Tiêu đề A 262.9_CHU GIAI PHAP LY VA MUC VU BO GIAO LUAT - NGUYEN NGOC THU.pdf ✅

,§ Lm. Phaoloâ NGUYEÃN NGOÏC THÖÛ o BAÛN CHUÙ GIAÛI PHAÙP LYÙ & MUÏC VUÏ BOÄ GIAÙO LUAÄT Taäp I ______________ - Qui taéc toång quaùt - Ñaïi Chuûng Vieän Thaùnh Quyù Taùi baûn 10/2000
Daãn nhaäp Daøn baøi I. Phöông höôùng cho vieäc daïy vaø hoïc giaùo luaät 1. Chöông trình moân hoïc 2. Tinh thaàn giaûng daïy vaø muïc tieâu nhaém tôùi. 3. Ñeïp ñôøi ñeïp ñaïo. II. Giôùi thieäu boä giaùo luaät. 1. Ñònh nghóa 2. UÛy quyeàn III. So saùnh giaùo luaät 1917 vaø Boä giaùo luaät hieän haønh 1. Boä giaùo luaät 1917 1.1 Lòch söû 1.2 Noäi dung 2. Boä giaùo luaät hieän haønh 2.1 Lòch söû 2.2 Noäi dung 3. So saùnh hai boä giaùo luaät IV. Keát luaän 2
I Phöông höôùng cho vieäc daïy vaø hoïc giaùo luaät I. CHÖÔNG TRÌNH MOÂN HOÏC Noäi dung chöông trình giaûng daïy cuûa moân giaùo luaät ñaõ ñöôïc giaùo hoäi khaúng ñònh roõ raøng. Khoâng ñöôïc tuøy höùng theâu thuøa hay xeùn bôùt. Hieän nay ñoù laø boä giaùo luaät 1983, coäng theâm caùc saéc leänh boå tuùc, boå sung, hoaäc giaûi thích aùp duïng cuõng nhö caùc luaät cuõ khoâng bò boä giaùo luaät môùi baõi boû. Noù coù tieàn boái trong nhieàu boä luaät raûi raùc qua nhieàu thôøi ñaïi tröôùc ñaây ñöôïc keát tuï trong boä giaùo luaät 1917 vaø trong baûn vaên kieän cuûa coâng ñoàng Vatican II, ñöôïc löïa choïn kyû löôõng vaø vieát thaønh boä giaùo luaät hoaøn toaøn môùi meû vaø hieän ñaïi chôù khoâng phaûi laø moät quyeån saùch töø trôøi rôi xuoáng nguyeân si, cuõng khoâng phaûi do ngoùn tay ÑCT vieát treân baûng ñaù (Ñnl. 09,10) do oâng Moâisen laõnh nhaän treân ngoïn nuùi Sinai (Ñnl. 10,04). Bôûi ñoù, vieäc giaûng daïy cuûa giaùo luaät ñöôïc chia ra laøm hai phaàn lôùn. Trong phaàn DAÃN NHAÄP töông ñoái ngaén, caàn nhaéc qua caùc saùch luaät tröôùc vaø noùi qua veà söï hình thaønh cuûa boä giaùo luaät hieän haønh, caùch rieâng nhaèm höôùng tieán trieån cuûa giaùo luaät baèng caùch so saùnh toång quaùt boä giaùo luaät môùi vôùi boä giaùo luaät 1917 döôùi aùnh saùng muïc vuï cuûa Coâng ñoàng Vatican II. Trong phaàn MOÂN HOÏC GIAÙO LUAÄT, laø noäi dung boä giaùo luaät 1983, phaûi phaân bieät caùc qui taéc caên baûn vaø caùc ñieàu khoaûn aûnh höôûng tröïc tieáp treân ñôøi soáng daân Thieân Chuùa vaø treân ñôøi soáng muïc vuï, caùch rieâng laø caùc bí tích, maø daïy vaø hoïc kyõ hôn, vaø caàn coù söï nghó suy ñoùng goùp cuûa hoïc vieân thu löôïm trong caùc cuoäc tieáp xuùc vôùi sinh hoaït caùc hoï ñaïo. Seõ noùi ít hôn trong caùc chöông lieân heä ñeán caùc ñieàu khoaûn thöù yeáu. Vaø chæ noùi phôùt qua trong caùc ñieàu khoaûn daønh cho chuyeân gia luaät, nhö vieäc kieän tuïng vaø xeùt xöû veà hoân phoái chaúng haïn. Vieäc daïy vaø vieäc