Nội dung text Bài 6 Bất phương trình bậc nhất một ẩn.pdf
PHÂN LOẠI VÀ GIẢI CHI TIẾT CÁC DẠNG TOÁN 9 Trang: 1. Bài 6. BẤT PHƢƠNG TRÌNH BẬC NHẤT MỘT ẨN A. KIẾN THỨC CẦN NHỚ. 1. Khái niệm bất phƣơng trình bậc nhất một ẩn. Bất phương trình dạng ax b 0 (hoặc ax b ax b ax b 0, 0, 0 ) trong đó ab, là hai số đã cho, a 0 được gọi là bất phương trình bậc nhất một ẩn x . Nghiệm của bất phương trình: - Số 0 x là một nghiệm của bất phương trình A x B x nếu A x B x 0 0 là khẳng định đúng. - Giải một bất phương trình là tìm tất cả các nghiệm của bất phương trình đó. 2. Cách giải bất phƣơng trình bậc nhất một ẩn Bất phương trình bậc nhất một ẩn ax b a 0 0 được giải như sau: ax b 0 ax b . - Nếu a 0 thì b x a . - Nếu a 0 thì b x a . Chú ý: Các bất phương trình ax b ax b ax b 0, 0, 0 được giải tương tự. B. PHÂN LOẠI CÁC BÀI TẬP I. Giải bất phƣơng trình Bài toán 1. Giải bất phương trình: a) x 5 4 (1) b) 8 2 7 1 x x (2) c) 3 4 1 x x (3) d) 3 4 2 3 x x (4) Lời giải a) Ta có (1) x x 4 5 9 . Vậy nghiệm của bất phương trình (1) là x 9 . b) Ta có (2) 8 7 1 2 3 x x x Vậy nghiệm của bất phương trình (2) là x 3 . c) Ta có (3) 4 3 1 1 x x x Vậy nghiệm của bất phương trình (3) là x 1. d) Ta có (4) 3 2 4 3 1 x x x Vậy nghiệm của bất phương trình (4) là x 1 . Bài toán 2. Giải bất phương trình: a) 4 12 x (1) b) x 2 (2) c) 3 4 x (3) d) 5 2 0 x (4) e) 2 5 27 x (5) f) 3 4 31 x (6)
PHÂN LOẠI VÀ GIẢI CHI TIẾT CÁC DẠNG TOÁN 9 Trang: 2. Lời giải a) Ta có (1) 4 : 4 12: 4 3 x x Vậy nghiệm của bất phương trình (1) là x 3 . b) Ta có (2) x : 1 2 : 1 2 x Vậy nghiệm của bất phương trình (2) là x 2 . c) Ta có (3) 4 3 x Vậy nghiệm của bất phương trình (3) là 4 3 x . d) Ta có (4) 2 5 x . 2x : 2 5 : 2 5 x 2 . Vậy nghiệm của bất phương trình (4) là 5 2 x . e) Ta có 5 5 27 2 x 5 : 5 25: 5 5 x x Vậy nghiệm của bất phương trình 5 là x 5 f) Ta có 6 4 31 3 x 4 : 4 28: 4 7 x x Vậy nghiệm của bất phương trình 6 là x 7 Bài toán 3. Giải bất phương trình: a) 2 6 3 x 1 b) 1 3 2 4 x 2 c) 3 6 4 5 x 3 d) 6 4 1 5 x 4 Lời giải a) Ta có 2 3 3 1 . 6. 3 2 2 x x 9 Vậy nghiệm của bất phương trình 1 là x 9
PHÂN LOẠI VÀ GIẢI CHI TIẾT CÁC DẠNG TOÁN 9 Trang: 3. b) Ta có 1 2 2 3 4 x 1 . 4 1 . 4 4 4 x x Vậy nghiệm của bất phương trình 2 là x 4 c) Ta có 3 3 4 6 5 x 3 5 5 . 2 . 5 3 3 10 3 x x Vậy nghiệm của bất phương trình 3 là 10 3 x d) Ta có 6 4 4 5. 5.1 5 x 6 4 5 4 1 4 : 4 1 : 4 1 4 x x x x Vậy nghiệm của bất phương trình 4 là 1 4 x Bài toán 4. Giải bất phương trình: a) 1 2 1 5 2 4 8 x x 1 b) 1 3 2 4 x 2 Hƣớng dẫn: Quy đồng mẫu thức ở cả hai vế Lời giải a) Ta có 2 1 2 2.8 1 5 8 8 1 x x 2 4 16 1 5 x x 5 4 1 14 x x x 15 Vậy nghiệm của bất phương trình 1 là x 15 b) Ta có 3 1 12 4 1 8.12 2 12 12 x x
PHÂN LOẠI VÀ GIẢI CHI TIẾT CÁC DẠNG TOÁN 9 Trang: 4. 3 3 12 4 4 96 3 4 100 15 115 . 1 115. 1 115 x x x x x x x Vậy nghiệm của bất phương trình 2 là x 115 Bài toán 5. Giải bất phương trình: a) 2 1 2 1 x x 1 b) 5 5 5 2 x x 2 c) 2 3 2 2 3 x x x x 3 d) 2 x x x x 4 5 1 5 16 2 4 Hƣớng dẫn: Rút gọn và đưa về dạng ax b 0 hoặc ax b 0 Lời giải a) Ta có 1 2 1 2 2 x x 2 2 2 1 0 1 x x x sai Vậy không có giá trị nào của x thỏa mãn bất phương trình đã cho. b) Ta có 2 5 5 5 10 x x 5 5 10 5 0 5 x x x luôn đúng x Vậy nghiệm của bất phương trình 2 là tập hợp c) Ta có 2 2 3 3 4 3 x x x 2 2 3 12 3 12 12 x x x x x Vậy nghiệm của bất phương trình 3 là x 12 d) Ta có 2 2 4 5 20 4 5 16 2 x x x x x 19 16 2 4 3 6 6 : 3 2 x x x x x Vậy nghiệm của bất phương trình 4 là x 2 Bài toán 6. Tìm x , sao cho: a) x x 1 0 1 b) x x 2 5 0 2 c) 2 0 3 x x 3 d) 1 0 5 x x 4