Tiêu đề A 222_Chu giai va binh luan Ngu Thu.pdf ✅

LM. YUSE NGUYEÃN THEÁ THUAÁN CHUÙ GIAÛI BÌNH LUAÄN Nguõ Thö
2 KHÔÛI NGUYEÂN 1,1-2,41: Trình thuaät taïo thaønh cuûa P. Muoán thaåm ñònh cho nhaèm trình thuaät, thì phaûi nhaän raèng : - duø J hay P : ñöùc tin Israel laø loøng tin veà Cöùu thoaùt, löïa choïn nhö ta thaáy trong tuyeân tín Tl 26,5tt. - Nhôø trình thuaät taïo thaønh : Uyeân nguyeân cuûa thaùnh söû ñöôïc leân maõi taän khôûi nguyeân vuõ truï “Yaveâ Thieân Chuùa” cuûa Giao öôùc vôùi Abraham vaø taïi nuùi Sinai laø Thieân Chuùa taïo hoùa vaïn vaät. Con ñöôøng Thieân Chuùa ñaõ ñi töø ñaàu vôùi vuõ truï ñöôïc vaïch ra cho ñeán vieäc keâu goïi Abraham vaø vieäc thaønh laäp coäng ñoaøn daân Chuùa. Israel ñöùng trong thaùnh söû do Thieân Chuùa choïn – nhìn laïi dó vaõng cho ñeán taïo thaønh, vaø töø ñoù ngoù laïi chính moâi tröôøng hieän taïi cuûa mình. Kn 1,1-2,4a thuoäc truyeàn thoáng P. Ta seõ ñeå yù ñeán söï uyeân baùc cuûa haøng tö teá (ñaây ñöôïc vaïch roõ hôn ñaâu heát). Nhöõng haøng naøy khoâng phaûi moät ngaøy maø vieát ra ñöôïc : kinh nghieäm giaùo huaán töøng theá heä ñaõ ñi tröôùc, boài boå, soaïn ñi soaïn laïi, neân trong naøy khoâng coù gì laø ñöôïc sao hay vaäy : moïi ñieàu ñeàu ñaõ suy nghó chín chaén, caân nhaéc tröôùc sau sao cho minh baïch. Khoâng theå coi chöông naøy nhö moät vaên chöông aáu tró, luoäm thuoäm. Chöông naøy tieân vaøn moïi söï laø nhöõng meänh ñeà cuûa ñöùc tin, tuy raèng töø ngöõ loä ra moät khoa hoïc aáu tró : vaäy laø nhöõng ñieàu coù quan heä ñaëc bieät ñeán vaän maïng con ngöôøi hieän taïi laø chuùng ta. Caùch daøn baøi : 1. Moâi tröôøng 3-13 2. Söï vaät 14-31 Ngaø y Vieä c Taû Ngaø y Vieä c Taû 1 2 3 1 2 3 4 Söï saùng, toái taêm chia nöôùc treân döôùi a) ñaát khoâ xuaát hieän vaø bieån b) döïng leân caây coái 4 5 5 6 7 8 maët trôøi, traêng, sao, nöôùc phía döôùi sinh ra caù, roài coù chim a) döïng leân thuù vaät döôùi ñaát b) döïng leân ngöôøi ta; coû caây : thöùc aên cho ngöôøi ta vaø thuù vaät. Ñeå yù söï song song giöõa khoaûng 1 vaø 2.
3 Coâng thöùc duøng ñeå taû : khoâng thay ñoåi maáy (coù leõ coâng duïng : deã nhôù). a/ lôøi nhaäp ñeà : Thieân Chuùa phaùn. b/ lònh truyeàn : nhö vaäy “haõy coù söï saùng” c/ thi haønh lònh : nhö “vaø ñaõ coù nhö vaäy” d/ taû coâng vieäc : Thieân Chuùa phaân taùch söï saùng ra khoûi toái taêm e/ lôøi chuùc laønh hay ñaët teân : vaø Thieân Chuùa chuùc laønh, Thieân Chuùa goïi... f/ lôøi ca ngôïi : Vaø Thieân Chuùa thaáy laø toát laønh g/ Keát luaän : Ñaõ coù moät chieàu vaø moät saùng... Caâu naøy : ñaïo lyù caên baûn laø Thieân Chuùa bôûi yù ñònh hoaøn toaøn töï do cuûa Ngöôøi ñaõ döïng leân “trôøi ñaát” : nghóa laø chính Thieân Chuùa bôûi taïo thaønh maø laøm cho moïi söï, khoâng tröø vaät naøo, ñöôïc coù töø ñoù (haàu heát) trôû ñi. Trong taát caû Tieåu aù, giöõa nhöõng nöôùc ñaõ coù moät neàn vaên minh coå kính, chæ coù moät mình nöôùc Israel beù nhoû töø khöôùc moïi kieåu thaàn thoaïi veà khôûi nguyeân cho caùc thaàn, cuõng nhö cho vuõ truï. Tieáng : Khôûi nguyeân, ban ñaàu, haàu heát : in principio : khôûi ñieåm cuûa moät thôøi gian. (Khoâng coù gì khaùc tröôùc, - vaø cuõng khoâng bao haøm gì quaù saâu xa : Basilius, Augustinus : in princi-pio: Ngoâi Hai Thieân Chuùa). Meïo : coù taùc giaû laáy caâu 1 laøm tieàn ñeà, phaù ñeà laø caâu 5 (khi Thieân Chuùa ... thì) khoâng xuoâi vôùi kieåu