Tiêu đề CHUYÊN ĐỀ 2 - II. DI TRUYỀN TƯƠNG TÁC GEN VÀ GEN ĐA HIỆU.doc ✅

- Khi bài toán có nhiều phép lai của cùng một tính trạng thì phải dựa vào phép lai có tỉ lệ kiểu hình đặc trưng nhất để suy ra quy luật di truyền của tính trạng đó. - Trong trường hợp tương tác cộng gộp, vai trò của các alen trội là ngang nhau do đó sự biểu hiện kiểu hình tùy thuộc vào số lượng gen trội có trong mỗi kiểu gen. - Khi đời bố mẹ có nhiều kiểu gen khác nhau thì tiến hành tìm giao tử do thế hệ bố mẹ đó sinh ra, sau đó lập bảng để tìm tỉ lệ kiểu hình. B. CÁC DẠNG BÀI TẬP VỀ XÁC SUẤT TRONG TƯƠNG TÁC GEN 1. Các bài tập tính xác suất về kiểu hình Cách giải: Khi bài toán yêu cầu tính xác suất về một kiểu hình nào đó thì cần phải tiến hành theo 2 bước. Bước 1: Xác định kiểu gen của bố mẹ và viết sơ đồ lai để tìm tỉ lệ của loại kiểu hình cần tính xác suất. Bước 2: Sử dụng bài toán tổ hợp để tính xác suất. Bài 1: Ở một loài thực vật, tính trạng màu hoa do 2 cặp gen Aa và Bb nằm trên 2 cặp NST khác nhau quy định. Khi trong kiểu gen có cả A và B thì quy định hoa đỏ; các trường hợp còn lại có hoa trắng. Ở phép lai AaBb × AaBb được F 1 . Lấy ngẫu nhiên 1 cá thể F 1 , xác suất để thu được cá thể có kiểu hình hoa đỏ là bao nhiêu? Hướng dẫn giải Bước 1: Xác định tỉ lệ của loại kiểu hình hoa đỏ ở F 1 . - Tính trạng màu hoa di truyền theo quy luật tương tác bổ sung loại có tỉ lệ: 9 đỏ : 7 trắng. - Sơ đồ lai: AaBb × AaBb = (Aa × Aa)(Bb × Bb) Aa × Aa → đời con có 3A-; 1aa Bb × Bb → đời con có 3B-; 1bb Đời F 1 có tỉ lệ 9A-B-; 3A-bb; 3aaB-; 1aabb. Do khi có cả A và B thì có hoa đỏ, các trường hợp còn lại có hoa trắng cho nên đời con có tỉ lệ kiểu hình là 9 cây hoa đỏ (9A-B-) 7 cây hoa trắng (3A-bb, 3aaB-, 1aabb). → Ở đời F 1 , cây có kiểu hình hoa đỏ chiếm tỉ lệ 9 16 . Bước 2: Sử dụng toán tổ hợp để tính xác suất Lấy ngẫu nhiên 1 cây ở F 1 thì xác suất thu được cây hoa đỏ chính là 9 16 . Bài 2: Ở một loài thực vật, gen B quy định hoa đỏ trội hoàn toàn so với b quy định hoa hồng. Gen A kìm hãm sự biểu hiện của gen B và b nên hoa có màu trắng, gen a không có hoạt tính này, hai cặp gen nằm trên hai cặp NST khác nhau. Cho cây dị hợp về 2 cặp gen nói trên tự thụ phấn được F 1 . Lấy ngẫu nhiên 1 cá thể F 1 , xác suất để thu được cá thể có kiểu hình hoa đỏ là bao nhiêu? Hướng dẫn giải Bước 1: Xác định tỉ lệ của loại kiểu hình hoa đỏ ở F 1 . - Tính trạng màu hoa di truyền theo quy luật tương tác át chế, gen trội át gen không alen với nó. - Cây dị hợp 2 cặp gen có kiểu gen là AaBb

- Cây thấp nhất có kiểu gen aabb có độ cao 210cm420130cm . - Sơ đồ lai: AABB × aabb F 1 : AaBb F 1 × F 1 AaBb × AaBb - Loại cây cao 190 cm là loại cây có 3 alen trội và 1 alen lặn. - Loại cá thể có 3 alen trội có tỉ lệ  3 4 4 C41 1642 - Loại cây cao 190 cm có tỉ lệ 1 4 . Bước 2: Sử dụng toán tổ hợp để tính xác suất Lấy ngẫu nhiên 1 cây ở F 2 , xác suất để thu được cây có độ cao 190 cm là 1 4 . Bài 5: Ở một loài thực vật, tính trạng khối lượng quả do 4 cặp gen di truyền theo kiểu tương tác cộng gộp, trong đó cứ có thêm 1 alen trội sẽ làm cho quả nặng thêm 20g, cây đồng hợp alen lặn aabbddee có quả nặng 150g. Lấy hạt phấn của cây có quả nặng nhất thụ phấn cho cây có quả nhẹ nhất thu được F 1 , cho F 1 giao phấn ngẫu nhiên được F 2 . Lấy ngẫu nhiên 5 cây ở F 2 , xác suất để thu được cây có khối lượng quả 210g là bao nhiêu? Biết rừng các cặp gen di truyền phân li độc lập với nhau. Hướng dẫn giải Bước 1: Xác định tỉ lệ của loại cây có quả nặng 210g ở F 2 . - Sơ đồ lai: AABBDDEE × aabbddee F 1 : AaBbDdEe F 1 × F 1 AaBbDdEe × AaBbDdEe - Loại cây có quả nặng 210g là loại cây có 3 alen trội và 5 alen lặn. - Loại cá thể có 3 alen trội có tỉ lệ  3 8 8 C567 256322 → Loại cây có quả nặng 210g có tỉ lệ 7 32 ; Loại cây không có quả nặng 210g có tỉ lệ 725 1 3232 . Bước 2: Sử dụng toán tổ hợp để tính xác suất Lấy ngẫu nhiên 5 cây ở F 2 , xác suất để thu được 3 cây có quả nặng 210g     32 32 3 55 72510725918750 C0,027 32323355443232 . Bài 6: Ở một loài thực vật, để tạo thành màu đỏ của hoa có sự tác động của hai gen A và B theo sơ đồ: Gen A Gen B enzim A enzim B Chất trắng 1. Chất trắng 2. Chất đỏ. Gen a và b không có hoạt tính, hai cặp gen nằm trên hai cặp NST khác nhau. Cho cây hoa trắng lai với cây hoa trắng được F 1 đồng loạt hoa đỏ. Cho F 1 tự thụ phấn được F 2 . Lấy ngẫu nhiên 2 cây ở F 2 . Xác suất để trong 2 cây chỉ có 1 cây hoa đỏ là bao nhiêu?