Tiêu đề CHỦ ĐỀ 7. HỆ THẦN KINH VÀ GIÁC QUAN.docx ✅

1 CHỦ ĐỀ 7. HỆ THẦN KINH VÀ CÁC GIÁC QUAN Ở NGƯỜI A. LÝ THUYẾT TRỌNG TÂM I. Hệ thần kinh 1. Cấu tạo và chức năng của hệ thần kinh - Hệ thần kinh ở người có chức năng điều khiển, điều hoà và phối hợp hoạt động của các cơ quan, hệ cơ quan trong cơ thể thành một thể thống nhất.  - Hệ thần kinh ở người có dạng hình ống, gồm hai bộ phận: bộ phận trung ương có não và tuỷ sống, bộ phận ngoại biên có các dây thần kinh và hạch thần kinh. Trong đó, bộ phận trung ương đóng vai trò chủ đạo. 2. Một số bệnh về hệ thần kinh và chất gây nghiện đối với hệ thần kinh: a) Một số bệnh về hệ thần kinh: - Bệnh Parkinson:
2 + Nguyên nhân: do thoái hóa tế bào thần kinh (cao tuổi, nhiễm khuẩn hoặc nhiễm độc thần kinh,…). + Tác hại: suy giảm chức năng vận động (run tay, mất thăng bằng, khó khăn khi di chuyển). + Cách phòng bệnh: bổ sung vitamin D (thực phẩm, tắm nắng); luyện tập thể dục, thể thao hợp lí; tránh xa môi trường độc hại,… - Bệnh động kinh: + Nguyên nhân: do rối loạn hệ thống thần kinh trung ương (di truyền, chấn thương hoặc các bệnh về não…). + Tác hại: co giật hoặc có những hành vi bất thường, đôi lúc mất ý thức. + Cách phòng bệnh: giữ tinh thần vui vẻ, ngủ đủ giấc, luyện tập thể dục, thể thao hợp lí, ăn uống đủ chất,… - Bệnh Alzheimer: + Nguyên nhân: do rối loạn thần kinh (cao tuổi). + Tác hại: mất trí nhớ, giảm khả năng ngôn ngữ, lẩm cẩm, khả năng hoạt động kém. + Cách phòng bệnh: luyện trí não (đọc sách, báo; có chế độ ăn uống hợp lí; giữ tinh thần thoải mái và tăng cường vận động;…)
3 b) Các chất gây nghiện đối với hệ thần kinh: - Chất gây nghiện là những chất làm thay đổi chức năng bình thường của cơ thể, làm cho cơ thể phụ thuộc và muốn sử dụng chất đó. - Những sản phẩm của chất gây nghiện phổ biến là: thuốc lá, rượu bia, ma túy, thuốc lắc, cocain, heroin,... - Khi vào cơ thể, chất gây nghiện thường gây tác động kích thích gây hưng phấn hệ thần kinh, gây ảo giác từ đó có thể ảnh hưởng đến nhận thức, ý thức và hành vi. Sử dụng thường xuyên sẽ dẫn đến nghiện, rối loạn trí nhớ, rối loạn giấc ngủ, trầm cảm, hoang tưởng, huỷ hoại các tế bào của kinh. II. Các giác quan: - Có 5 giác quan (thị giác, thính giác, xúc giác, vị giác và khứu giác) giúp cho cơ thể nhận biết kích thích từ bên ngoài hay bên trong cơ thể, đảm bảo cho cơ thể thích nghi với môi trường xung quanh. 1. Thị giác: a) Cấu tạo và chức năng: - Cấu tạo: mắt, dây thần kinh thị giác, và vùng thị giác ở não. -Chức năng: quan sát, thu nhận hình ảnh, màu sắc của sự vật của hiện tượng, giúp não nhận biết và xử lí thông tin. -Cấu tạo của mắt gồm 2 phần: + Bên ngoài: mi mắt, lông mi, cầu mắt nằm trong hóc mắt. + Bên trong cầu mắt có: giác mạc, thủy dịch, đồng tử, mống mắt (lòng đen), thể thủy tinh, dịch thủy tinh, màng cứng, màng mạch, võng mạc (màng lưới), dây thần kinh thị giác. b) Quá trình thu nhận ánh sáng:
4 - Ánh sáng phản chiếu từ vật khúc xạ qua giác mạc và thể thủy tinh tới màng lưới, tác động lên tế bào thụ cảm thị giác, gây hưng phấn các tế bào này và truyền theo dây thần kinh thị giác tới não  cảm nhận của hình ảnh của vật (nhìn thấy vật). c) Một số bệnh, tật về thị giác: - Bệnh đau mắt đỏ: + Nguyên nhân: do virus Adino, vi khuẩn Staphylococcus,…. + Tác hại: đỏ mắt, chảy nước mắt, có nhiều ghèn (dử) mắt, cộm mắt. + Cách phòng bệnh: rửa tay thường xuyên, đeo kính bảo vệ mắt, hạn chế dụi mắt, bổ sung các thực phẩm có lợi cho mắt, không nên tiếp xúc trực tiếp hoặc dùng chung đồ cá nhân của người bệnh,… - Tật cận thị: + Nguyên nhân: do bẩm sinh cầu mắt dài, nhìn gần khi đọc sách hoặc làm việc trong ánh sáng yếu, lâu dần làm thể thủy tinh phồng lên. Tình trạng này kéo dài làm thể thủy tinh mất dần khả năng đàn hồi. + Tác hại: chỉ nhìn rõ các vật ở gần mà không nhìn rõ các vật ở xa, ảnh của vật ở phía trước màng lưới. + Cách khắc phục: đeo kính cận (kính phân kì) phù hợp giúp ảnh lùi về đúng màng lưới. - Tật viễn thị: + Nguyên nhân: do cầu mắt quá ngắn hoặc thể thủy tinh bị lão hóa xẹp xuống khó phồng lên. + Tác hại: chỉ nhìn rõ các vật ở xa, ảnh của vật ở phía sau màng lưới. + Cách khắc phục: đeo kính lão (kính hội tụ) phù hợp giúp kéo ảnh về đúng màng lưới. - Tật loạn thị: + Nguyên nhân: do giác mạc bị biến dạng không đều khiến các tia sáng đi vào mắt hội tụ ở nhiều điểm. + Tác hại: hình ảnh của vật không thể hội tụ ở màng lưới, khiến mắt nhìn bị mờ, nhòe. + Cách khắc phục: đeo kính thuốc giúp nhìn rõ vật.