Tiêu đề CHUYÊN ĐỀ 2. BASE – THANG pH (File HS).docx ✅

CHUYÊN ĐỀ 2. BASE – THANG pH ❖ BÀI TẬP TỰ LUẬN ♦ VÍ DỤ MINH HỌA I. Khái niệm ♦ Base là những hợp chất trong phân tử có nguyên tử kim loại liên kết với nhóm hydroxide (OH - ). Khi tan trong nước, base tạo ra ion OH - . - Công thức tổng quát: B(OH) m (B là kim loại hóa trị m) VD: NaOH → Na + + OH - ; Ba(OH) 2 → Ba 2+ + 2OH - II. Phân loại và gọi tên 1. Phân loại Dựa vào tính tan trong nước, base được chia thành 2 loại: + Base tan tốt trong nước (gọi là kiềm): NaOH, KOH, Ba(OH) 2 , … + Base không tan trong nước: Mg(OH) 2 , Fe(OH) 2 , Fe(OH) 3 , Cu(OH) 2 , … 2. Tên gọi ♦ Tên base = Tên kim loại (kèm hóa trị nếu nhiều hóa trị) + hydroxide VD: NaOH: Sodium hydroxide; Fe(OH) 3 : Iron (III) hydroxide; … III. Tính chất hóa học 1. Đổi màu chất chỉ thị - Dung dịch base làm quỳ tím chuyển sang màu xanh, phenolphtalein không màu chuyển sang màu hồng  Qùy tím và phenolphtalein là chất chỉ thị để nhận biết dung dịch base. 2. Tác dụng với acid - TQ: Base + Acid → Muối + H 2 O VD: NaOH + HCl → NaCl + H 2 O Mg(OH) 2 + H 2 SO 4 → MgSO 4 + 2H 2 O IV. Thang pH và ý nghĩa 1. Thang pH là dụng cụ được dùng để biểu thị độ acid hoặc độ base của một dung dịch. 2. Ý nghĩa của pH - Chỉ số pH là một trong những yếu tố có liên quan đến sức khỏe con người và môi trường. Dịch cơ thể Nước bọt Dạ dày Máu Nước tiểu pH 6,0 – 7,4 1,5 – 3,5 7,35 – 7,45 4,8 – 7,0 - Khi chỉ số pH nằm ngoài khoảng cho phép là dấu hiệu ban đầu của bệnh lí. - Mưa acid là hiện tượng nước mưa có pH  5,6. Mưa acid có thể làm thay đổi môi trường nước trong tự nhiên và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển của động, thực vật. KIẾN THỨC CẦN NHỚ
Câu 1. Cho các chất: NaOH, KCl, HCl, HNO 3 , Cu(OH) 2 , Fe(OH) 3 , MgSO 4 , H 2 SO 4 , KOH, Ba(OH) 2 , C 2 H 5 OH, Mg(OH) 2 . (a) Cho biết trong các chất trên, chất nào là base tan? Chất nào là base không tan? (b) Gọi tên các base trên. Câu 2. [CD - SBT] Viết các sơ đồ tạo thành ion OH – trong các dung dịch: KOH, LiOH và Ba(OH) 2 . Câu 3. [CD - SBT] Viết phương trình hoá học của các phản ứng xảy ra khi cho các chất: NaOH, Mg(OH) 2 , Cu(OH) 2 lần lượt tác dụng với các dung dịch HCl, H 2 SO 4 . Câu 4. [CD - SBT] Các chất sau đây là chất phản ứng và chất sản phẩm của ba phản ứng hoá học: HCl, NaOH, H 2 SO 4 , KCl, NaNO 3 , MgSO 4 , H 2 O, KOH, HNO 3 , Mg(OH) 2 . Hãy viết ba phương trình hoá học từ các chất trên. Câu 5. [KNTT - SBT] Trình bày cách nhận biết các dung dịch sau: dung dịch HCl, dung dịch NaOH, dung dịch NaCl (dụng cụ, hóa chất có đủ) Câu 6. [CD - SBT] Nước ép táo có pH = 3,0 còn nước ép từ cà rốt có pH = 5,0. Trong hai loại nước ép trên, loại nào có độ acid mạnh hơn? Câu 7. [CD - SGK] Hình vẽ sau đây giới thiệu các giá trị pH của một số sản phẩm hàng ngày: Hãy quan sát và trả lời các câu hỏi sau: (a) Giữa sữa và nước ép cà chua, loại nào có tính acid mạnh hơn? (b) Giữa xà phòng và dung dịch làm sạch bồn rửa, loại nào có tính base mạnh hơn? (c) Sản phẩm nào trung tính (không có tính acid hay tính base)? (d) Sản phẩm nào có tính acid mạnh nhất được hiển thị trong thang pH ở trên? (e) Sản phẩm nào có tính base mạnh nhất được hiển thị trên thang pH ở trên? Câu 8. [KNTT - SBT] pH của một số chất như sau: Chất Dịch dạ dày Nước chanh Nước soda Nước cà chua Nước táo Sữa Nước tinh khiết Huyền phù Al(OH) 3 