vaên ôû ñaây, ñaøng khaùc phaù haún caùi uy nghi cuûa caâu thöù nhaát naøy. Deus (Elihim) : theo tö caùch Thieân Chuùa cuûa caû vuõ truï. Creavit : (Hipri : Bara) (Aùraäp : xaây caát, Feânikia : ngöôøi naén ñuùc, ngöôøi taïc töôïng, chaïm). Hipri : tieáng daønh rieâng veà coâng vieäc cuûa Thieân Chuùa : thi thoá khoâng vaät lieäu, laøm xuaát hieän caùch laï luøng ñieàu khoâng coù (töï tieáng khoâng noùi ñeán “creatio ex mihilo” nöng ruùt keát luaän ñöôïc coi 2M 7,28). Caelum et terram : thaønh ngöõ chæ vaïn vaät, taát caû moïi söï. Caâu 1 : quaû quyeát taïo thaønh vaïn vaät. Caùc caâu sau : Caùch toå chöùc. 2. Caâu naøy noùi ñeán traïng thaùi hoãn mang cuûa ñaát. Dieãn taû cuï theå ñaïo lyù taïo thaønh, khoâng theå khoâng noùi ñeán hoãn mang. Taùc giaû ñeà caäp ñeán vaán ñeà baèng kieåu suy töôûng thoâng thöôøng thôøi ñoù. Terra : Ngöôøi xöa khoâng theå coi “ñaát” laø trung taâm moïi söï laø phaàn chính. Inanis et vacua : dòch hai tieáng toâhu waboâhu : khôûi ñieåm cuûa coâng vieäc toå chöùc thì coù traïng thaùi “troáng roãng” (voâ hình voâ daïng).
4 Tenebrae : trong traïng thaùi nhö theá, taát nhieân chæ coù toái taêm, söï saùng chöa coù. Abyssus (Hipri : Tehoâm) : vöïc thaúm : laøn nöôùc saâu khoâng ñaùy (ít ra laø theo kieåu noùi quaù ñaùng). Spiritus Dei : (ruahï elohim) : khoâng phaûi “Thaùnh thaàn cuûa Thieân Chuùa” – nhöng laø gioù. Khoâng phaûi : cuoàng phong (G.Heinischï Von Rad) thoåi nhö baõo. Khoâng khí (caàn thieát cho sinh vaät sau naøy, khí cuûa Thieân Chuùa : vì Thieân Chuùa laø Ñaáng laøm ra söï soáng Ez 37,9t; Yb 7,3). Ferebatur (Hipri: mrahïepheth) coøn tranh luaän veà nghóa : - theo tieáng Syri : aáp, phuû (coù taùc giaû muoán aùm chæ ñeán truyeàn kyø Feânikia veà quaû tröùng nguyeân thuûy). - nhöng phaûi theo nghóa nhö trong Tl 32,11; Yr 23,9 (Ugarit cuõng theá) : bay löôïn (Hipri muoän thôøi : ñi ñi laïi laïi, choã naøy choã khaùc, run laåy baåy). Nhö theá khoâng phaûi gioù cuoän thoåi, laøm noåi soùng leân. - Chung chung c.2 : taû hoãn mang sô thuûy “moät laøn nöôùc mòt muø”, baát ñònh, trong ñoù ñaát chöa thaønh hình, khoâng nhaän roõ ra ñöôïc. Caùc yeáu toá cuûa vuõ truï ñaõ saün. Taùc giaû khoâng noùi thaúng “hoãn mang” thoâ thieån nhö theå laø coâng vieäc cuûa Thieân Chuùa. Caâu 1 duø ñeå aùm chæ laø caû hoãn mang ñoù cuõng khoâng coù tröôùc khi Thieân Chuùa tra tay vaøo vieäc. Baây giôø töï hoãn mang ñoù : Thieân Chuùa laàn löôït cho xuaát hieän caùc ñieàu ngöôøi ta hieän thaáy trong trôøi ñaát. 3-5 Ngaøy thöù nhaát. Dixit : moät kieåu noùi theo ngöôøi ta ñôn giaûn hôn caû : yù muoán cuûa Thieân Chuùa. Phuø hôïp vôùi tin töôûng Tieåu aù veà yù nghóa vaø hieäu löïc cuûa Lôøi noùi (Quan nieäm maø thuaät : lôøi phuø chuù. Nhöng trong Israel : quan nieäm ñaõ ñöôïc taåy luyeän moïi ñieàu dò ñoan roài). Quan nieäm taïo thaønh baèng “Lôøi” : duy trì söï phaân bieät trieät ñeå giöõa Thieân Chuùa taïo hoùa vaø taïo vaät. Khoâng coù chuùt gì veà thuyeát “löu xuaát” (emanatisme) : lieân laïc ñoäc nhaát thoâng giöõa Thieân Chuùa vaø thuï taïo : Lôøi. Söï saùng : Yeáu toá ñôn thuaàn, cao sieâu nhaát : ñeå yù caùc ñieàu naøy : - söï saùng coù choã ñöôïc coi nhö thaàn; lieân laïc chaët cheõ vôùi thaàn linh. - söï saùng phaûi hieän ra tröôùc tieân : khoâng söï saùng khoâng laøm vieäc ñöôïc. - söï saùng taùch khoûi maët trôøi... nhö moät chaát chöùa trong kho.