Tiêu đề CHỦ ĐỀ 5. KHÚC XẠ ÁNH SÁNG-GV.pdf ✅

1 CHỦ ĐỀ 5. KHÚC XẠ ÁNH SÁNG A- LÝ THUYẾT: I- HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG: Quy ước: - I là điểm tới. - SI là tia tới. - IR là tia khúc xạ. - NN’ ( vuông góc với mặt phân cách tại điểm tới): là pháp tuyến. - ̂ là góc tới, ký hiệu là i. - ̂ là góc khúc xạ, ký hiệu là r. - Mặt phẳng chứa tia tới SI và pháp tuyến NN’ là mặt phẳng tới. - Tia sáng truyền từ không khí sáng thủy tinh bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa hai môi trường. Hiện tượng tia sáng bị gãy khúc cũng xảy ra tại mặt phân cách khi ánh sáng truyền từ môi trương trong suốt này sang ôi trường trong suốt khác. - Hiện tượng khúc xạ ánh sáng là hiện tượng tia sáng bị gãy khúc (bị lệch khỏi phương truyền ban đầu) tại mặt phân cách khi truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác. II- ĐỊNH LUẬT KHÚC XẠ ÁNH SÁNG: - Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới và ở phía bên kia pháp tuyến so với tia tới. - Với hai môi trường trong suốt nhất định, tỉ số giữa sin góc tới (sin i) vàsin của góc khúc xạ (sinr) luôn không đổi: III- CHIẾT SUẤT CỦA MÔI TRƯỜNG: Chiết suất tỉ đối: - Tỉ số không đổi trong hiện tượng khúc xạ được gọi là chiết suất tỉ dối n21 của môi trường 2 ( môi trường chứa tia khúc xạ) đối với môi trường 1 ( môi trường chứa tia tới).
2 - Nếu n21 > 1 thì r < i : Tia khúc xạ bị lệch lại gần pháp tuyến hơn. - Nếu n21 < 1 thì r > I : Tia khúc xạ bị lệch xa pháp tuyến hơn. Chiết suất tuyệt đối: - Chiết suất tuyệt đối ( thường gọi là chiết suất) của môi trường là chiết suất tỉ đối của môi trường đó đối với chân không. - Nguyên nhân của hiện tượng khúc xạ là sự thay đổi tốc độ truyền ánh sáng. Thiết lập hệ thức về chiết suất tuyệt đối n của một môi trường như sau: Trong đó: c là tốc độ ánh sáng trong chân không ( c = 3 . 108 m/s) v là tốc độ ánh sáng trong môi trường. - Chiết suất của chân không là 1, chiết suất của không khí là 1,00029 B- BÀI TẬP: I- TRẮC NGHIỆM: Câu 1. Một tia sáng khi truyền từ không khí vào nước thì: A. Tia khúc xạ luôn trùng với pháp tuyến. B. Góc khúc xạ lớn hơn góc tới. C. Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới. D. Tia khúc xạ vuông góc với tia tới Câu 2. Chọn phát biểu SAI: A. Hiện tượng khúc xạ là hiện tượng tia sáng bị gãy khúc khi truyền qua mặt phân cách hai môi trường trong suốt khác nhau. B. Tăng dần góc tới khi truyền tia sáng từ không khí vào nước thì góc phản xạ giảm dần. C. Tia khúc xạ và tia tới ở hai môi trường khác nhau. D. Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới và ở bên kia đường pháp tuyến so với tia tới. Câu 3. Trong hiện tượng khúc xạ ánh sáng, góc tới i được xác định bằng: A. Tia tới và pháp tuyến tại điểm tới. B. Tia tới và tia khúc xạ. C. Tia tới và mặt phân cách. D. Pháp tuyến tại điểm tới và tia khúc xạ. Câu 4. Khi nói về hiện tượng khúc xạ ánh sáng, nhận định nào sau đây là đúng? A. Góc khúc xạ bao giờ cũng nhỏ hơn góc tới. B. Góc khúc xạ bao giờ cũng lớn hơn góc tới.
