Tiêu đề STEM - KHTN 6 - LÀM MÔ HÌNH TẾ BÀO TỪ NGUYÊN VẬT LIỆU CÓ SẴN.pdf ✅

CHỦ ĐỀ STEM: LÀM MÔ HÌNH TẾ BÀO BẰNG VẬT LIỆU CÓ SẴN (2 tiết) Vận dụng kiến thức Bài 17: Tế bào Mô tả chủ đề: Trong bối cảnh giáo dục hiện đại, việc học tập không chỉ dừng lại ở kiến thức lý thuyết mà còn cần phát triển khả năng vận dụng vào thực tiễn. Giáo dục STEM (Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật và Toán học) đã trở thành một xu hướng toàn cầu, giúp học sinh nâng cao tư duy sáng tạo, kỹ năng giải quyết vấn đề và khả năng làm việc nhóm. Các hoạt động STEM không chỉ đơn thuần là việc học lý thuyết mà còn đòi hỏi học sinh áp dụng những kiến thức đã học vào các dự án thực tiễn, từ đó phát triển toàn diện cả về năng lực tư duy lẫn kỹ năng mềm. Trong chương trình Khoa học Tự nhiên, đặc biệt là môn Sinh học, tế bào là đơn vị cơ bản của sự sống và đóng vai trò quan trọng trong việc hiểu biết về cơ thể sống. Tuy nhiên, việc học về tế bào đôi khi khá trừu tượng đối với học sinh, nhất là khi các em chỉ được tiếp xúc qua sách vở và hình ảnh hai chiều. Vì vậy, việc áp dụng phương pháp học tập thực hành thông qua việc tạo ra các mô hình tế bào giúp học sinh có cái nhìn trực quan và sinh động hơn về cấu trúc và chức năng của tế bào. Dựa trên nền tảng giáo dục STEM, chủ đề "Làm mô hình tế bào bằng vật liệu có sẵn" được thiết kế nhằm mục đích giúp học sinh không chỉ nắm vững kiến thức lý thuyết về cấu trúc tế bào mà còn khuyến khích sự sáng tạo và kỹ năng thủ công. Trong hoạt động này, học sinh sẽ sử dụng những vật liệu đơn giản, dễ tìm trong cuộc sống hàng ngày như giấy, bìa cứng, đất nặn, hạt cườm, và các vật dụng tái chế khác để tạo ra mô hình tế bào động vật và thực vật. Thông qua quá trình này, học sinh sẽ hiểu rõ hơn về các bộ phận cấu thành của tế bào, chẳng hạn như màng tế bào, nhân, ti thể, và các bào quan khác. Đồng thời, học sinh có cơ hội làm việc nhóm, trao đổi ý kiến và thể hiện sự sáng tạo trong cách thiết kế mô hình, từ đó phát triển khả năng làm việc nhóm và tư duy phản biện. Chủ đề này không chỉ giúp củng cố kiến thức môn Sinh học mà còn tạo ra môi trường học tập thú vị, gần gũi với cuộc sống. I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức - Trình bày được khái niệm, chức năng của tế bào. - Mô tả được được hình dạng và kích thước của một số loại tế bào. - Phân biệt tế bào nhân sơ, tế bào nhân thực, tế bào động vật, tế bào thực vật. - Làm được mô hình tế bào bằng vật liệu có sẵn. 2. Kĩ năng 2.1. Năng lực chung - Năng lực tự chủ và tự học: tìm kiếm thông tin, đọc sách giáo khoa, quan sát tranh ảnh để tìm hiểu về hình dạng và kích thước của một số loại tế bào,...