hoïc moân giaùo luaät nhaèm ñaøo taïo khoâng phaûi nhöõng con ngöôøi luaät gia caàm nguyeân taéc cöùng ngaéc, nhöng laø nhöõng muïc töû coù hoïc hieåu tôùi möùc duû, khoâng töï phuï (Cv. 07,17 vaø Rm. 12,03) nhöng haêng say naêng noå trong vieäc cöùu roãi caùc linh hoàn laø luaät toái thöôïng (Salus animarum suprema lex) (Can.1732). Ñöùc Thaùnh Giaùo hoaøng Celestinoâ I trong moät böùc thö gôûi caùc giaùm muïc mieàn Puglie vaø Calabria ngaøy 21-7-492, hoài theá kyû thöù V, ñaõ khaúng ñònh raèng : "Khoâng moät linh muïc naøo ñöôïc pheùp doát giaùo luaät". linh muïc phaûi trí thöùc, baèng khoâng coù theå laâm caûnh thieän chí coäng doát naùt thaønh phaù hoaïi. 2. TINH THAÀN GIAÛNG DAÏY VAØ MUÏC TIEÂU NHAÈM TÔÙI Giaûng vieân giaùo luaät huaán luyeän caùc linh muïc töông lai trong tinh thaàn phuïc vuï : giaûng vieân phuïc vuï chuûng sinh, chuûng sinh trôû thaønh linh muïc seõ phuïc vuï Giaùo hoäi vaø giaùo daân. Theo tinh thaàn truyeàn thoáng cuûa Giaùo hoäi, ngöôøi coù quyeàn bính seõ söû duïng quyeàn bính ñoù ñeå phuïc vuï caùc keû thuoäc quyeàn, chôù khoâng phaûi ñeå truø daân. Ñoù laø nhöõng "servus servorum Dei". Bôûi theá, "moân (giaùo luaät) nhaèm vaøo ñôøi soáng thöïc teá cuûa Giaùo hoäi vaø vaøo haønh ñoäng cuûa ngöôøi tín höõu. Giaûng vieân phaûi nhôù raèng mình daïy cho nhöõng ngöôøi coù chöùc vuï ñieàu haønh Giaùo hoäi. Khía caïnh thöïc duïng cuûa giaùo luaät seõ soi saùng cho hoï raát nhieàu ñeå laøm troøn traùch vuï cuûa hoï... Giaûng vieân, khi daïy luaät, phaûi nghó ñeán ích lôïi maø mình coù theå ñem ñeán cho ñôøi soáng muïc vuï cuûa Giaùo hoäi (Ratio Studiorum). Ñeå ñöôïc nhö vaäy, giaûng vieân seõ coù saün trong taâm trí moät soá caùi nhìn cuï theå ñeå daïy aùp duïng luaät trong cuï theå ñôøi soáng, ñaïi ñeå qua moät ít ví duï ñieån hình, töø deã ñeán khoù, nhö sau. 2.1. Luaät ñeå phuïc vuï con ngöôøi, chôù khoâng ngöôïc laïi. Vì vaäy, hình luaät seõ ñöôïc giaûi thích vaø aùp duïng heïp, vaø luaät ban ñaëc aân seõ ñöôïc giaûi thích vaø aùp duïng roäng coá sao ñeå luoân luoân ñöôïc höôûng moät aân hueä naøo ñoù 3
(c.can.18,36 vaø 77). 2.2. Tuy bieát raèng danh töø cheát gieát cheát vaø tinh thaàn soáng laøm cho soáng, tuy chaáp nhaän raèng trong vieäc giaûng daïy giaûng vieân coù quyeàn soaïn baøi coù tính saùng taïo vaø naêng ñoäng nhöng khoâng ñöôïc goø eùp luaät theo yù rieâng vaø nghó suy rieâng cuûa mình hay aùp duïng luaät caùch baát coâng ñoái vôùi vaên baûn cuûa luaät vaø sai yù ñònh cuûa nhaø laäp phaùp. Khoâng ñöôïc aùp duïng luaät caùch phieâu löu. 2.3. AÙp duïng luaät trong hoaøn caûnh soáng cuï theå, tuøy nôi, tuøy luùc vaø tuøy khaû naêng cuûa ñoái töôïng, trong vieäc laøm ñöôïc vaø trong vieäc ñöôïc laøm. Cuõng