Nội dung text IntroPsy-Chuong 4-Cam giac va tri giac-Translation
TÂM LÝ HỌC NHẬP MÔN CHƯƠNG 4 CẢM GIÁC VÀ TRI GIÁC Miễn trừ trách nhiệm: Tài liệu này được dịch thuật với mục đích phục vụ cho khóa học trực tuyến miễn phí: “Tâm lý học Nhập môn” do Psyme.org tổ chức cho cộng đồng. Mọi nội dung trong tài liệu này chỉ được sử dụng cho mục đích học tập trong khóa học, không nhằm mục đích thương mại. Mọi hình thức sao chép, trích dẫn hoặc chia sẻ, phát tán tài liệu này dưới bất kỳ hình thức nào ra bên ngoài phạm vi khóa học đều không được Psyme cho phép. Psyme không chịu trách nhiệm về bất kỳ tranh chấp nào phát sinh liên quan đến việc sử dụng tài liệu này vượt quá phạm vi đã đề cập ở trên.
MỤC LỤC MODULE 4.1 - THỊ GIÁC 3 Nhận biết ánh sáng 6 Cấu trúc của mắt 7 Các thụ thể thị giác 10 Cơ chế thích nghi với bóng tối 13 Con đường thị giác 15 Thị lực màu 17 Thuyết tam sắc 18 Thuyết tiến trình đối nghịch 19 Thuyết Retinex 21 Suy giảm thị lực màu 24 MODULE 4.2 - CÁC GIÁC QUAN KHÁC 27 Thính giác 28 Nhận biết về âm vực 32 Định vị âm thanh 35 Giác quan tiền đình 37 Cảm giác ở da (xúc giác) 39 Đau 40 Lý thuyết cánh cổng nỗi đau 41 Những cách giảm đau 44 Chi ảo 46 Giác quan hóa học 47 Vị giác 48 Các loại thụ thể vị giác 49 Mùi 50 Sự khác biệt cá nhân về vị giác và khứu giác 54 Cảm giác kèm 55 MODULE 4.3 - DIỄN GIẢI THÔNG TIN CẢM GIÁC 58 Nhận biết các kích thích tối thiểu 59 Ngưỡng cảm giác và Phát hiện tín hiệu 59 Nhận thức dưới ngưỡng 64 Thứ mà nhận thức dưới ngưỡng không làm được 64 1
Thứ mà nhận thức dưới ngưỡng làm được 66 Tri giác và nhận diện mẫu 67 Tiếp cận phát hiện đặc điểm 68 Có phải bộ phát hiện đặc điểm giải thích cho tri giác? 72 Tâm lý học hình thái 73 Điểm tương đồng giữa Thị giác và Thính giác 80 Tri giác về chuyển động và độ sâu 81 Tri giác về chuyển động 82 Tri giác độ sâu 86 Ảo ảnh thị giác 90 Tri giác về độ sâu và tri giác về kích cỡ 91 Ảo ảnh mặt trăng 96 2
Nhận biết các kích thích tối thiểu / Perceiving Minimal Stimuli Tri giác và nhận diện kiểu mẫu / Perceiving and Recognizing Patterns Điểm tương đồng giữa thị giác và thính giác / Similarities between Vision and Hearing Tri giác về chuyển động và độ sâu, ảo ảnh thị giác / Perceiving Movement and Depth Optical Illusions In Closing: Making Sense of Sensory Information Tổng kết: Hiểu thông tin giác quan When my son Sam was 8 years old, he asked me, “If we went to some other planet, would we see different colors?” He meant colors that were as different from familiar colors as yellow is from red or blue. I told him that would be impossible, and I tried to explain why. No matter where we go in outer space, we could never experience a color, sound, or other sensation that would be fundamentally different from what we experience on Earth. Different combinations, perhaps, but not fundamentally different sensory experiences Khi Sam, con trai tôi, 8 tuổi, đã hỏi tôi rằng "Nếu chúng ta đi đến những hành tinh khác, liệu chúng ta có thể nhìn thấy các màu khác không?", ý của cậu là các màu khác với những màu thông thường, ví dụ như màu vàng khác với màu đỏ và xanh. Tôi đã trả lời rằng điều đó là không thể và cố gắng giải thích vì sao. Bất kể chúng ta đi đến đâu trong không gian, chúng ta sẽ không bao giờ có trải nghiệm với các màu sắc, âm thanh hoặc các cảm giác khác có nền tảng khác với những gì chúng ta trải nghiệm trên trái đất. Three years later, Sam told me he wondered whether people who look at the same thing are all having the same experience: When different people look at something and call it “green,” how can we know whether they are having the same experience? I agreed that there is no way to be sure. Why am I certain that colors on a different planet would look the same as on Earth but uncertain whether colors look the same to different people here? If the answer isn’t clear to you, perhaps it will be after you read this chapter. Ba năm sau đó, Sam nói với tôi rằng cậu đang băn khoăn liệu khi mọi người nhìn vào một vật gì đó và gọi đó là "xanh lá cây", làm thế nào chúng ta biết liệu mọi người có trải nghiệm giống nhau. Tôi đồng ý rằng không có cách nào để chắc chắn điều đó. Tại sao tôi có thể chắc chắn rằng các màu ở các hành tinh khác sẽ 2