Tiêu đề Tập bài giảng Nghiệp vụ xuất nhập khẩu.pdf ✅

ĐẠI HỌC DUY TÂN TRƯỜNG KINH TẾ VÀ KINH DOANH KHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH ---------□□&□□--------- TẬP BÀI GIẢNG NGHIỆP VỤ XUẤT NHẬP KHẨU BỘ MÔN THƯƠNG MẠI Giảng viên: ThS. Phạm Văn Trường ĐÀ NẴNG - THÁNG 5 NĂM 2025
ĐẠI HỌC DUY TÂN TRƯỜNG KINH TẾ VÀ KINH DOANH KHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH ---------□□&□□--------- TẬP BÀI GIẢNG NGHIỆP VỤ XUẤT NHẬP KHẨU BỘ MÔN THƯƠNG MẠI Giảng viên: ThS. Phạm Văn Trường ĐÀ NẴNG - THÁNG 5 NĂM 2025
i LỜI MỞ ĐẦU Nhìn vào bức tranh toàn cảnh của toàn cầu hóa, ta có thể nhận thấy rằng thế giới đang vận hành theo quy luật mà các quốc gia lớn hơn đã đặt ra. Các nước đang phát triển hiện nay đều đứng trước thời điểm chuyển mình để bứt tốc phát triển nền kinh tế. Mặt khác, nền kinh tế toàn cầu hỗn loạn buộc các bên tham gia vào cuộc chơi phải liên kết với nhau để chinh phục, tồn tại và phát triển bền vững. Mối quan tâm cấp thiết là phải tạo ra hệ sinh thái của riêng mình hoặc liên minh hệ sinh thái để sự tồn tại được đảm bảo. Hệ quả của nó chính là sự ra đời của các tổ chức Quốc tế như Liên Hợp Quốc, WTO, ASEAN, ... Việt Nam chúng ta cũng không ngoại lệ, sau cuộc cải cách kinh tế toàn diện vào năm 1986 và tiến đến “bình thường hóa” mối quan hệ với Mỹ vào năm 1992, sau đó là gia nhập ASEAN năm 1995 và WTO năm 2007 là những bước tiến quan trọng để hòa nhập vào nền kinh tế toàn cầu cũng như tạo được các liên minh trong lĩnh vực kinh tế. Ngoài ra, gần đây nhất Việt Nam tham gia hai hiệp định thương mại mà có thể nói nó ảnh hưởng trực tiếp đến lĩnh vực giao thương quốc tế là Hiệp định thương mại tự do Liên minh châu Âu-Việt Nam (EVFTA) và Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) với nội dung chủ yếu là ưu đãi thuế quan, tiến đến xóa bỏ hàng rào kỹ thuật nhằm tăng lợi thế cạnh tranh hàng hóa khi nhập khẩu vào các thị trường nói trên. Như vậy hoạt động giao thương quốc tế hay buôn bán quốc tế không những là một hoạt động tất yếu trong bối cảnh hiện tại mà nó còn là công cụ phát triển cho các nền kinh tế mới như Việt Nam. Sự biến động của môi trường kinh doanh quốc tế không chỉ là hệ quả của toàn cầu hóa mà còn xuất phát từ những yếu tố chính trị, xã hội, và công nghệ. Các xung đột thương mại giữa các quốc gia, chẳng hạn như chiến tranh thương mại Mỹ - Trung, hoặc các lệnh trừng phạt kinh tế đối với một số quốc gia đã dẫn đến việc tái định hình chuỗi cung ứng toàn cầu. Cùng với đó, sự chuyển đổi từ mô hình kinh tế truyền thống sang nền kinh tế số đã thay đổi cách thức các doanh nghiệp vận hành và giao dịch, tạo ra cả cơ hội và thách thức mới. Các doanh nghiệp giờ đây phải thích nghi nhanh chóng với những thay đổi về công nghệ, từ blockchain trong giao dịch tài chính đến trí tuệ nhân tạo trong dự đoán nhu cầu thị trường. Tham gia thương mại quốc tế không chỉ mang lại những cơ hội và lợi ích vượt trội cho các