Tiêu đề Thùy Dương - Nghị luận xã hội.pdf ✅

Trong khoảnh khắc chuyển giao giữa hai thế kỷ 20 và 21, nhà thơ người Ba Lan Wisława Szymborska đã sáng tác bài thơ “Thế kỉ chuyển giao” ghi lại những quan sát và cảm xúc của bà đối với một thế kỉ đã qua và hành trình tiến đến một thế kỉ mới. Thế kỉ chuyển giao 1 Wisława Szymborska (1923 - 2012) Được dự đoán là sẽ hay ho hơn các thế kỉ khác, thế kỉ 20 của chúng ta Song thời gian để chứng minh giả định này đã hết Năm tháng thế kỉ đã tận kiệt Bước chân thế kỉ đã chuệnh choạng Hơi thở thế kỉ đã đứt quãng Quá nhiều điều không định trước đã xảy ra Và đã chẳng xảy ra những điều từng định trước như là Mùa xuân tới, cùng hạnh phúc, và bao điều khác nữa Nỗi sợ hãi phải rời khỏi các núi đồi và thung xa Sự-thật phải cán đích trước dối trá Những sự bất hạnh nào đó Như cơn đói, chiến tranh, vân vân, và vân vân Phải không được lặp đi lặp lại Sự không-tự-vệ nơi những kẻ-không-tự-vệ Cũng như lòng tin cậy, và những điều tương tự thế Phải được tôn vinh Song, vẫn là nhiệm vụ bất khả thi Cho những ai muốn yêu thương thế giới Sự ngu dốt đã chẳng nực cười Sự minh triết đã chẳng hóm-vui Hy vọng tiếc thay, đã hết mang hình hài em gái thơ ngây Vân vân và vân vân. Thượng đế, lẽ ra, rốt cuộc đã phải tin vào con người: Thiện hảo và mạnh mẽ, nhưng thiện hảo và mạnh mẽ vẫn cứ là hai kẻ khác nhau 1 Nguyễn Như Huy dịch từ bản tiếng anh “The turn of century” của Joanna Maria Trzeciak, với sự hiệu đính của Thái Linh từ bản gốc tiếng Ba Lan
Biết sống sao đây? qua thư, có người muốn hỏi Nhưng chẳng phải người gửi thư cũng chính là người tôi từng muốn hỏi y như vậy đó sao? Một lần nữa, giống mọi khi Như trên cho thấy Chẳng câu hỏi nào khẩn cấp cho bằng Các câu-Hỏi-Đơn-Sơ
Câu 1. Nghị luận xã hội (8,0 điểm) Sinh ra ở thế kỉ 21, anh/chị chọn lấy cho mình một hay các “câu hỏi đơn sơ” nào trong một thế giới mà “Quá nhiều điều không định trước đã xảy ra / Và đã chẳng xảy ra những điều từng định trước”? Hãy viết bài văn nghị luận trình bày câu trả lời của mình. Bài làm Viết về triết gia Hy Lạp Socrates, Nigel Warburton trong cuốn sách “Lược sử triết học” kể lại cuộc đối thoại giữa Socrates và Euthydemus về lòng dối trá. Trong khi Euthydemus hiển nhiên khẳng định đó là điều vô đạo đức, thì Socrates lại đặt ra một giả định khiến Euthydemus không khỏi bất ngờ: nếu người bạn của anh ta đang suy sụp đến cùng quẫn và muốn ra đi, anh đã nói dối người bạn và lấy đi con dao của cậu ấy - vậy đó là việc vô đạo đức hay là việc có đạo đức, việc nên làm? Một câu hỏi giản đơn mà có lẽ chính Euthydemus không ngờ tới, lại bao chứa (những) khía cạnh đáng suy ngẫm khác mà bản thân anh phải nhận thức lại về câu trả lời mình đã cho là chân lý. Nay, thi sĩ Wislawa Szymborska viết “Thế kỷ chuyển giao” cũng xem rằng những câu hỏi tưởng như đơn sơ nhất lại là thứ nói nhiều nhất cho chúng ta trong một thế giới “Quá nhiều điều không định trước đã xảy ra/Và đã chẳng xảy ra những điều định trước”. Câu hỏi ấy - đối với từng người, lại là một nỗi niềm khác biệt. Hỏi và đáp. Hỏi và nghĩ. Hỏi và lắng nghe. Dường như, mọi thứ đều bắt đầu từ những câu hỏi, mà đặc biệt hơn, là câu hỏi đơn sơ. Những câu hỏi ấy luôn thôi thúc ta tìm kiếm câu trả lời từ người khác (đối phương được hỏi), hình thành từ phản xạ tự nhiên của con người. Chúng không chỉ đơn giản là thắc mắc, nghi vấn chưa tường tỏ tận độ, đôi khi còn mang hình thức bình dị, không cầu kỳ, không thách đố trên bề mặt con chữ. Nhưng chính chúng, lại là những câu hỏi mang sức nặng lớn nhất - tưởng như giản đơn, vậy mà không dễ để trả lời thấu đáo trong phút chốc. Với Wislawa Szymborska, câu hỏi đơn sơ đó là nền tảng, là điều khẩn thiết nhất trước sự chuyển giao giữa hai thế kỷ 20 và 21 - hai đoạn thời gian mới của lịch sử thế giới. Thế giới ấy được hình dung và mong đợi như một khả thể rất đỗi tốt đẹp và chính nghĩa, khi cái sợ hãi biến xa dần, khi sự thật sẽ về đích và đánh bại cả dối trá, khi bất hạnh khổ đau sẽ được xua tan đi. Nhưng bên cạnh sự mong chờ, Szymborska vẫn dự cảm đó là một “nhiệm vụ bất khả thi” – giá trị rồi sẽ chẳng tránh khỏi được thế lộn đảo, con người rồi sẽ chẳng còn tìm thấy niềm nương tựa nơi sự tin tưởng “lẽ ra” của Chúa trời khi đã tự mình tách biệt ra khỏi những tôn giáo ấy. Chia tay với một thế kỷ cũ có cả hạnh phúc của mùa xuân lẫn vòng lặp lại (luân hồi) của điều bất hạnh, “tôi” đón chào một thế kỷ mới với nỗi niềm trở trăn “Biết sống sao đây” – mà muốn hoàn thành lời đáp còn dang dở này, thì chẳng thể nào không đặt ra “Các câu-Hỏi-Đơn-Sơ”. Đó chính là tầm quan trọng của những câu hỏi, không chỉ là với riêng một thời đại Wislawa Szymborska sống, mà còn là thời đại của chúng ta, thời đại sẽ diễn ra ở cả tương lai phía trước.
