Tiêu đề 3.1.Handount- Mô học T. giáp, cận giáp.docx ✅

2. TUYẾN YÊN Tuyến yên là một tuyến nhỏ, nằm trong hố yên, trên yên xương bướm. Tuyến yên đảm nhiệm nhiều chức năng quan trọng trong việc điều hoà sự chuyển hoá, sự phát triển của cơ thể và hoạt động sinh dục. 2.1. Cấu tạo đại thể Tuyến yên được tạo thành bởi hai khối tuyến có nguồn gốc và cấu tạo khác nhau là phần trước và phần sau mà không có ranh giới rõ rệt (Hình 11-1). 2.1.1. Phần trước Phần trước còn gọi là thuỳ trước hay thuỳ tuyến hay tuyến tiền yên mà phần lớn có cấu tạo của một tuyến nội tiết điển hình và có nguồn gốc là túi Rathke phát sinh từ ngoại bì miệng nguyên thuỷ của phôi rồi di cư về phía sàn não trung gian. Phần này lại được chia làm ba phần: phần xa chiếm một khối lượng lớn và có cấu tạo điển hình của một tuyến nội tiết kiểu lưới, phần củ và phần trung gian. 2.1.2. Phần sau Hình 11-1. Tuyến yên, các nơron chế tiết ở vùng dưới đồi và tuyến tùng [1]. 1. Cống não giữa (cống Sylvius); 2. Tuyến tùng; 3. Não thất thứ ba; 4. Lỗ liên thất (lỗ Monro); 5. Nhân cận thất; 6. Nhân trên thị; 7. Phần củ tuyến yên; 8. Nhóm trước động mạch tuyến yên trên; 9. Phần xa tuyến yên; 10. Lưới mao mạch thứ hai thuộc hệ tĩnh mạch cửa của tuyến yên; 11. Tĩnh mạch; 12. Phần trung gian của tuyến yên; 13. Phần sau (phần thần kinh); 14. Động mạch tuyến yên dưới; 5. Nhóm sau động mạch tuyến yên trên; 16. Cuống tuyến yên; 17. Thân nơron nằm trong nhân thực vật ở vùng dưới đồi. 5 6 7 8 9 10 16 15 14 13 12 11 17 1 2 3 4

+ Tế bào hướng thân (tế bào anpha-): tiết ra hormon hướng thân (Somatotrophin Hormon-STH) có tác dụng làm cho cơ thể lớn lên, do đó hormon này còn được gọi là hormon tăng trưởng (Growth Hormon-GH) - Tế bào ưa base: khi nhuộm bằng hematoxylin, những tế bào ưa base khó phân biệt với tế bào ưa acid nhưng dễ phân biệt bằng các phản ứng PAS (+), aldehyde fuchsin (+), vàng da cam (-). Có ba loại tế bào ưa base: tế bào hướng giáp, tế bào hướng sinh dục và tế bào hướng vỏ. + Tế bào hướng giáp (tế bào beta-): tiết ra hormon kích giáp (Thyroid Stimulating Hormon-TSH) có tác dụng kích thích tế bào nang của tuyến giáp tiết ra hormon tuyến giáp gọi là thyroxin. + Tế bào hướng sinh dục. Đó là những tế bào hình cầu. Bào tương chứa bộ Golgi và lưới nội bào có hạt phát triển mạnh. Những tế bào hướng sinh dục gồm hai loại: * Tế bào hướng sinh dục delta () tiết ra hormon kích nang trứng (Folicle Stimulating Hormon-FSH) có tác dụng kích thích sự tiến triển của các nang trứng nguyên thuỷ và kích thích sự tạo ra tinh trùng. * Tế bào hướng sinh dục gamma () tiết ra hormon hoàng thể hoá (Luteinizing Hormon-LH) có tác dụng thúc đẩy các nang trứng đang tiến triển tiếp tục tiến triển tới mức chín, gây ra sự rụng trứng và sự hình thành, phát triển của hoàng thể. LH cũng có tác dụng kích thích tế bào kẽ của tinh hoàn tổng hợp testosteron, vì vậy nó còn được gọi là hormon kích tế bào kẽ (Intertitital Cell Stimulating Hormon-ICSH) của tinh hoàn. + Tế bào hướng vỏ (tế bào epsilon-): có hình sao không đều, chiếm số lượng ít. Chúng tiết ra hormon hướng vỏ (Adreno Corticotrophic Hormon-ACTH) có tác dụng kích thích tế bào tuyến của tuyến vỏ thượng thận tiết ra các hormon corticoid.