Tiêu đề 10. HSG Sinh 9 - ĐỘT BIẾN NHIỄM SẮC THỂ.doc ✅

CHUYÊN ĐỀ: ĐỘT BIẾN ĐỘT BIẾN NHIỄM SẮC THỂ A. KIẾN THỨC CẦN NHỚ Tóm tắt lý thuyết: I. Khái niệm và nguyên nhân đột biến nst 1. Khái niệm: - Đột biến NST là sự biến đổi trong cấu trúc hoặc số lượng NST. - Có hai loại đột biến NST: Đột biến cấu trúc NST và đột biến số lượng NST 2. Nguyên nhân: Có thể xảy ra do tác động của các nhân tố gây đột biến ( tia phóng xạ, hoá chất, virus,… ) hoặc rối loạn trong quá trình nhân đôi, phân chia NST. II. Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể 1. Khái niệm: - Là những biến đổi trong cấu trúc NST. - Loại đột biến này làm thay đổi cách sắp xếp hoặc số lượng các gene trên NST từ đó có thể làm thay đổi hình dạng và cấu trúc NST. 2. Phân loại Có 4 dạng đột biến cấu trúc NST
Dạng đột biến Mất đoạn Lặp đoạn Đảo đoạn Chuyển đoạn Khái niệm Một đoạn NST nào đó bị mất đi Một đoạn nào đó của NST bị lặp lại 1 hay nhiều lần Một đoạn NST nào đó đứt ra rồi đảo ngược 180 độ và nối lại Là dạng đột biến dẫn đến sự trao đổi đoạn trong một NST hoặc giữa các NST không tương đồng Số lượng gen Làm giảm số lượng gen trên NST tăng số lượng gen trên 1NST chỉ làm thay đổi vị trí, không làm thay đổi số lượng các gen trên NST Có thể thay đổi hoặc không Hậu quả Thường gây chết với thể đột biến Tăng cường hoặc giảm bớt sự biểu hiện của tính trạng. ít gây hại, làm giảm sức sinh sản Thường giảm khả năng sinh sản hoặc giảm sức sống. Ứng dụng loại khỏi NST những gen không mong muốn Ứng dụng: công nghiệp sản xuất bia… góp phần tạo ra loài mới trong quá trình tiến hoá và chọn giống Chuyển gen Tạo ra loài mới trong chọn giống và tiến hoá * Mở rộng: Đột biến chuyển đoạn NST Chuyển đoạn NST có 2 dạng là chuyển đoạn trên cùng 1 NST và chuyển đoạn trên 2 NST không tương đồng. - Chuyển đoạn trên 1 NST
Loại đột biến này không là thay đổi số lượng gene trên NST ít gây hậu quả nghiêm trọng. - Chuyển đoạn trên 2 NST không tương đồng có chuyển đoạn tương hỗ và chuyển đoạn không tương hỗ. + Chuyển đoạn tương hỗ là sự trao đổi các đoạn tương ứng với nhau trên NST không tương đồng. + Chuyển đoạn không tương hỗ là sự trao đổi đoạn không cân giữa các NST không tương đồng &KX\?QÿR?QW??QJK? +DL167NK{QJW??QJÿ?QJFQJWUDRÿ?LÿR?QE?ÿ?W 0?WÿR?QF?D167Qj\ÿ?WUDFKX\?QVDQJJ?QWUrQ 167NKiFNK{QJW??QJÿ?QJ &KX\?QÿR?QNK{QJW??QJK?
3. Tác hại và ý nghĩa: a. Tác hại: Làm thay đổi số lượng và trật tự các gene trên NST từ đó làm thay đổi mối quan hệ vốn có của các gene trong hệ gen của sinh vật nên đa số các dạng đột biến câu trúc NST là có hại và đều ảnh hưởng đến sức sống của sinh vật. Vd: + Ở người mất đoạn một phần vai dài NST 22 gây bệnh ung thư máu. + Mất đoạn nhỏ ở đầu NST 21 gây ung thư máu. + Mất đoạn một phần vai ngắn của NST số 5 gây nên hội chứng tiếng mèo kêu. + Hiện tượng giả trội ở cá thể dị hợp: Aa khi mất A thì gen lặn a được biểu hiện + Ở ruồi giấm: lặp đoạn 2 lần trên NST X làm cho mắt lồi thành mắt dẹt, lặp đoạn 3 lần làm cho mắt càng dẹt. b.Ý nghĩa: . - Đối với tiến hoá và chọn giống: + Tạo nguyên liệu cho quá trình tiến hóa và chọn lọc. + Tham gia vào qúa trình hình thành loài mới. + Tổ hợp các gen tốt để tạo giống mới. - Đối với nghiên cứu di truyền học: + Xác định vị trí của gen lập bản đồ gen. + Loại bỏ các gen xấu, chuyển gen. III. Đột biến số lượng nhiễm sắc thể 1. Khái niệm: - là sự thay đổi số lượng ở một hoặc một số cặp hoặc tất cả các cặp của bộ nhiễm sắc thể. - có 2 dạng đột biến NST: đột biến lệch bội và đột biến đa bội. 2. Phân loại: Lệch bội Đa bội Khái Là sự biến đổi số lượng NST xảy ra ở 1 hay Đột biến đa bội là sự biến đổi số lượng NST