Tiêu đề 13. 2025-2026 SINH LÝ ĐÔNG MÁU.docx ✅

Bài 13 SINH LÝ QUÁ TRÌNH ĐÔNG CẦM MÁU MỤC TIÊU HỌC TẬP Sau khi học xong bài này sinh viên có khả năng: 1. Trình bày được những yếu tố tham gia vào quá trình đông cầm máu. 2. Giải thích được cơ chế của quá trình đông cầm máu. 3. Giải thích được cơ chế điều hòa quá trình đông cầm máu. NỘI DUNG HỌC TẬP Cầm máu và đông máu là quá trình thay đổi tình trạng vật lý của máu do chuyển fibrinogen (là một protein ở dạng hòa tan) thành fibrin (dạng gel) nhằm hạn chế sự mất máu ở nơi có tổn thương thành mạch. Cầm - đông máu còn tham gia giữ gìn tính toàn vẹn của mạch máu và tình trạng lỏng của máu. Các nhà khoa học cho rằng tham gia vào quá trình cầm - đông máu có ba thành phần cơ bản là thành mạch, tiểu cầu và các yếu tố đông máu huyết tương. Cục máu đông được hình thành có tác dụng làm ngừng chảy máu, nhưng lại cản trở dòng máu lưu thông. Do đó, cơ thể cần có cơ chế làm tiêu cục máu đông. Hiện tượng tiêu cục đông xảy ra song song với quá trình hàn gắn và phục hồi thành mạch và khi mạch máu đã được sửa chữa xong thì cục máu đông cũng bị tiêu. Quá trình này gọi là tiêu fibrin. 1. NHỮNG YẾU TỐ THAM GIA QUÁ TRÌNH ĐÔNG CẦM MÁU 1.1. Nội mạc và dưới nội mạc huyết quản Nội mạc và dưới nội mạc huyết quản có vai trò rất quan trọng trong quá trình đông máu. Nội mạc là nơi có nhiều yếu tố tổ chức, collagen và vi sợi…nó có tác dụng hoạt hoá tiểu cầu. Khi có tổn thương thành mạch, làm lớp dưới nội mạc tiếp xúc với máu, sẽ hoạt hóa tiểu cầu và các yếu tố tiếp xúc. 1.2. Tiểu cầu Chức năng dưỡng mạch, tạo nút tiểu cầu thông qua các phản ứng: dính, giải phóng, ngưng tập tiểu cầu, làm co mạch ở chỗ tổn thương, tham gia vào quá trình đông máu và ảnh hưởng đến quá trình tiêu sợi huyết.

3 B factor) Yếu tố X (stuart factor) 0,75 albumin Zymogen 24 Gan Có Yếu tố XI (PTA*) 1,2 , globulin Zymogen 40 Gan Không Yếu tố XII (hageman factor) 0,4  globulin Zymogen 48 - 52 Gan Không Yếu tố XIII (fibrin stabiliring factor) 2,5 2 globulin Chuyển amydase 3 - 5 ngày Gan Không Prekallikrein (fletcher factor) 0,3 fast  globulin Zymogen 48 - 52 Gan Không HMWK** 2,5  globulin Đồng yếu tố 6,5 ngày Gan Không Chú thích: *: PTA (plasma-thromboplastin antecedent): Tiền chất thromboplastin huyết tương. **: HMWK (hight molecular weight kininogen): Kininogen phân tử lượng cao. 1.4. Yếu tố tổ chức (TF) Là một glycoprotein đơn chuỗi, có trong các tổ chức, nguyên bào sợi, thành mạch, biểu bì và đặc biệt có trong não, phổi. Khi có tổn thương ở lớp tế bào nội mạc, các TF sẽ tiếp xúc trực tiếp với các yếu tố đông máu và phát huy tác dụng. Yếu tố tổ chức không có hoạt tính men nhưng tác động như một đồng yếu tố trong hoạt hóa yếu tố VII, X. 1.5. Ion calci Tạo thuận lợi cho các protein phụ thuộc vitamin K kết hợp với phospholipid. Những ion này cũng can thiệp vào các phản ứng không liên quan đến protein phụ thuộc vitamin K, chúng cũng cần cho sự thể hiện hoạt tính men của yếu tố XIIIa, cho sự ổn định yếu tố V và phức hệ yếu tố Willebrand và các yếu tố VIII:C. 2. CÁC GIAI ĐOẠN CỦA QUÁ TRÌNH ĐÔNG CẦM MÁU (BA GIAI ĐOẠN) * Giai đoạn cầm máu ban đầu (bao gồm phản xạ co mạch và hình thành nút tiểu cầu) * Giai đoạn đông máu huyết tương (hình thành sợi fibrin) * Giai đoạn tiêu sợi huyết (tiêu fibrin) 2.1. Giai đoạn cầm máu ban đầu