3 C. Góc khúc xạ bao giờ cũng bằng góc tới. D. Tuỳ từng môi trường tới và môi trường khúc xạ mà góc tới hay góc khúc xạ sẽ lớn hơn. Câu 5. Phát biểu nào sau đây là đúng? A- Chiết suất tỉ đối của môi trường chiết quang nhiều so với môi trường chiết quang ít thì nhỏ hơn đơn vị. B- Môi trường chiết quang kém có chiết suất tuyệt đối nhỏ hơn đơn vị. C- Chiết suất tỉ đối của môi trường 2 so với môi trường 1 bằng tỉ số chiết suất tuyệt đối 2 n của môi trường 2 với chiết suất tuyệt đối 1 n của môi trường 1. D- Chiết suất tỉ đối của hai môi trường luôn lớn hơn đơn vị vì vận tốc ánh sáng trong chân không là vận tốc lớn nhất. Chọn đáp án A. - Chiết suất tỉ đối có thể lớn hơn, nhỏ hơn hoặc bằng 1. Chiết suất tuyệt đối luôn lớn hơn đơn vị. - Chiết suất tỉ đối của môi trường chiết quang nhiều so với môi trường chiết quang ít thì nhỏ hơn đơn vị Câu 6. Với một tia sáng đơn sắc, chiết suất tuyệt đối của nước là n1, của thủy tinh là n2 . Chiết suất tỉ đối khi tia sáng đó truyền từ nước sang thủy tinh là: n21 = n1 / n2. B. n21 = n2/n1. C. n21 = n2 - n1. D. n12 = n1 - n2. Chọn đáp án B Với một tia sáng đơn sắc, chiết suất tuyệt đối của nước là n1 , của thủy tinh là n2 . Chiết suất tỉ đối khi tia sáng đó truyền từ nước sang thủy tinh tức là chiết suất tỉ đối của thủy tinh đối với nước n21 = n2/n1. Câu 7. Chọn câu trả lời đúng. Trong hiện tượng khúc xạ ánh sáng: A- Góc khúc xạ luôn bé hơn góc tới . B- Góc khúc xạ luôn lớn hơn góc tới . C- Góc khúc xạ tỉ lệ thuận với góc tới. D- Khi góc tới tăng dần thì góc khúc xạ cũng tăng dần. Đáp án D Áp dụng công thức định luật khúc xạ ánh sáng ta thấy khi i tăng thì r cũng tăng.
4 Câu 8. Chiết suất tỉ đối giữa môi trường khúc xạ với môi trường tới A- Luôn lớn hơn 1 B. Luôn nhỏ hơn 1 C. Bằng tỉ số giữa chiết suất tuyệt đối của môi trường khúc xạ và chiết suất tuyệt đối của môi trường tới. D. Bằng hiệu số giữa chiết suất tuyệt đối của môi trường khúc xạ và chiết suất tuyệt đối của môi trường tới Đáp án C Chiết suất tỉ đối giữa môi trường khúc xạ với môi trường tới bằng tỉ số giữa chiết suất tuyệt đối của môi trường khúc xạ và chiết suất tuyệt đối của môi trường tới. Câu 9: Chọn câu đúng nhất. Khi tia sáng đi từ môi trường trong suốt n1 tới mặt phân cách với môi trường trong suốt n2 (n2 > n1) tia sáng không vuông góc với mặt phân cách thì: A. Tia sáng bị gãy khúc khi đi qua mặt phân cách giữa hai môi trường. B. Tất cả các tia sáng đều bị khúc xạ và đi vào môi trường n2 C. Tất cả các tia sáng đều phản xạ trở lại môi trường n1 D. Một phần tia sáng bị khúc xạ, một phần bị phản xạ. Đáp án D Khi tia sáng đi từ môi trường trong suốt n1 tới mặt phân cách với môi trường trong suốt n2 (n2 > n1) tia sáng không vuông góc với mặt phân cách thì một phần tia sáng bị khúc xạ, một phần bị phản xạ. Câu 10: Chiết suất tuyệt đối của một môi trường truyền ánh sáng A. Luôn lớn hơn 1 B. Luôn nhỏ hơn 1 C. Luôn bằng 1 D. Luôn lớn hơn 0 Đáp án A Chiết suất tuyệt đối của một môi trường truyền ánh sáng luôn lớn hơn 1 Câu 11. Chiếu một tia sáng đơn sắc đi từ không khí vào môi trường có chiết suất n , sao cho tia phản xạ vuông góc với tia khúc xạ. khi đó góc tới i được tính theo công thức sin i = n. B. sin i= 1/n. C. tan i = n. D. tan i = 1/n. Đáp án C