doanh nghiệp mà còn tiềm ẩn nhiều rủi ro phức tạp. Sự khác biệt về văn hoá, phong tục sinh hoạt, ngôn ngữ, cùng với hệ thống pháp lý khác nhau giữa các quốc gia thường dẫn đến những hiểu lầm hoặc sai sót trong việc thực hiện các yêu cầu của đối tác. Thực tế đã ghi nhận nhiều trường hợp tranh chấp thương mại xảy ra, không chỉ dừng lại ở mức độ hiểu lầm mà còn có thể leo thang thành các vụ kiện pháp lý phức tạp tại các cơ quan tài phán quốc tế. Những tranh chấp này thường gây ra thiệt hại nghiêm trọng về tài chính, uy tín doanh nghiệp, và kéo theo những chi phí không mong muốn liên quan đến tư vấn pháp
ii luật và giải quyết tranh chấp. Đặc biệt, những bất đồng có thể nảy sinh ngay từ giai đoạn soạn thảo hợp đồng, khi các bên không thống nhất được về các điều khoản cơ bản như điều kiện thanh toán, tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm hoặc cơ chế giải quyết tranh chấp. Những rủi ro này có thể phát sinh trong toàn bộ chu trình kinh doanh, từ giai đoạn đàm phán ban đầu, khi các bên chưa hiểu rõ lẫn nhau, cho đến quá trình thực hiện hợp đồng và giao nhận hàng hóa. Vậy nên nghiệp vụ xuất nhập khẩu hay còn được gọi là hoạt động tổ chức thực hiện hợp đồng mua bán quốc tế là hoạt động đóng vai trò then chốt trong lĩnh vực ngoại thương. Hoạt động xuất nhập khẩu không chỉ là cầu nối giúp hàng hóa và dịch vụ từ các quốc gia có thể tiếp cận thị trường toàn cầu mà còn góp phần định hình mối quan hệ kinh tế giữa các quốc gia. Tuy nhiên, sự phức tạp của nó nằm ở việc phải đối mặt với các quy định pháp luật đa dạng, tiêu chuẩn kiểm định chất lượng, và yêu cầu hải quan tại từng thị trường khác nhau. Đặc biệt, trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu bị gián đoạn bởi các yếu tố như đại dịch COVID-19 hoặc xung đột địa chính trị, việc đảm bảo tính liên tục và hiệu quả của hoạt động xuất nhập khẩu trở nên khó khăn hơn bao giờ hết. Khi tham gia vào hoạt động này, chúng ta phải có những hiểu biết cơ bản về các quy trình, thông lệ, tập quán trong thương mại quốc tế và hơn nữa là pháp luật điều chỉnh hoạt động này tại một số quốc gia và khu vực khác nhau. Đặc biệt, những yếu tố này luôn có sự thay đổi nhằm phù hợp với bối cảnh xã hội của từng thời điểm. Việc tuân thủ các quy định này không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro mà còn nâng cao uy tín và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường quốc tế. Vậy nên chúng ta cần nghiên cứu và hoàn thiện kỹ thuật nghiệp vụ xuất nhập khẩu để đáp ứng được sự đòi hỏi năng lực của nhân sự khi tham gia trong lĩnh vực này. Để giảm thiểu rủi ro trong thương mại quốc tế, cuốn tài liệu này sẽ cung cấp những kiến thức nền tảng giúp bạn hiểu rõ hơn về lĩnh vực này, từ đó thực hiện thành công các giao dịch với đối tác toàn cầu. Trong quá trình biên soạn, những thiếu sót là điều khó tránh khỏi. Tôi mong nhận được sự góp ý từ độc giả để tài liệu ngày càng hoàn thiện hơn.