Nội dung text A 275.1_Ve ghvn-2000.pdf
hai naêm, 650.000 ngöôøi Coâng giaùo di cö ñaõ rôøi boû mieàn Baéc Vieät Nam ñeå tìm ñeán mieàn Nam ñang do moät chính phuû choáng Coäng kieåm soaùt. Hoï mang theo mình caû toå chöùc xöù ñaïo, caû neà neáp sinh hoaït vaø döïng laïi treân vuøng ñaát môùi. Khoù loøng phuû nhaän raèng cuoäc di cö naøy laø do Giaùo hoäi coå vuõ vaø laõnh ñaïo. Chæ coøn 350.000 ngöôøi Coâng Giaùo ôû laïi mieàn Baéc. Nhö vaäy coù moät söï ñaûo loän tæ leä daân soá Coâng giaùo ôû hai mieàn Nam Baéc. Sau cuoäc di cö, tyû leä Coâng giaùo ôû mieàn Nam taêng leân tôùi 9,3% daân soá, coøn mieàn Baéc chæ coù 2%. Naêm 1975 laø moät caûnh töôïng khaùc. Trong khoâng ñaày hai thaùng, quaân ñoäi Coäng saûn toaøn thaéng treân moïi chieán tröôøng vaø kieåm soaùt toaøn mieàn Nam Vieät Nam. Nhöng laàn naøy Giaùo hoäi Coâng giaùo cho thaáy quyeát taâm ôû yeân taïi choã. Thaäm chí trong thaùng cuoái cuøng cuûa cuoäc chieán, coù nhöõng vò giaùm muïc môùi ñöôïc taán phong vaø nhöõng tu só treû hoái haû ñi ngöôïc chieàu vôùi doøng ngöôøi tò naïn chieán tranh ñeå tìm tôùi nhöõng vuøng do chính quyeàn Coäng saûn kieåm soaùt, muïc ñích laø ñeå duy trì söï coù maët vaø sinh hoaït cuûa Giaùo hoäi taïi caùc nôi aáy. Thaät ra, sau chieán thaéng cuûa Coäng saûn, phong traøo "thuyeàn nhaân" ñaõ gaây chaán ñoäng treân tröôøng quoác teá, vaø trong soá nhöõng thuyeàn nhaân naøy cuõng coù ngöôøi Coâng giaùo. Ngöôøi ta ra ñi vì nhieàu nguyeân nhaân, chính trò, kinh teá, taâm lyù vaø caû toân giaùo nöõa. Nhöng laàn naøy, Giaùo hoäi khoâng coøn ñöùng ra coå vuõ, laõnh ñaïo, toå chöùc nhö tröôùc kia. Ai ra ñi laø hoaøn toaøn do quyeát ñònh cuûa caù nhaân hoaëc gia ñình. Giaùo hoäi chæ coù moät quan taâm chính : ñoù laø tìm ra moät con ñöôøng ñeå soáng vaø phaùt trieån ôû Vieät Nam trong moät moâi tröôøng hoaøn toaøn khoâng thuaän lôïi. Trong nhöõng ngaøy ñoù, ngöôøi ta coù caûm töôûng raèng Giaùo hoäi, hay ít ra laø nhöõng thaønh vieân tích cöïc nhaát cuûa Giaùo hoäi, ñang nuoâi döôõng moät döï phoùng gì ñoù; maëc duø trong hoaøn caûnh ñoåi thay doàn daäp aáy, khoâng coù ai coù theå ñöa ra moät chöông trình hay keá
hoaïch gì cuï theå. Noùi cho cuøng, duø thuyeàn nhaân coù ñoâng ñeán ñaâu, thì tuyeät ñaïi ña soá ngöôøi Coâng giaùo, cuõng nhö tuyeät ñaïi ña soá ngöôøi Vieät Nam, vaãn ôû treân ñaát nöôùc cuûa mình, chia nhau ngoït buøi vaø ñaéng cay. Khi Hoäi ñoàng caùc Giaùm muïc Vieät Nam, Baéc vaø Nam, hoïp laàn ñaàu tieân sau ngaøy thoáng nhaát ñaát nöôùc, caùc vò ñaõ coâng boá moät böùc thö muïc vuï, ñeà cao nguyeân lyù ”Giaùo hoäi vì loaøi ngöôøi“ vaø keâu goïi ngöôøi Coâng giaùo haõy coù ”tinh thaàn côûi môû, ñoái thoaïi vaø hoaø mình vôùi coäng ñoàng xaõ hoäi mình ñang soáng“. Giaùo hoäi muoán laø moät coäng ñoàng “gaén boù vôùi daân toäc vaø ñaát nöôùc“. Do ñaâu maø töø 1954 ñeán 1975, ñaõ coù söï thay ñoåi trong thaùi ñoä cuûa Giaùo hoäi ? Dó nhieân, duø coù muoán traùnh cheá ñoä Coäng saûn, naêm 1975 cuõng khoâng coøn vuøng ñaát naøo ñeå di cö, tröø phi ñi ra nöôùc ngoaøi. OÂng ngoân söù Giona trong Cöïu Öôùc ngaøy xöa xuoáng taøu höôùng sang trôøi Taây, qua côn baõo taùp böøng con maét daäy thaáy mình ôû phöông Ñoâng, Giaùo hoäi cuõng vaäy, xuoáng con taøu 1954, qua côn baõo taùp, con caù 30/4/1975 laïi traû veà cho maûnh ñaát xaõ hoäi chuû nghóa. Noùi vaäy, nhöng khoâng phaûi chæ coù hoaøn caûnh ñòa lyù hay thôøi tieát chính trò. Ñoù laø ngoaïi caûnh thoâi. Trong hai möôi naêm aáy ñaõ coù moät bieán ñoåi noäi taâm. Nhöõng haønh ñoäng, thaùi ñoä vaø tuyeân boá cuûa Giaùo hoäi maø chuùng toâi môùi nhaéc laïi treân ñaây ñaõ ñeå loä söï bieán ñoåi noäi taâm ñoù. Giöõa hai chieán thaéng cuûa Coäng saûn aáy, ñaõ xaûy ra moät bieán coá quan troïng vaøo baäc nhaát ñoái vôùi lòch söû Giaùo hoäi Coâng giaùo trong theá kyû XX, toâi muoán noùi ñeán Coâng Ñoàng Vatican II. Chính Coâng Ñoàng laø nguyeân do saâu saéc taïo ra ñònh höôùng muïc vuï cho Giaùo hoäi töø naêm 1975 ñeán nay. Cuøng vôùi nhöõng caûi toå caàn thieát trong Giaùo hoäi, Coâng Ñoàng taïo cho