vaäy, khi gaëp hoaøn caûnh khoù aùp duïng luaät vaø hôn nöõa khoâng theå aùp duïng luaät ñöôïc, vì neáu aùp duïng ñuùng möùc thì seõ coù haïi cho ñöông söï, cho Giaùo hoäi hoaëc cho caùc tín höõu, thì phaûi lieäu aùp duïng caùch naøo cho ít bò haïi hôn, coù theå duøng epikeia (xem soá 164 leà, phaàn hoïc veà can 19) nhöng phaûi traùnh gaây toån thöông cho ñöùc tin vaø traùnh gaây göông muø cho keû khaùc, caùch tích cöïc hay tieâu cöïc. Noùi caùch khaùc, phaûi aùp duïng nguyeân taéc laø giöõa hai caùi haïi thì neân vaø ñöôïc löïa choïn caùi haïi nhoû hôn. 2.4. Trong hoaøn caûnh cuï theå vaø ñaëc thuø naøo ñoù khoâng theå aùp duïng luaät ñöôïc, thì luaät khoâng buoäc laàn ñoù thoâi, ví duï trong noá baát tieän (lex non obiligat cum tanto incommodo), hoaëc trong noá baát khaû kham (impossibili nemo tenetur), vì luùc ñoù giaûi thích vaø aùp duïng luaät theo tinh thaàn caùc qui luaät muoân ñôøi, chôù khoâng ñöôïc tuyeân boá laø luaät ñoù khoâng coøn hieäu löïc nöõa hoaëc bò baõi boû (can 21) v.v... 2.5. Xem chæ thò TB/CÑCG ngaøy 02-04-1975. Prot n. 194) 74 3. ÑEÏP ÑÔØI ÑEÏP ÑAÏO Tröôùc khi laø ngöôøi coâng giaùo, chuùng ta laø ngöôøi Vieät nam. Chuùng ta laø coâng daân nöôùc ñôøi ôû traàn gian, sau naøy chuùng ta seõ veà trôøi laøm coâng daân nöôùc Thieân Chuùa. Vaäy chuùng ta phaûi soáng trong loøng daân toäc. Chuùng ta phaûi giöõ luaät nhaø nöôùc Vieät nam cho nghieâm tuùc. Ñoàng thôøi chuùng ta cuõng giöõ luaät Giaùo hoäi coâng giaùo cho chín chaén. Ñöøng ñeå gì xung khaéc laøm cho löông taâm ngöôøi coâng daân vaø löông taâm ngöôøi coù ñaïo bò daøy voø, laøm toån thöông cho vieäc ñi ñaïo, vieäc gìn giöõ ñöùc tin vaø luaân lyù, vaø vieäc lao ñoäng saûn xuaát cuûa ngöôøi coâng daân caàn cuø tìm moïi caùch cuøng vôùi ñoàng baøo caû nöôùc laøm cho nhaân daân ñöôïc haïnh phuùc vaø nöôùc ñöôïc giaøu maïnh. Vieäc daïy vaø hoïc giaùo luaät phaûi haøi hoøa vôùi daân luaät, ñeå chuùng ta ñöôïc soáng ñeïp ñôøi ñeïp ñaïo. Treân ñaây laø moät soá phöông höôùng toång quaùt ñuùng ñaén chaúng nhöõng cho caùc naêm hoïc giaùo luaät taïi Ñaïi Chuûng Vieän, maø coøn hôn nöõa cho suoát cuoäc ñôøi phuïc vuï cuûa caùc linh muïc töông lai, giuùp cho vieäc muïc vuï ñöôïc sinh nhieàu lôïi ích toát cho caùc linh hoàn. II Giôùi thieäu Boä Giaùo luaät 1. ÑÒNH NGHÓA Giaùo luaät (jus canonicum) laø caùc luaät leä dung naïp trong caùc saùch luaät do caùc Ñaáng coù thaåm quyeàn trong Giaùo hoäi thieát laäp vaø ban haønh, ñeå xaây döïng traät töï beân ngoaøi cho Giaùo hoäi vaø qui höôùng haønh ñoäng caùc tín höõu veà cöùu caùnh cuûa Giaùo hoäi (xem Toâng Hieán ban haønh). Caùc luaät leä gom laïi thaønh saùch luaät chính thöùc goïi laø boä giaùo luaät (Codex juris canonici). 4