trái phép được thực hiện ngày càng thuận tiện và đơn giản khi có sự hỗ trợ từ các công cụ điện tử hay mạng Internet. Từ đó, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của chủ sở hữu quyền sở hữu trí tuệ. Trong bối cảnh công nghệ số và thương mại điện tử phát triển mạnh mẽ, hành vi xâm phạm nhãn hiệu ngày càng phổ biến và tinh vi, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của chủ sở hữu nhãn hiệu cũng như làm rối loạn thị trường. Một trong những hình thức vi phạm điển hình là việc sử dụng trái phép nhãn hiệu đã được bảo hộ để bán hàng giả, hàng nhái trên các sàn thương mại điện tử như Shopee, Lazada, TikTok Shop... Người bán thường dùng tên sản phẩm, hình ảnh, mô tả hoặc logo tương tự với nhãn hiệu thật nhằm đánh lừa người tiêu dùng. Bên cạnh đó, hiện tượng chiếm dụng tên miền trùng hoặc tương tự với nhãn hiệu nổi tiếng (cybersquatting) cũng là một hình thức vi phạm phổ biến. Các tên miền như “adidasshop.vn” hay “samsungvn.net” có thể bị dùng để lừa đảo, quảng cáo hàng giả hoặc tạo sự nhầm lẫn về nguồn gốc kinh doanh. Ngoài ra, việc lập các tài khoản mạng xã hội, fanpage mạo danh thương hiệu, sử dụng nhãn hiệu của bên khác trong quảng cáo trả phí (Google Ads, Facebook Ads) cũng là hành vi xâm phạm, đặc biệt khi gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng hoặc làm ảnh hưởng đến uy tín của chủ sở hữu nhãn hiệu. Mặc dù pháp luật Việt Nam hiện hành đã có quy định bảo vệ quyền nhãn hiệu, việc phát hiện và xử lý các vi phạm trên môi trường số vẫn còn gặp nhiều khó khăn do tính ẩn danh, xuyên biên giới và tốc độ lan truyền nhanh chóng. Do đó, cần có sự phối hợp giữa chủ thể quyền, 4 Nguyễn Văn Thành, “Xuất bản sách lý luận, chính trị trong cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0”, https://mic.gov.vn/pages/tintuc/printpage.aspx?tintucID=147187, truy cập vào ngày 05/8/2025. 5 Nguyệt Hà, Phương Anh (2020), “Trí tuệ nhân tạo và những tác động tới Luật Sở hữu trí tuệ trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0”, Tạp chí điện tử Luật sư Việt Nam, tr. 20.