Nội dung text KHA-2019-196286.pdf
1 CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ TIỀN LƢƠNGTRONG DOANH NGHIỆP 1.1 Tổng quan về tiền lƣơng trong doanh nghiệp 1.1.1Khái niệmvà vai trò của tiền lương trong doanh nghiệp 1.1.1.1 Khái niệm tiền lương Thị trường lao động là một bộ phận của nền kinh tế thị trường. Tại đó, sức lao động được xem là hàng hóa nên tiền lương được coi là giá cả của sức lao động. Tiền lương là số tiền người sử dụng lao động trả cho người lao động. Nói theo cách khác, đây là quan hệ kinh tế của tiền lương. Ngoài ý nghĩa về mặt kinh tế, tiền lương còn mang ý nghĩa quan trọng về mặt xã hội. Nó có mối quan hệ mật thiết tới đời sống và trật tự xã hội. Đó chính là tính chất đặc biệt của hàng hóa sức lao động. Theo quan niệm của Mác: “Tiền lương là biểu hiện sống bằng tiền của giá trị sức lao động”. Còn theo quan niệm của các nhà kinh tế học hiện đại thì “Tiền lương là giá cả của lao động, được xác định bởi quan hệ cung cầu trên thị trường lao động”. Ở Việt Nam, hiện nay, theo Điều 90 – Bộ Luật lao động Việt Nam 2012 quy định “Tiền lương là khoản tiền mà người sử dụng lao động trả cho người lao động để thực hiện công việc theo thỏa thuận. Tiền lương bao gồm mức lương theo công việc hoặc chức danh, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác. Mức lương của người lao động không được thấp hơn mức lương tối thiểu do Chính phủ quy định”. Trong nghiên cứu này, trên cơ sở tổng hợp các khái niệm, tiền lương trong doanh nghiệp được hiểu theo nghĩa rộng: “Tiền lương là tất cả các đãi ngộ bằng tiền và hiện vật mà doanh nghiệp trả cho người lao động, bao gồm
3 quả của nó đó sẽ có tác động rất lớn tới doanh nghiệp. Một cơ cấu tiền lương hợp lý sẽ là căn cứ để tính toán tiền lương hợp lý nhất cho từng người lao động cũng như là cơ sở nền tảng để thuyết phục họ về mức tiền lương đó. * Đối với xã hội - Tiền lương có ảnh hưởng rất lớn đến các các tổ chức và nhóm xã hội khác nhau trong xã hội. Người lao động có tiền lương cao hơn sẽ có khả năng mua cao hơn và điều này nâng cao sự phồn thịnh của cộng đồng. Tuy nhiên, sự tăng lên của tiền lươngcũng có thể dẫn đếnsự gia tăng của giá cả. Với những người có mức tăng của thu nhập không đuổi kịp tốc độ tăng của giá cả, chất lượng cuộc sống sẽ suy giảm. Thêm vào đó, sự tăng lên của giá cảcũng là một trong những yếu tố làm nhu cầu về sản phẩm bị giảm dần, sau đó dẫn tới giảm việc làm bị giảm. - Thông qua con đường thuế thu nhập, tiền lương góp một phần không nhỏ vào tổng thu nhập quốc dân. Nguồn thu của Chính phủ cũng nhờ đó mà tăng theo. Việc điều tiết thu nhập giữa các tầng lớp dân cư trong xã hội của Chính phủ cũng nhờ đó thuận lợi hơn. 1.1.2 Phân loại tiền lương trong doanh nghiệp a. Phân loại theo hình thức trả lương Căn cứ vào Điều 22, Nghị định số 05/2015/NĐ-CP ngày 12/01/2015 Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số nội dung của Bộ Luật Lao Động thì gồm 3 hình thức trả lương chính: “1. Tiền lương theo thời gian được trả cho người lao động căn cứ vào thời gian làm việc thực tế theo tháng, tuần, ngày, giờ....”. Điểm mấu chốt của hình thức trả lương này là doanh nghiệp phải xây dựng một một hệ thống tiêu chuẩn để làm căn cứ xây dựng danh mục đơn giá tiền lương với mỗi công việc khác nhau và sản phẩm khác nhau. “2. Tiền lương theo sản phẩm được trả căn cứ vào mức độ hoàn thành số lượng, chất lượng sản phẩm theo định mức lao động và đơn giá sản phẩm