- Giao tiếp và hợp tác: Làm việc nhóm hiệu quả theo sự phân công của GV, đảm bảo mỗi HS đều có cơ hội tham gia thảo luận và trình bày báo cáo trước lớp. - Năng lực giao tiếp và hợp tác: thảo luận nhóm thông qua việc tham gia các trò chơi, hoạt động mà GV tổ chức. - Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: giải quyết vấn đề, trả lời câu hỏi trong các phiếu học tập, đưa ra phương án thực hiện sản phẩm học tập sáng tạo. 2.2. Năng lực Khoa học tự nhiên - Năng lực nhận thức khoa học: Học sinh sẽ hiểu và ghi nhớ được các kiến thức liên quan đến cấu trúc của tế bào, phân biệt giữa tế bào động vật và thực vật. Thông qua việc tự tay làm mô hình, các em sẽ củng cố kiến thức về các bào quan như màng tế bào, nhân, ti thể, và vai trò của chúng trong tế bào. - Năng lực tìm hiểu và khám phá khoa học: Học sinh được khuyến khích tự tìm hiểu, tra cứu thông tin về các bộ phận của tế bào, từ đó áp dụng vào việc tạo ra mô hình. Quá trình này phát triển khả năng tư duy độc lập và kỹ năng nghiên cứu. - Năng lực giải quyết vấn đề khoa học: Trong quá trình làm mô hình, học sinh sẽ đối mặt với các vấn đề thực tiễn như lựa chọn vật liệu, cách sắp xếp các bào quan sao cho hợp lý. Các em sẽ phải suy nghĩ, sáng tạo để tìm ra các giải pháp thích hợp, phát triển kỹ năng tư duy và giải quyết vấn đề. - Năng lực thực hành khoa học: Học sinh sẽ phát triển kỹ năng thực hành thông qua việc sử dụng các vật liệu có sẵn để xây dựng mô hình tế bào. Các em sẽ học cách đo đạc, cắt, dán và lắp ráp các thành phần của tế bào một cách chính xác và logic. - Năng lực ứng dụng kiến thức vào thực tiễn: Qua hoạt động này, học sinh sẽ thấy được mối liên hệ giữa kiến thức lý thuyết với thực tế, biết cách áp dụng kiến thức Khoa học tự nhiên vào việc xây dựng mô hình và hiểu rõ hơn về cấu trúc của tế bào trong cuộc sống. 3. Phẩm chất - Tham gia tích cực hoạt động nhóm phù hợp với khả năng của bản thân. - Hình thành thói quen tư duy, vận dụng các kiến thức đã học với thực tiễn cuộc sống. - Có niềm say mê, hứng thú với việc khám phá và học tập Khoa học tự nhiên. II. THIẾT BỊ VÀ HỌC LIỆU 1. Phương tiện dạy học - Máy tính, máy chiếu, tài liệu, một số hình ảnh mô hình tế bào minh họa,... - Phòng học có bàn làm việc nhóm. - Phiếu học tập. 2. Chuẩn bị của học sinh - Sách giáo khoa môn Khoa học tự nhiên lớp 6 bộ sách Chân trời sáng tạo. - Vật liệu chế tạo sản phẩm (thùng xốp, bìa catong, đất nặn, giấy,...), bút màu, thước kẻ, súng bắn keo, bút chì, dao rọc giấy, kéo,...
III. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC - Phương pháp hoạt động nhóm - Phương pháp dạy học qua trò chơi - Phương pháp tự luận nêu và giải quyết vấn đề IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC HOẠT ĐỘNG 1. XÁC ĐỊNH VẤN ĐỀ (5 phút) a) Mục tiêu: Tạo được hứng thú cho học sinh, ôn lại bài cũ và dẫn dắt giới thiệu vấn đề. b) Nội dung hoạt động - GV tổ chức trò chơi: Bức tranh bí mật. Chia cả lớp thành 4 đội. Mỗi đội lần lượt chọn 1 mảnh ghép bất kì, mỗi mảnh ghép tương ứng với 1 câu hỏi ôn tập bài cũ. Trả lời đúng mảnh ghép sẽ mở ra, trả lời sai thì cơ hội sẽ dành cho các đội còn lại. Sau khi học sinh trả lời đúng tất cả câu hỏi, các mảnh ghép sẽ mở ra để lộ bức tranh bí mật. - GV đặt vấn đề: “Như