Tiêu đề 2. THƠ SONG THẤT LỤC BÁT. Đêm đông cảm hoài.pdf ✅

1 ĐÊM ĐÔNG CẢM HOÀI (Tản Đà) Trăm năm nghĩ đời người có mấy Một đêm đông sao thấy dài thay Lạnh lùng gió thổi sương bay Chập chờn giấc bướm, canh chầy lại canh Ngó lên án đèn xanh hiu hắt Nghe tiếng kim... ký cách giục giờ Đêm trường nghĩ vẩn lo vơ Cái lo vô tận bao giờ là xong Thân nam tử đứng trong trần thế Cuộc trăm năm có dễ ru mà! Có đời mà đã có ta Sao cho thân thế không là cỏ cây Đời có kẻ đường mây gặp bước Bước công danh sấn trước trèo cao Thế gian tỏ mặt anh hào Muôn nghìn mắt miệng trông vào ngợi khen Cũng có kẻ tài hơn chữ lợi Trắng hai tay làm nổi nên giàu Chẳng khanh tướng, chẳng công hầu Cũng bao vạn kẻ cúi đầu vào ra Ấy những hạng vinh hoa phú quý Làm tài trai đắc chí hơn người Trăm năm nghĩ cũng nên đời Trăm năm rồi nữa... biết thời ra sao? Lại những kẻ chí cao tài thấp Bước đường đời lấp vấp quanh co Phong lưu rồi đủ ấm no Kém ra, lưu lạc giang hồ cũng thân! Nghĩ qua thử, khách trần bao kẻ Giật mình cho thân thế trăm năm Mối đâu bối rối tơ tằm Lấy ai là kẻ đồng tâm gỡ cùng Bước lận đận thẹn thùng sông núi Mớ văn chương tháng lụi năm tàn Luỵ trần ngày tháng lan man
2 Nỗi lòng càng nghĩ muôn vàn càng thêm... Đèn hiu hắt, tiếng kim ký cách Mõ sang canh giục khách đòi cơn Mạch sầu canh vắng như tuôn Nhớ ai nước nước non non bạn tình! A. CÂU HỎI ĐỌC HIỂU: 1. Xác định thể thơ và phương thức biểu đạt chính của bài thơ? 2. Xác định nhân vật trữ tình trong đoạn trích. 3. Nhận xét về cách gieo vần và ngắt nhịp của bài thơ? 4. Bài thơ có thể chia thành mấy phần? Nội dung chính của mỗi phần là gì? 5. Những hình ảnh nào trong bài thơ thể hiện sự trôi chảy của thời gian và sự ngắn ngủi của đời người? 6. Phân tích những hình ảnh thiên nhiên được sử dụng trong bài thơ. Chúng có ý nghĩa tượng trưng gì? 7. Tản Đà đã sử dụng những từ ngữ, hình ảnh nào để thể hiện sự cô đơn, lẻ loi của nhân vật trữ tình? 8. Những câu thơ nào thể hiện rõ nhất nỗi niềm của nhân vật trữ tình trước sự trôi chảy của thời gian và sự ngắn ngủi của đời người? 9. Tâm trạng của nhân vật trữ tình thay đổi như thế nào trong suốt bài thơ? 10. Phân tích sự đối lập giữa những khát vọng lớn lao và những giới hạn của đời người được thể hiện trong bài thơ. 11. Xác định chủ đề của bài thơ. Chủ đề đó được thể hiện như thế nào qua hình ảnh, ngôn ngữ và giọng điệu của bài thơ? 12. Chỉ ra và phân tích tác dụng của các biện pháp tu từ được sử dụng trong bài thơ? 13. Bài thơ thể hiện những suy tư, trăn trở gì của Tản Đà về cuộc đời, về thân phận con người? 14. Phân tích những câu thơ thể hiện rõ nhất quan niệm của Tản Đà về lẽ sống, về ý nghĩa của cuộc đời. 15. Thông qua bài thơ, Tản Đà muốn gửi gắm thông điệp gì đến người đọc? 16. Theo em, thông điệp nào trong bài thơ có giá trị nhất đối với cuộc sống ngày nay? 17. Em có đồng cảm với những suy tư, trăn trở của Tản Đà trong bài thơ không? Vì sao? B. VIẾT: Viết bài văn nghị luận văn học phân tích chủ đề, nội dung, đặc sắc nghệ thuật của đoạn trích.
