Nội dung text CHỦ ĐỀ 4 - ĐỘ DỊCH CHUYỂN VÀ QUÃNG ĐƯỜNG ĐI ĐƯỢC - GV.docx
CHƯƠNG 2 – ĐỘNG HỌC Chủ đề 4 : ĐỘ DỊCH CHUYỂN VÀ QUÃNG ĐƯỜNG ĐI ĐƯỢC • Yêu cầu cần đạt (Trích từ CTGDPT Vật lí 2018): -Từ hình ảnh hoặc ví dụ thực tiễn, định nghĩa được độ dịch chuyển. - So sánh được quãng đường đi được và độ dịch chuyển. • Cấu trúc nội dung: I. TÓM TẮT LÝ THUYẾT ………………………………………………………………… Lý thuyết chung của chủ đề + Phương pháp giải kèm ví dụ. II. BÀI TẬP PHÂN DẠNG THEO MỨC ĐỘ……………………………………………….. (Theo cấu trúc định dạng đề thi kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông từ năm 2025 – Quyết định số 764/QĐ - BGDĐT) 1. Câu trắc nhiệm nhiều phương án lựa chọn 2. Câu trắc nghiệm đúng sai: 3. Câu trắc nghiệm trả lời ngắn : III. BÀI TẬP LUYỆN TẬP………………………………………………………………… (Theo cấu trúc định dạng đề thi kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông từ năm 2025 – Quyết định số 764/QĐ - BGDĐT) IV. BÀI TẬP TỰ LUYỆN………………………………………………………………… (Theo cấu trúc định dạng đề thi kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông từ năm 2025 – Quyết định số 764/QĐ - BGDĐT)
Chủ đề 4 : ĐỘ DỊCH CHUYỂN VÀ QUÃNG ĐƯỜNG ĐI ĐƯỢC I . TÓM TẮT LÝ THUYẾT – PHƯƠNG PHÁP GIẢI 1. Một số khái niệm cơ bản trong chuyển động a. Chuyển động cơ của một vật (gọi tắt là chuyển động) là sự thay đổi vị trí của vật đó so với các vật khác theo thời gian. Ví dụ: Bạn An đi từ Nhà đến Trường mất thời gian khoảng 15 phút. b. Chất điểm: Một vật chuyển động được coi là chất điểm nếu kích thước của nó rất nhỏ so với quãng đường đi được hoặc so với (phạm vi) mà ta khảo sát. Ví dụ: - So với quãng đường đi từ Thành phố Hồ Chí Minh đến Thủ đô Hà Nội ( khoảng 1730 km) thì ô tô ( có chiều dài trung bình khoảng 5 m) được xem là chất điểm. - Những ô tô đang chuyển động trong Hình 1. c. Qũy đạo: Đường nối những vị trí liên tiếp của vật theo thời gian trong quá trình chuyển động. Ví dụ: Một học sinh ném bóng vào rổ như trong Hình 2. d. Thời gian Thời điểm: là những giờ tàu ở các ga trong Hình 3. Ví dụ: Tàu xuất phát từ Ga Sài Gòn lúc 21:10 ; 19:00; …. Khoảng thời gian: là thời gian từ thời điểm này đến thời điểm kia. Ví dụ: Tàu xuất phát từ Ga Sài Gòn lúc 21:10 đến Dĩ An lúc 21:40. Vậy khoảng thời gian tàu đã đi được là 30 phút. Mốc thời gian: là thời điểm được chọn để bắt đầu đo thời gian chuyển động của một vật (t = 0). Khi đó thời điểm xét bất kỳ sẽ trùng với khoảng thời gian chuyển động. Có thể biểu diễn thành một trục gọi là trục thời gian. 6h30 6h45 Thời gian Nhà Trường học An Hình 1. Quỹ đạo Hình 2. Hình 3 t o = 0 t 1 = 0,5 SG t (giờ) DA BT
Độ dịch chuyển là một đại lượng vectơ, có hướng và độ lớn. Nó được biểu diễn dưới dạng một mũi tên chỉ từ vị trí bắt đầu đến vị trí kết thúc (Kí hiệu: (). Độ lớn của độ dịch chuyển là khoảng cách từ điểm đầu đến điểm cuối. Hình 4.