Tiêu đề A 220.03_LICH SU CUU DO - ABBEU DHEILLY.pdf ✅

Abbeù DHEILLY Giaùo sö Hoïc vieän Coâng giaùo Paris LÒCH SÖÛ CÖÙU ÑOÄ DAÃN VAØO KINH THAÙNH
2 Giu-se Ñoã Ngoïc Baûo Op chuyeån ngöõ Daãn vaøo Lòch Söû Daân Thieân Chuùa
3 1. Cöïu Öôùc laø gì? Cöïu Öôùc laø toaøn boä nhöõng Saùch Thaùnh ñöôïc vieát tröôùc khi Chuùa Ki-toâ ñeán, vaø ñöôïc duøng ñeå giaùo duïc Daân Do Thaùi veà maët toân giaùo. Ngöôøi ta coi chuùng “ñöôïc linh höùng”, vì Chuùa Thaùnh Thaàn ñaõ giuùp taùc giaû vieát leân nhöõng saùch ñoù. 2. Töø ngöõ muoán noùi leân ñieàu gì? “Cöïu Öôùc” coù nghóa laø “Giao Öôùc Cuõ”. Thöïc vaäy, ñaây laø moät lòch söû coù troïng ñieåm laø hieäp öôùc ñöôïc giao keát treân nuùi Xi-nai khoaûng 1225 tröôùc Chuùa Gieâ-su Ki-toâ, giöõa Thieân Chuùa vaø daân Do Thaùi, qua trung gian Moâ-seâ. Ñoâi khi, thay vì noùi “Cöïu Öôùc”, ngöôøi ta coøn duøng nhöõng töø ngöõ nhö “Lòch Söû Thaùnh”, “Lòch Söû Thaùnh Kinh”. Hieäp öôùc naøy maø ta goïi laø Giao Öôùc Cuõ, chuaån bò cho Giao Öôùc Môùi maø Chuùa Ki-toâ seõ theå hieän qua vieäc Cöùu Chuoäc, vaø töø ñoù phaùt sinh Giaùo Hoäi Ki-toâ. Cöïu Öôùc vaø Taân Öôùc laøm neân boä Kinh Thaùnh. 3. Nhöõng saùch noùi treân töø ñaâu maø coù? Giaùo Hoäi Coâng Giaùo tieáp nhaän nhöõng saùch ñoù töø ngöôøi Do Thaùi döôùi daïng vaên taäp. Vaên taäp naøy ñöôïc hình thaønh daàn daàn khoaûng 1200 naêm tröôùc Chuùa Ki-toâ. 4. Cöïu Öôùc bao goàm nhöõng gì? Nhöõng saùch ñoù goàm moät soá laø vaên xuoâi, soá khaùc laø vaên vaàn. Moät soá saùch keå laïi lòch söû Daân öu tuyeån: chaúng haïn, vieäc ngöôøi Do Thaùi ra khoûi Ai Caäp. Soá khaùc chæ laø söu taäp nhöõng caâu chaâm ngoân: “Thaø aên rau xanh maø coù tình coù nghóa” “Coøn hôn aên thòt boø beùo maø ñaày nhöõng gheùt ghen”. Ngoaøi ra coøn coù nhöõng kinh nguyeän phuïng vuï cuûa ngöôøi Do Thaùi, lôøi caùc Ngoân Söù vaø lôøi leõ caùc hieàn nhaân. Ñöôïc vieát cho caùc cö daân AÙ Chaâu soáng töø ba ñeán boán nghìn naêm tröôùc, nhöõng taäp saùch naøy khoâng phaûi luùc naøo cuõng phuø hôïp vôùi loái suy nghó vaø vieát laùch cuûa con ngöôøi hoâm nay soáng hai möôi theá kyû sau Chuùa Ki-toâ. Nhö vaäy caàn phaûi coá gaéng môùi hieåu ñöôïc.
4 5. Ta seõ nghieân cöùu nhöõng gì? Chuùng ta seõ khoâng nghieân cöùu toaøn boä nhöõng saùch Cöïu Öôùc: vì chuùng quaù nhieàu. Chuùng ta seõ nghieân cöùu lòch söû maø nhöõng saùch ñoù keå laïi. Vì vaäy nghieân cöùu naøy coøn coù töïa ñeà: Lòch Söû Daân Thieân Chuùa. CHÖÔNG I Thieân Chuùa ñaõ taïo döïng vuõ truï vaø con ngöôøi Khi Thieân Chuùa uûy thaùc cho nhaø thaùnh kyù söù meänh soaïn thaûo nhöõng quyeån saùch ñaàu tieân cuûa Cöïu Öôùc, Ngaøi muoán ban cho daân Ít-ra-en moät giaûi ñaùp cho nhöõng caâu hoûi hoï thaéc maéc, moät giaûi phaùp cho nhöõng vaán ñeà maø hoï caûm thaáy khoù khaên: - Ai ñaõ laøm neân theá giôùi quanh toâi? - Ai ñaõ taïo neân con ngöôøi? - Taïi sao laïi nghæ vieäc ngaøy Sa-baùt? - Phaûi chaêng con ngöôøi cöù maõi gaëp ñau khoå? - Taïi sao luùc naøy con ngöôøi khoâng haïnh phuùc? - Taïi sao AÙp-ra-ham laïi ñöôïc choïn laøm tieân toå Daân Thieân Chuùa? Ñeå cho deã hieåu, Thieân Chuùa ñaõ noùi vôùi ngöôøi Ít-ra-en baèng chính ngoân ngöõ cuûa hoï; Ngaøi gôïi leân nhöõng caûnh töôïng thieân nhieân vaø nhöõng chi tieát ñôøi soáng hoï ñaõ quaù quen thuoäc, giuùp hoï caûm nhaän roõ neùt nhöõng gì hoï maéc nôï Ngaøi, nhöõng gì hoï ñaõ ñaùnh maát do nguyeân toäi, vaø nieàm hy voïng lôùn lao Ngaøi daønh cho hoï. Ñeán löôït chuùng ta gôïi leân nhöõng caûnh töôïng thieân nhieân cuõng nhö nhöõng chi tieát trong ñôøi soáng thöôøng nhaät cuûa ngöôøi Do Thaùi, ñeå hieåu Lôøi Thieân Chuùa hôn nöõa. Caâu hoûi 1: Ai ñaõ taïo neân theá giôùi quanh toâi? 1. Ngöôøi Do Thaùi rôøi boû caên leàu luùc sôùm mai: anh nhìn thaáy AÙnh Saùng; khi trôû veà leàu ban chieàu, thì trôøi ñaõ veà ñeâm. Thieân Chuùa phaùn: “Phaûi coù aùnh saùng”. Lieàn coù aùnh saùng. Thieân Chuùa phaân reõ aùnh saùng vaø boùng toái. Thieân Chuùa goïi aùnh saùng laø “ngaøy”, boùng toái laø “ñeâm” (St 1,3-5a). 2. Ngöôøi Do Thaùi ñang khaùt nöôùc, khom mình uoáng nöôùc ôû nguoàn suoái. Nhöng khi trôøi möa, nöôùc thaám öôùt anh laïi töø trôøi rôi xuoáng; Nhö vaäy anh nghó raèng taàng trôøi laø moät caùi voøm chaéc chaén, ñieåm xuyeát nhöõng cöûa toø voø maø ñoâi khi Thieân Chuùa môû ra khieán möa rôi xuoáng.