Tiêu đề [SÓNG] - CHỦ ĐỀ 3 – SÓNG ĐIỆN TỪ (File học sinh).docx ✅

CHUYÊN ĐỀ 2: SÓNG CHỦ ĐỀ 3: SÓNG ĐIỆN TỪ (File học sinh) I. Tóm tắt lý thuyết 2 1. Sóng điện từ 2 2. Thang sóng điện từ 2 II. Bài tập ôn lý thuyết 4 A. BÀI TẬP TỰ ĐIỀN KHUYẾT 4 B. BÀI TẬP NỐI CÂU 4 C. BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM 4 III. Bài tập phân dạng 10 DẠNG 1. Xác định loại bức xạ dựa vào tần số hoặc bước sóng 10 DẠNG 2. Bài tập vệ tinh địa tĩnh 11
I. Tóm tắt lý thuyết 1. Sóng điện từ - Sóng điện từ là điện từ trường lan truyền trong không gian. - Tốc độ lan truyền của sóng điện từ trong chân không bằng 3.10 8 (m/s). Đúng bằng tốc độ ánh sáng trong chân không. - Ánh sáng là sóng điện từ. - Sóng điện từ là sóng ngang, phương truyền sóng vuông góc với phương dao động của điện trường và từ trường. - Các thành phần vectơ đặc trưng cho điện trường và từ trường dao động cùng pha, vuông góc với nhau và vuông góc với phương truyền sóng điện từ. 2. Thang sóng điện từ - Toàn bộ thang sóng điện từ, từ sóng dài nhất (hàng chục km) đến sóng ngắn nhất (cỡ 10 12 m đến 10 -15 m) đã được khám phá và sử dụng. - Bức xạ có bước sóng càng ngắn, thì tần số càng lớn, mang năng lượng càng lớn và ngược lại. Bảng 1. So sánh các bức xạ trong thang sóng điện từ Loại bức xạ Bước sóng Nguồn phát Ứng dụng Bức xạ khả kiến Hồng ngoại Nằm trong khoảng từ 0,76 ��m đến 1 mm Vật có nhiệt độ cao hơn môi trường xung quanh. Ví dụ: Bóng đèn dây tóc, bếp ga, bếp than,… - Công nghiệp: sấy khô các sản phẩm. - Y học: sưởi ấm chữa các bệnh ngoài da, bệnh về xương khớp, giúp máu lưu thông. - Quân sự: đèn hồng ngoại, tên lửa dẫn đường ban đêm Không nhìn thấy Ánh sáng nhìn thấy Nằm trong khoảng từ 0,38 nm đến 0,76 ��m, ánh sáng đỏ 0,76 ��m, ánh sáng tím khoảng 0,38 nm. Mặt trời, tia sét, bóng đèn, bếp lửa… - Tác dụng nhiệt: làm nóng vật - Tác dụng sinh học: gây ra các biến đổi sinh học trong cơ thể sinh vật - Tác dụng quang điện: tác dụng lên pin quang điện. Nhìn thấy. Quang phổ là một dải màu biến thiên liên tục từ tím đến đỏ. Tử ngoại Nằm trong khoảng từ 10 nm đến 400 nm Vật có nhiệt độ trên 2000°C - Đời sống: Chụp ảnh - Công nghiệp: Phát hiện các vết nứt, trầy xước trên bề mặt sản phẩm Không nhìn thấy
- Y tế: Khử trùng, chữa còi xương.. Sóng vô tuyến Nằm trong khoảng từ 1 mm đến 100 km Phát ra từ anten Sử dụng để "mang" các thông tin như âm thanh, hình ảnh đi rất xa. - Sử dụng trong đài phát thanh, truyền hình địa phương - Sử dụng trong viễn thông quốc tế, truyền hình qua vệ tinh Không nhìn thấy Tia X Bước sóng nhỏ hơn tia tử ngoại (khoảng từ 30 pm đến 3 nm) Tia X được tạo ra khi các electron chuyển động với tốc độ cao tới đập vào tấm kim loại có nguyên tử lượng lớn trong ống tia X - Y học: chẩn đoán hình ảnh, chữa trị - Công nghiệp: phát hiện các khuyết tật của vật liệu đúc - Giao thông: kiểm tra hành lí của khách hàng… Không nhìn thấy Tia gamma Khoảng từ 10 -5 nm đến 0,1 nm. Sinh ra chủ yếu từ các phản ứng hạt nhân. - Y học: dùng trong phẫu thuật, điều trị các căn bệnh liên quan đến khối u, dị dạng mạch máu, các bệnh chức năng của não. - Công nghiệp: phát hiện các khuyết tật của một cách rõ nét Không nhìn thấy
II. Bài tập ôn lý thuyết A. BÀI TẬP TỰ ĐIỀN KHUYẾT Câu 1: Điền khuyết các từ khóa thích hợp vào chỗ trống: a. Sóng điện từ là …………………..lan truyền trong………………………... b. Tốc độ lan truyền của sóng điện từ trong chân không bằng …………………bằng tốc độ ánh sáng trong chân không c. Bản chất ánh sáng là…………………. d. Sóng điện từ là……………., phương truyền sóng vuông góc với phương dao động của điện trường và từ trường. e. Ánh sáng nhìn thấy có quang phổ là một dải màu biến thiên liên tục từ…………………. f. Sóng điện từ có thể lan truyền trong các môi trường……………………….. Câu 2. Hãy xác định phạm vi của tần số tương ứng với các dải bước sóng trong bảng sau: Loại bức xạ  Phạm vi bước sóng Phạm vi tần số (Hz) Sóng vô tuyến Từ 1 mm đến 100 km …… Sóng vi ba Từ 1 mm đến 1m …… Tia hồng ngoại Từ 0,76 μm đến 1mm …… Ánh sáng nhìn thấy Từ 0,38 μm đến 0,76 μm …… Tia tử ngoại Từ 10 nm đến 400 nm …… Tia X Từ 30 pm đến 3 nm …… B. BÀI TẬP NỐI CÂU Câu 3. Hãy nối những kí hiệu tương ứng ở cột A với những khái niệm tương ứng ở cột B CỘT A CỘT B Bước sóng 1km Bước sóng 10 -8 m Bước sóng 5 μm Bước sóng 500nm nm Sóng vi ba Sóng vô tuyến Tia X Ánh sáng nhìn thấy C. BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM NHẬN BIẾT Câu 1: Phát biểu nào sau đây sai khi nói về sóng điện từ? A. Sóng điện từ là điện từ trường lan truyền trong không gian. B. Sóng Viba là sóng điện từ C. Sóng điện từ là sóng ngang.