các em đã thấy, tế bào thần kinh có một cấu trúc rất đặc biệt, giúp chúng thực hiện chức năng truyền tín hiệu nhanh chóng trong cơ thể. Tuy nhiên, tế bào thần kinh chỉ là một trong vô số loại tế bào khác nhau trong cơ thể sinh vật. Mỗi loại tế bào có hình dạng và chức năng riêng, góp phần quan trọng trong việc duy trì sự sống của sinh vật. Hôm nay, chúng ta sẽ cùng khám phá sâu hơn về cấu trúc của tế bào thông qua một hoạt động thực hành thú vị. Chúng ta sẽ sử dụng các vật liệu có sẵn để tạo ra những mô hình tế bào, từ đó hiểu rõ hơn về hình dạng, cấu trúc và chức năng của chúng. Dự án này cũng là cơ hội để các em rèn luyện khả năng sáng tạo và làm việc nhóm..” c) Sản phẩm: HS đưa ra câu trả lời: Câu 1. Vật nào sau đây có cấu tạo từ tế bào? A. Cây bạch đàn B. Ngôi nhà C. Ô tô D. Cây bút Câu 2. Thành phần nào có ở tế bào thực vật mà không có ở tế bào động vật. A. Màng tế bào. B. Vùng nhân. C. Chất tế bào. D. Lục lạp. Câu 3. Kích thước của tế bào nào ta có thể quan sát bằng mắt thường? A. Tế bào hồng cầu B. Tế bào trứng ếch C. Tế bào vi khuẩn E.coli. D. Tế bào biểu bì lá. Câu 4. Ở tế bào động vật, bộ phận có chức năng điều khiển mọi hoạt động sống của tế bào ? A. Chất tế bào. B. Vách tế bào. C. Nhân. D. Màng sinh chất. Bức tranh bí mật là: tế bào thần kinh.
- Cho HS xem qua một số video, clip hình ảnh về việc tái chế rác thải, một số mô hình được “bảng tuần hoàn được thiết kế bằng các rác thải tái chế”. d) Tổ chức thực hiện Hoạt động của GV Hoạt động của HS Giao nhiệm vụ: GV tổ chức trò chơi: Bức tranh bí mật Chia cả lớp thành 4 đội. Mỗi đội lần lượt chọn 1 mảnh ghép bất kì, mỗi mảnh ghép tương ứng với 1 câu hỏi ôn tập bài cũ. Trả lời đúng mảnh ghép sẽ mở ra, trả lời sai thì cơ hội sẽ dành cho các đội còn lại. Sau khi học sinh trả lời đúng tất cả câu hỏi, các mảnh ghép sẽ mở ra để lộ bức tranh bí mật. Lắng nghe, nhận nhiệm vụ Thực hiện nhiệm vụ Quan sát, hỗ trợ HS khi cần thiết. Chọn mảnh ghép và trả lời câu hỏi. Báo cáo, thảo luận Công bố đáp án. Đoán bức tranh bí ẩn. Kết luận, nhận định GV đặt vấn đề: “Như các em đã thấy, tế bào thần kinh có một cấu trúc rất đặc biệt, giúp chúng thực hiện chức năng truyền tín hiệu nhanh chóng trong cơ thể. Tuy nhiên, tế bào thần kinh chỉ là một trong vô số loại tế bào khác nhau trong cơ thể sinh vật. Mỗi loại tế bào có hình dạng và chức năng riêng, góp phần quan trọng trong việc duy trì sự sống của sinh vật. Hôm nay, chúng ta sẽ cùng khám phá sâu hơn về cấu trúc của tế bào thông qua một hoạt động thực hành thú vị. Chúng ta sẽ sử dụng các vật liệu có sẵn để tạo ra những mô hình tế bào, từ đó hiểu rõ hơn về hình dạng, cấu trúc và chức năng của chúng. Dự án này cũng là cơ hội để các em rèn luyện khả năng sáng tạo và làm việc nhóm.” Lắng nghe HOẠT ĐỘNG 2. NGHIÊN CỨU KIẾN THỨC NỀN VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP (15 phút) a) Mục tiêu - Trình bày được khái niệm, chức năng của tế bào. - Mô tả được được hình dạng và kích thước của một số loại tế bào. - Phân biệt tế bào nhân sơ, tế bào nhân thực, tế bào động vật, tế bào thực vật. - GV tổ chức trò chơi: Ai nhanh hơn. GV yêu cầu học sinh hoạt động theo nhóm, quan sát video và hình ảnh minh họa, thảo luận nhóm các câu hỏi trong phiếu học tập.