Tiêu đề Chuyên đề 6. VĂN BẢN NHẬT DỤNG (tiếp).pdf ✅

Trang 1 CHUYÊN ĐỀ 6. VĂN BẢN NHẬT DỤNG (tiếp) Mục tiêu  Kiến thức + Nêu được 5 biểu hiện của việc bùng nổ dân số. + Phân tích được việc hạn chế gia tăng dân số là một đòi hỏi tất yếu của xã hội loài người. + Nêu được tác dụng của dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm. + Phân tích đề văn thuyết minh và xác định đúng các kiểu đối tượng thuyết minh. + Nêu được tác dụng của dấu ngoặc kép.  Kĩ năng + Thảo luận tình trạng di cư, mất cân bằng dân số ở Hà Nội. + Viết được đoạn văn có sử dụng dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm/ + Viết được đoạn văn thuyết minh về một đồ dùng. + Nói/viết được bài văn thuyết minh trước lớp về một đồ vật trong đời sống dựa và dàn ý chuẩn bị trước ở nhà.
Trang 2 A. VĂN BẢN VĂN HỌC I. LÍ THUYẾT TRỌNG TÂM BÀI TOÁN DÂN SỐ 1. Giới thiệu - Xuất xứ: Thái An, báo Giáo dục và Thời đại, chủ nhật, số 28, 1995 - Kiểu văn bản: Văn bản nhật dụng - Phương thức biểu đạt: Nghị luận 2. Nội dung - Nêu vấn đề: Vấn đề dân số và kế hoạch hóa gia đình đã được đặt ra từ thời cổ đại từ bài toán nhà thông thái kén rể. → Cách đặt vấn đề giản dị, gần gũi. - Vấn đề dân số và kế hoạch hóa gia đình: ● Bài toán dân số: + Bài toán cổ: minh họa cho sự gia tăng dân số. + Tính toán: dân số thế giới đang gia tăng với tốc độ quá nhanh. ● Vấn đề kế hoạch hóa gia đình: là vấn đề chung cho toàn thế giới. - Lời kêu gọi: Phải thực hiện kế hoạch hóa gia đình. 3. Nghệ thuật - Kết cấu lồng ghép: chuyện trong truyện, lấy xưa để nói nay. - Lập luận theo cách thức so sánh đầy thú vị. - Dẫn chứng là các số liệu minh họa ngắn gọn, sức thuyết phục cao, thông điệp nhẹ nhàng mà sâu sắc. II. BÀI TẬP CỦNG CỐ Bài 1: Ở phần đầu văn bản, vấn đề dân số và kế hoạch hoá gia đình đã được tác giả đặt ra bằng cách nào? Cách đặt vấn đề đó có ý nghĩa như thế nào? Gợi ý làm bài: a. Cách đặt vấn đề - Đưa ra hai giả thuyết về bài toán dân số: được đặt ra từ thời cổ đại hay vài chục năm gần đây. - Trình bày quan điểm người viết: + Lúc đầu: không tin + Sau đó: “sáng mắt ra”. - Vận dụng toán học vào một vấn đề mang tính xã hội, nhằm lí giải về sự gia tăng dân số khủng khiếp, tác giả đã đặt ra cho chúng ta vấn đề nhận thức về bài toán dân số và kế hoạch hoá gia đình. b. Ý nghĩa: Cách đặt vấn đề bất ngờ, hấp dẫn, bộc lộ nhận thức sâu sắc. Bài 2: Câu chuyện về bài toán cổ có ý nghĩa như thế nào trong việc làm rõ vấn đề của tác phẩm?

Trang 4 B. TIẾNG VIỆT I. LÍ THUYẾT TRỌNG TÂM DẤU NGOẶC ĐƠN, DẤU HAI CHẤM, DẤU NGOẶC KÉP DẤU NGOẶC ĐƠN 1. Khái niệm: Dấu ngoặc đơn là dấu có dạng (). 2. Chức năng: - Đánh dấu các từ, cụm từ, câu có tác dụng giải thích, minh họa, bổ sung làm sáng rõ ý nghĩa của các từ ngữ trong câu, trong văn bản. - Đánh dấu các từ ngữ chỉ nguồn gốc của sự trích dẫn (Phần chú thích trong câu ngoài được đánh dấu bằng dấu ngoặc đơn còn có thể được đánh dấu bằng dấu gạch ngang hoặc dấu phẩy). DẤU HAI CHẤM 1. Khái niệm: Là dấu có dạng : 2. Chức năng: - Báo hiệu điều trình bày tiếp theo mang ý giải thích, thuyết minh, cụ thể hóa ý nghĩa của phần câu đứng trước dấu hai chấm. - Báo hiệu sau dấu hai chấm là lời dẫn trực tiếp. Lời dẫn trực tiếp thường được đặt trong dấu ngoặc kép hoặc sau dấu gạch ngang. 3. Cách sử dụng: - Dấu hai chấm và dấu ngoặc đơn cùng có tác dụng đánh dấu phần giải thích cho nên trong một số trường hợp chúng có thể thay thế cho nhau. - Sự thay thế dấu hai chấm bằng dấu ngoặc đơn chỉ có thể thực hiện khi bộ phận nằm sau dấu hai chấm không nằm trong cấu trúc thành phần câu. DẤU NGOẶC KÉP 1. Khái niệm: Dấu ngoặc kép là dấu có dạng “ ” 2. Chức năng: - Đánh dấu lời dẫn trực tiếp. - Đánh dấu các từ ngữ được hiểu theo nghĩa đặc biệt hoặc có ý mỉa mai. - Đánh dấu cụm từ cần được chú ý. - Đánh dấu tên tác phẩm, tờ báo, tạp chí, tập san. II. BÀI TẬP CỦNG CỐ Bài 1: Cho biết tác dụng của dấu ngoặc đơn trong các đoạn sau : a. Ngô Tất Tố (1893 -1954) quê ở làng Lộc Hà, huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh (nay thuộc Đông Anh, ngoại thành Hà Nội). b. Trong lòng mẹ (Trích hồi kí “Những ngày thơ ấu”).