pH 1 2 3 4 5 6 7 9 Dựa vào bảng pH trên hãy giải thích: (a) Tại sao đối với những người bị viêm dạ dày, khi đói, nếu uống nước hoa quả (chanh, táo, …) hoặc nước soda thì sẽ thấy bụng đau, khó chịu? (b) Người bị viêm dạ dày khi đói sẽ rất đau vì dịch dạ dày tiết ra làm đau chỗ loét. Tại sao dùng thuốc có chứa Al(OH) 3 có thể làm giảm đau? Câu 9. [CD - SBT] Bạn An cho nước ép chanh vào ba cốc với lượng như nhau, sau đó cho 50 mL dung dịch NaCl 1% vào cốc thứ nhất, 50 mL nước vào cốc thứ hai và 50 mL dung dịch saccharose (đường ăn) 5% vào cốc thứ 3. Khi nếm thử nước ở ba cốc, bạn An thấy cốc thứ ba ít chua nhất, cốc thứ 2 chua nhất. Từ đó, bạn An kết luận: Đường ăn và muối ăn (NaCl) đã làm giảm lượng acid trong dung dịch. Kết luận của bạn An có đúng không? Giải thích. Câu 10. [CD - SBT] Cho 2 mL dung dịch HCl 0,2 M vào ống nghiệm (1), 2 mL dung dịch NaOH 0,2 M vào ống nghiệm (2), 1 mL dung dịch HCl 0,2 M và 1 mL dung dịch NaOH 0,2 M vào ống
nghiệm (3). Nếu cho giấy quỳ tím vào ba ống nghiệm trên thì giấy quỳ tím trong mỗi ống nghiệm sẽ có màu gì? Câu 11. [KNTT - SBT] Nhỏ từ từ dung dịch NaOH 1M vào 50 mL dung dịch H 2 SO 4 . Khi H 2 SO 4 được trung hòa hoàn toàn thì thấy dùng hết 40 mL dung dịch NaOH. (a) Viết PTHH của phản ứng. (b) Tính nồng độ dung dịch H 2 SO 4 ban đầu. (c) Nêu cách để biết thời điểm H 2 SO 4 được trung hòa hoàn toàn. ♦ BÀI TẬP TỰ LUYỆN Câu 12. [KNTT - SBT] Viết công thức hóa học của các chất sau đây: calcium hydroxide, iron(III) hydroxide, sodium hydroxide, aluminium hydroxide. Câu 13. [KNTT - SBT] Viết công thức hydroxide tương ứng với các kim loại sau: potassium, barium, chromium(III), zinc, iron(III). Câu 14. [KNTT - SBT] Hoàn thành các phản ứng sau: (a) NaOH + HCl  (b) Ba(OH) 2 + HCl  (c) Cu(OH) 2 + HNO 3  (d) KOH + H 2 SO 4  Câu 15. [KNTT - SBT] Có ba dung dịch: giấm ăn, nước đường, nước xà phòng. Hãy trình bày cách nhận biết 3 dung dịch trên (dụng cụ, hóa chất có đủ). Câu 16. [CD - SBT] Làm thế nào để xác nhận một dung dịch là dung dịch base? Câu 17. [CD - SBT] Hãy tìm hiểu và cho biết giá trị pH của máu, nước bọt, dịch vị dạ dày trong cơ thể người, trường hợp nào có (a) pH nhỏ nhất. (b) pH ổn định nhất. Câu 18. [CD – SBT] Để tìm hiểu tính acid, base của dung dịch, Lan và Hồng đã thực hiện theo hai cách khác nhau. Lan đánh số các dung dịch (1), (2) và (3); sau đó nhỏ các dung dịch lên giấy quỳ tím. Kết quả như sau:  Dung dịch (1) làm quỳ tím hóa đỏ.  Dung dịch (2) làm quỳ tím hóa xanh.  Dung dịch (3) không làm đổi màu quỳ tím. Hồng kí hiệu các dung dịch là A, B và C; sau đó đo pH của các dung dịch. Kết quả như sau:  Dung dịch A có pH = 3,5.  Dung dịch B có pH = 6,8.  Dung dịch C có pH = 9,4. Theo em, kết quả của hai bạn Lan và Hồng có phù hợp với nhau không? Dung dịch A, B, C của bạn Hồng là dung dịch nào tương ứng trong thí nghiệm của bạn Lan? Câu 19. Bảng dưới đây cho biết giá tri pH của dung dịch một số chất: Dung dịch A B C D E pH 13 3 1 7 8 (a) Hãy dự đoán trong các dung dịch ở trên: (1) Dung dịch nào có thể là acid như HCl, H 2 SO 4 ? (2) Dung dịch nào có thể là base như NaOH, Ba(OH) 2 ? (3) Dung dịch nào có thể là đường, muối NaCl, nước cất? (4) Dung dịch nào có thể là acetic acid (acid yếu – có trong dấm ăn)? (5) Dung dịch nào có tính base yếu như NaHCO 3 ? (b) Hãy cho biết (1) Dung dịch nào có phản ứng với Mg, với NaOH?