Dù là ở thời nào, thế kỷ nào, cũng không thể bỏ qua việc luôn nảy sinh nghi vấn, đặt câu hỏi, trở trăn. Mọi sự bí ẩn, vô hạn buộc con người - vốn là sinh vật phù du, hữu hạn nhưng lại đầy trí tò mò phải đi tìm, phải đào bới để giải mã, chiếm lĩnh những sự thật khôn cùng sao cho có cho bằng được câu trả lời. Càng đi sâu vào cái bí ẩn, càng thấy cuộc sống ấy chông chênh giữa bao nghịch lý, mâu thuẫn, giữa sự vận động không ngừng, giữa cái thật giả lẫn lộn. Đời sống càng đa sự bao nhiêu, con người muốn hiểu trọn thì càng phải đặt những nghi vấn, nỗi niềm đơn sơ nhất. Càng hỏi, càng thắc mắc bấy nhiêu, thì càng thể hiện sự chủ động sống, chủ động tiến lên để mở rộng tầng tư duy của mình – đi từ cái bé nhỏ nhất, đơn bình nhất để đến cái rộng lớn, khái quát, đa chiều hơn. Chúng tựa như dòng suối ngầm, tưởng như là vô nghĩa nhưng có thể là cội rễ, khởi sự cho những tìm tòi, phát hiện về sau. Và nhìn lại nhân loại hơn hai nghìn năm, càng thấy được câu hỏi đơn sơ nhất đã là động lực thúc đẩy, giục giã con người tìm kiếm và kiến lập nên câu trả lời cho riêng mình. Copecnick hoài nghi vì sao không phải là ngược lại - Trái Đất xoay quanh Mặt Trời - thay vì suy nghĩ đã tồn tại hàng nghìn đời rằng Mặt Trời mới là thứ quay quanh Trái Đất, I.Newton thắc mắc vì sao quả táo lại rơi xuống theo chiều dọc thay vì là chiều ngang; và nhờ thế, những phát kiến, lý thuyết khoa học được ra đời. Albert Camus tự hỏi vì lẽ nào mà con người lại biết tự kết liễu cuộc đời mình. Simone de Beauvoir truy vấn lại về một lịch sử nam quyền áp đặt lên người nữ bằng những vai trò mặc định. Đã là người, là sinh vật có nhận thức và luôn suy tư về lẽ tồn tại, có lẽ chính trong mỗi chúng ta luôn đứng trước những băn khoăn, không kể là đơn sơ hay phức tạp. Là những con người của thế kỷ 21, trong một thế giới của bất trắc khi “quá nhiều điều không định trước đã xảy ra” và khi “chẳng xảy ra những điều từng định trước”, chồng chất câu hỏi sơ đơn buộc ta không thể đứng tĩnh lặng trước cuộc đời. Mọi thời luôn có những biến cố, những điều rủi ro không định trước - chiến tranh, thiên tai, dịch bệnh,.... Những bất trắc đó càng khiến tôi và con người thời tôi đi tìm về một thế giới lý tưởng tựa Vườn Địa Đàng (utopia), và chẳng thể nào chối bỏ lời nghi hoài với cuộc sống: chúng ta, mỗi cá nhân, có thực sự đang thấy hạnh phúc hay không? Dường như, giữa mọi thứ biến chuyển quá nhanh, quá vội vã trong một thời đại dễ khiến người ta ngộp thở, con người cần lắm phút hạnh phúc của riêng mình. Thay vì là niềm vui đại ngàn của muôn nơi, khi cuộc đời cá nhân trở nên riêng rẽ và ngày một riêng tư, mưu cầu ấy lại càng không thể quy về được một trường hợp, kinh nghiệm số đông. Để có được giây phút vui vẻ và đủ đầy, ta không thể không đi tìm lại định nghĩa về hạnh phúc trong một thế giới mọi thứ dễ đảo lộn, một thế giới đã bội sinh hàng ngàn hình hài khác về hạnh phúc. Hạnh phúc là gì đối với đời sống nhân loại? Ý niệm về hạnh phúc được hình dung bằng chính con mắt, quan niệm của mỗi người. Trong MV ca nhạc Cuộc đời còn bao nhiêu điều mình sẽ mãi chưa làm? (Cá Hồi Hoang), hạnh phúc như là mong cầu có thể rất đỗi giản đơn, lại cũng có thể lớn lao vô ngần. Từ mong ước của một đứa trẻ “muốn trở thành một siêu nhân PJ Masks”, một người ấp ủ những giấc mơ “mở quán cafe”, đến những niềm mong bình dị “viết cho mẹ một bài hát”, “dạy cha học chữ. Cha ngủ ngon” hay những mong cầu “có thể làm điều mình thích”, “dành thời gian cho bản thân và những người mình yêu quý nhiều hơn”. Ý