3 ĐÁP ÁN A. CÂU HỎI ĐỌC HIỂU: 1. Xác định thể thơ và phương thức biểu đạt chính của bài thơ? - Thể thơ song thất lục bát - PTBĐ: Biểu cảm 2. Xác định nhân vật trữ tình trong đoạn trích. - Nhân vật trữ tình: tác giả 3. Nhận xét về cách gieo vần và ngắt nhịp của bài thơ? 4. Bài thơ có thể chia thành mấy phần? Nội dung chính của mỗi phần là gì? Bài thơ có thể chia thành 3 phần: • Phần 1 (4 câu đầu): Cảm nhận về đêm đông dài và những suy tư trăn trở của nhà thơ • Phần 2 (từ câu 5 đến câu 30): Suy ngẫm về thân phận con người và những lẽ đời • Phần 3 (còn lại): Nỗi niềm cô đơn, nhớ nhung bạn bè của nhà thơ 5. Những hình ảnh nào trong bài thơ thể hiện sự trôi chảy của thời gian và sự ngắn ngủi của đời người? - Những hình ảnh như "trăm năm", "đêm dài", "kim... ký cách", "giục giờ", "đêm trường", "vô tận" đều thể hiện sự trôi chảy của thời gian và sự ngắn ngủi của đời người. 6. Phân tích những hình ảnh thiên nhiên được sử dụng trong bài thơ. Chúng có ý nghĩa tượng trưng gì? - Các hình ảnh thiên nhiên trong bài thơ như "gió", "sương", "đèn", "kim", "mõ", "sông núi" đều mang ý nghĩa tượng trưng. Ví dụ, "gió", "sương" là hình ảnh của sự lạnh lẽo, cô đơn; "đèn" là hình ảnh của sự mong manh, ngắn ngủi; "sông núi" là hình ảnh của sự vĩnh hằng, trường tồn. 7. Tản Đà đã sử dụng những từ ngữ, hình ảnh nào để thể hiện sự cô đơn, lẻ loi của nhân vật trữ tình? - Những từ ngữ, hình ảnh như "lạnh lùng", "hiu hắt", "ký cách", "vô tận", "chập chờn", "canh chầy", "giang hồ", "lận đận", "thẹn thùng", "lụi tàn", "lan man" đã thể hiện sự cô đơn, lẻ loi của nhân vật trữ tình. 8. Những câu thơ nào thể hiện rõ nhất nỗi niềm của nhân vật trữ tình trước sự trôi chảy của thời gian và sự ngắn ngủi của đời người? • "Trăm năm nghĩ đời người có mấy/ Một đêm đông sao thấy dài thay": Câu thơ thể hiện sự trớ trêu giữa đời người ngắn ngủi ("trăm năm có mấy") và đêm đông dài dằng dặc, qua đó nói lên nỗi niềm băn khoăn, lo lắng của nhân vật trữ tình trước thời gian. • "Trăm năm rồi nữa... biết thời ra sao?": Câu thơ này được lặp lại nhiều lần, như một điệp khúc khắc khoải, thể hiện sự bấp bênh, vô định của kiếp người và nỗi lo lắng về tương lai.
4 • "Đêm trường nghĩ vẩn lo vơ/ Cái lo vô tận bao giờ là xong": Câu thơ diễn tả sự trôi qua của thời gian trong đêm dài vô tận và những suy tư, lo lắng triền miên, không có hồi kết của nhân vật trữ tình. 9. Tâm trạng của nhân vật trữ tình thay đổi như thế nào trong suốt bài thơ? Tâm trạng của nhân vật trữ tình trong bài thơ thay đổi qua từng phần: • Mở đầu: Cảm giác cô đơn, trống vắng, lạnh lẽo trong đêm đông. • Phần 2: Sự suy tư, trăn trở về thân phận con người, về lẽ sống, về ý nghĩa cuộc đời. • Kết thúc: Nỗi nhớ nhung da diết với bạn bè, quê hương và cảm giác cô đơn trở lại nhưng đã được nâng lên một mức độ sâu sắc hơn. 10. Phân tích sự đối lập giữa những khát vọng lớn lao và những giới hạn của đời người được thể hiện trong bài thơ. Sự đối lập giữa khát vọng lớn lao và những giới hạn của đời người được thể hiện qua các câu thơ: • "Thân nam tử đứng trong trần thế/ Cuộc trăm năm có dễ ru mà!": Khát vọng sống một cuộc đời ý nghĩa, để lại dấu ấn nhưng lại đối diện với thực tế cuộc đời ngắn ngủi, nhiều khó khăn. • "Có đời mà đã có ta/ Sao cho thân thế không là cỏ cây": Mong muốn sống một cuộc đời có ý nghĩa, không tầm thường nhưng cũng nhận thức được sự nhỏ bé, hữu hạn của kiếp người. • "Bước công danh sấn trước trèo cao/ Kém ra, lưu lạc giang hồ cũng thân!": Khát vọng công danh, sự nghiệp nhưng cũng ý thức được sự bấp bênh, rủi ro của đường đời. • "Ấy những hạng vinh hoa phú quý/ Trăm năm rồi nữa... biết thời ra sao?": Sự đối lập giữa những thành công, vinh hoa hiện tại với tương lai vô định. Những câu thơ này cho thấy sự giằng xé trong tâm hồn nhân vật trữ tình giữa những khát vọng lớn lao và những giới hạn của đời người. Đó là sự trăn trở, day dứt của một tâm hồn nhạy cảm, luôn khao khát được sống một cuộc đời có ý nghĩa. 11. Xác định chủ đề của bài thơ. Chủ đề đó được thể hiện như thế nào qua hình ảnh, ngôn ngữ và giọng điệu của bài thơ? - Chủ đề của bài thơ là nỗi niềm cô đơn, sự trăn trở của con người trước cuộc đời ngắn ngủi, vô thường. - Chủ đề này được thể hiện qua hình ảnh đêm đông lạnh lẽo, tiếng kim đồng hồ đều đều, những suy tư về thân phận con người, về ý nghĩa của cuộc sống. 12. Chỉ ra và phân tích tác dụng của các biện pháp tu từ được sử dụng trong bài thơ? - Bài thơ "Đêm đông cảm hoài" của Tản Đà có sử dụng một số biện pháp tu từ đặc sắc, góp phần thể hiện nội dung và làm nổi bật cảm xúc của nhân vật trữ tình: ✓ So sánh: