Nội dung text CHƯƠNG 2. BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC VÀ ĐỊNH LUẬT TUẦN HOÀN-GV.pdf
Hóa học 10 – Chương 2: Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học 1 Chƣơng 2: BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC CHỦ ĐỀ 1. CẤU TẠO BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC...............................2 A. HỆ THỐNG LÝ THUYẾT ............................................................................................................2 B. HỆ THỐNG BÀI TẬP THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA 2025.............................................4 PHẦN 1. CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM NHIỀU PHƢƠNG ÁN LỰA CHỌN (CHỌN 1 ĐÁP ÁN) .............................4 MỨC 1: NHẬN BIẾT..................................................................................................................................................................4 MỨC 2: THÔNG HIỂU ..............................................................................................................................................................5 MỨC 3: VẬN DỤNG...................................................................................................................................................................8 PHẦN 2: BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM ĐÚNG SAI......................................................................................................10 PHẦN 3: BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM TRẢ LỜI NGẮN .............................................................................................13 MỨC 2: THÔNG HIỂU ............................................................................................................................................................13 MỨC 3: VẬN DỤNG.................................................................................................................................................................14 PHẦN 4: BÀI TẬP TỰ LUẬN.....................................................................................................................................16 Dạng 1: Thông tin về bảng tuần hoàn ......................................................................................................................................16 Dạng 2: viết cấu hình electron và xác định một số vấn đề liên quan .....................................................................................19 Dạng 3: kết hợp bài toán tổng số hạt => vị trí trong bảng tuần hoàn....................................................................................23 Dạng 4: xác định vị trí nguyên tố từ dữ kiện : 2 nguyên tố thuộc 2 chu kì liên tiếp hoặc 2 nhóm liên tiếp........................27 CHỦ ĐỀ 2: XU HƢỚNG BIẾN ĐỔI MỘT SỐ TÍNH CHẤT CỦA NGUYÊN TỬ CÁC NGUYÊN TỐ TRONG MỘT CHU KÌ VÀ TRONG MỘT NHÓM................................................32 A. HỆ THỐNG LÝ THUYẾT ..........................................................................................................32 B. HỆ THỐNG BÀI TẬP THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA 2025...........................................34 PHẦN 1. CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM NHIỀU PHƢƠNG ÁN LỰA CHỌN (CHỌN 1 ĐÁP ÁN) ...........................34 MỨC 1: NHẬN BIẾT................................................................................................................................................................34 MỨC 2: THÔNG HIỂU ............................................................................................................................................................36 MỨC 3: VẬN DỤNG.................................................................................................................................................................38 PHẦN 2: BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM ĐÚNG SAI......................................................................................................40 PHẦN 3: BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM TRẢ LỜI NGẮN .............................................................................................42 MỨC 2: THÔNG HIỂU ............................................................................................................................................................42 MỨC 3: VẬN DỤNG.................................................................................................................................................................45 PHẦN 4: BÀI TẬP TỰ LUẬN.....................................................................................................................................48 CHỦ ĐỀ 3: XU HƢỚNG BIẾN ĐỔI THÀNH PHẦN VÀ MỘT SỐ TÍNH CHẤT CỦA HỢP CHẤT TRONG MỘT CHU KÌ ...........................................................................................................51 A. HỆ THỐNG LÝ THUYẾT ..........................................................................................................51 B. HỆ THỐNG BÀI TẬP THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA 2025...........................................52 PHẦN 1. CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM NHIỀU PHƢƠNG ÁN LỰA CHỌN (CHỌN 1 ĐÁP ÁN) ...........................52 MỨC 1: NHẬN BIẾT................................................................................................................................................................52 MỨC 2: THÔNG HIỂU ............................................................................................................................................................54 MỨC 3: VẬN DỤNG.................................................................................................................................................................55 PHẦN 2: BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM ĐÚNG SAI......................................................................................................58 PHẦN 3: BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM TRẢ LỜI NGẮN .............................................................................................60 MỨC 2: THÔNG HIỂU ............................................................................................................................................................60 MỨC 3: VẬN DỤNG.................................................................................................................................................................62 PHẦN 4: BÀI TẬP TỰ LUẬN.....................................................................................................................................65 Dạng 1: so sánh tính acid - base của hợp chất trong một chu kì và một nhóm.....................................................................65 Dạng 2 : oxide cao nhất- hợp chất khí với hydrogen ( chu kì 3) ............................................................................................69 CHỦ ĐỀ 4: ĐỊNH LUẬT TUẦN HOÀN. Ý NGHĨA CỦA BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC.......................................................................................................................................74 A. HỆ THỐNG LÝ THUYẾT ..........................................................................................................74 B. HỆ THỐNG BÀI TẬP THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA 2025...........................................76 PHẦN 1. CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM NHIỀU PHƢƠNG ÁN LỰA CHỌN (CHỌN 1 ĐÁP ÁN) ...........................76 MỨC 1: NHẬN BIẾT................................................................................................................................................................76 MỨC 2: THÔNG HIỂU ............................................................................................................................................................78 PHẦN 2: BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM ĐÚNG SAI......................................................................................................82 PHẦN 3: BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM TRẢ LỜI NGẮN .............................................................................................84 MỨC 2: THÔNG HIỂU ............................................................................................................................................................84 MỨC 3: VẬN DỤNG.................................................................................................................................................................87 PHẦN 4: BÀI TẬP TỰ LUẬN.....................................................................................................................................90 Chủ đề 5: HỆ THỐNG HÓA KIẾN THỨC CHƢƠNG 2.................................................................95
Hóa học 10 – Chương 2: Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học 2 CHỦ ĐỀ 1. CẤU TẠO BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC A. HỆ THỐNG LÝ THUYẾT I. LỊCH SỬ PHÁT MINH BẢNG TUẦN HOÀN Tính đến năm 2016 có 118 nguyên tố được xác định trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học. II. NGUYÊN TẮC SẮP XẾP CÁC NGUYÊN TỐ TRONG BẢNG TUẦN HOÀN Theo chiều tăng dần điện tích hạt nhân nguyên tử. Cùng số lớp electron => xếp thành một hàng (chu kì). Cùng số ehoá trị => xếp thành một cột (nhóm) (trừ nhóm VIIIB). III. CẤU TẠO BẢNG TUẦN HOÀN Bảng tuần hoàn có 7 chu kì và 16 nhóm. 1. Ô nguyên tố: STT ô = Z=số p = số e = số đơn vị ĐTHN Time Ngƣời – quốc gia Nội dung 1789 A.Lavoisier(La-voa-die) người Pháp Xếp 33 nguyên tố hóa học thành các nhóm: chất khí, kim loại, phi kim, “đất”. 1829 J.Dobereiner (Đô-be-rai-nơ) người Đức. Nhận thấy khối lượng nguyên tử của Strontium ở giữa khối lượng của Calcium và Barium =>Tìm ra bộ ba nguyên tố Ca, Sr, Ba có tính chất tương tự nhau => các bộ ba nguyên tố khác cũng được tìm ra. 1862 De Chancourtois (Đờ Săng-cuốc-toa) người Pháp. Xếp các nguyên tố theo chiều tăng khối lượng nguyên tử lên một băng giấy (quấn quanh hình trụ theo kiểu lò xo xoắn) =>tính chất của các nguyên tố được lập lại sau mỗi 7 nguyên tố. 1864 John Newlands (Giôn – Niu –lan) người Anh. Mỗi nguyên tố hóa học đều thể hiện tính chất tương tự như nguyên tố thứ 8 khi xếp theo chiều tăng dần khối lượng nguyên tử. 1860 D.I.Mendeleev (Men-đê- lê-ep) người Nga Đề xuất ý tưởng xây dựng bảng tuần hoàn 1869 D.I.Mendeleev (Men-đê- lê-ep) người Nga Công bố bảng tuần hoàn đầu tiên (tương tự bảng tuần hoàn hiện nay) nhưng xếp theo chiều tăng dần khối lượng nguyên tử, còn một số nguyên tố bỏ trống và đưa ra dự đoán tính chất của chúng => sau này các nguyên tố trống được tìm ra giống như dự đoán của ông.