Tiêu đề B 014_Chu Giai TM Gioan.pdf ✅

CHUÙ GIAÛI I. Ga 1,1-18 : NGOÂI LÔØI NHAÄP THEÅ Nhaäp ñeà : Theo truyeàn thoáng Seâ-mít, thaùnh Gio-an baét ñaàu saùch mình baèng gia phaû Ñöùc Gieâ-su. Nhöng, traùi vôùi thaùnh Maùt-theâu, ngaøi vieát gia phaû thaàn linh thay vì gia phaû nhaân loaïi. Töø chính yeáu cuûa Lôøi töïa laø “Lôøi” (Loâgoâs). Tuy laø moät töø quen bieát vaø quan troïng cuûa saùch Tin Möøng thöù tö, nhöng chæ ôû ñaây, (1,1-18), töø aáy môùi coù nghóa ñích thöïc laø Ki-toâ hoïc (nghóa naøy coøn gaëp trong Kh 19,13 vaø coù leõ trong 1Ga 1,1 nöõa). Vì leõ ñoù cuõng nhö vì nhöõng leõ khaùc, nhieàu nhaø Thaùnh kinh nghó raèng luùc ñaàu Lôøi töïa naøy laø moät Thaùnh thi duøng trong phuïng vuï ñeå ca tuïng Ñöùc Ki-toâ laø Thieân Chuùa Ngoâi Lôøi (tc Cl 1,15 ; 1Tm 3,16 ; Dt 1,3-4) ; sau naøy, thaùnh Gio-an môùi laáy laïi, söûa ñoåi vaø ñaët laøm Lôøi töïa cho saùch Tin Möøng cuûa mình. Neáu giaû thieát naøy laø ñuùng, thì Ga 1,6-8.15 laø nhöõng caâu taùc giaû theâm vaøo, ñeå moùc noái Thaùnh thi vaøo saùch, noùi roõ hôn, laø ñeå ñeà xöôùng ngay vieäc thaùnh Gio-an Taåy giaû laøm chöùng, vaø ñoàng thôøi ñeå ñeà xöôùng nhöõng ñeà taøi chuû yeáu cuûa taùc phaåm. Giaû thieát naøy ñaõ ñöôïc nhieàu ngöôøi cho laø ñuùng. Nhöng nhieàu taùc giaû khaùc, sau khi nghieân cöùu Lôøi töïa naøy, laïi ñi ñeán moät giaû thieát khaùc. Theo hoï thì nguyeân vaên cuûa Lôøi töïa laø moät Thaùnh thi Do-thaùi hoaëc ngoä ñaïo ca tuïng ñöùc khoân ngoan ñöôïc nhaân caùch hoùa, hoaëc ca tuïng con ngöôøi khuoân maãu, thaùnh Gio-an Taåy giaû chaúng haïn ...31 . 31 BJ, 1529, a.
Nhöng nguoàn goác cuûa Lôøi töïa laø gì ñi nöõa, saùch Tin Möøng thöù tö ñaõ laáy laøm Lôøi töïa tuyeân xöng gia phaû thaàn linh cuûa Ñöùc Gieâ-su. Vaø löïa choïn Thaùnh thi aáy laøm Lôøi töïa laø moät vieäc quan troïng. Trong nhöõng trang ñaàu cuûa saùch mình, caùc taùc giaû Tin Möøng giôùi thieäu Ñöùc Gieâ-su moãi ngöôøi moät caùch. Vôùi trình thuaät veà vieäc Ñöùc Gieâ-su chòu pheùp röûa, thaùnh Maùc-coâ (1,9-11) giôùi thieäu ngöôøi laø Ñaáng Meâ-si-a. Vôùi hai trình thuaät veà vieäc thaùnh Giu-se (Mt 1,18-25) vaø Ñöùc Ma-ri-a (Lc 1,26-38) ñöôïc truyeàn tin, hai thaùnh Maùt-theâu vaø Lu-ca giôùi thieäu Ngöôøi laø con Thieân Chuùa sinh bôûi Ñöùc Ma-ri-a ñoàng trinh. Nhöng, theo thaùnh Gio-an, thì giôùi thieäu nhö vaäy laø chöa ñuû vì hai lyù do. Thöù nhaát, tröôùc khi laø Ñaáng Meâ-si-a vaø laø Con Thieân Chuùa theo nghóa Cöïu Öôùc, Ñöùc Gieâ-su ñaõ laø Ngoâi Lôøi vaø laø Thieân Chuùa töø muoân thuôû. Neân, neáu laø gia phaû, thì phaûi noùi ñeán nguoàn goác Ngöôøi theo thaàn tính. Thöù hai, neáu nghe thaùnh Maùc-coâ giôùi thieäu maø thoâi, thieân haï coù theå laàm töôûng raèng Ñöùc Gieâ-su laø con nuoâi (nghóa töû) cuûa Thieân Chuùa maø thoâi. Coøn neáu nghe hai thaùnh Maùt-theâu vaø Lu-ca giôùi thieäu maø thoâi, thieân haï laïi coù theå lieân töôûng ñeán nhöõng chuyeän thaàn tieân daân ngoaïi. Vì theá, taùc giaû saùch Tin Möøng thöù tö thaáy caàn phaûi laáy Thaùnh thi noùi treân laøm Lôøi töïa, ñeå giôùi thieäu Ñöùc Gieâ-su laø Ngoâi Lôøi vaø laø Thieân Chuùa töø muoân thuôû.
Chuù giaûi : Soá 1 Luùc khôûi ñaàu Saùch baét ñaàu baèng nhöõng chöõ : “Luùc khôûi ñaàu.” Saùch Saùng theá kyù cuõng baét ñaàu nhö vaäy. Töø ñoù, coù theå bieát raèng Thaùnh thi ñaõ laáy laïi maáy chöõ ñaàu cuûa saùch Saùng theá kyù, ñeå noùi leân vaø ñoái chieáu moät soá tö töôûng töông töï cuûa ñoâi beân. Thöù nhaát, luùc ñaàu, chæ coù Thieân Chuùa maø thoâi. Cuõng vaäy, luùc ñaàu, chæ coù Ngoâi Lôøi vaø Ngoâi Lôøi cuõng laø Thieân Chuùa. Thöù hai, Thieân Chuùa saùng taïo vaïn vaät vaø Ngöôøi ñaõ nhôø Ngoâi Lôøi maø saùng taïo. Thöù ba, luùc khôûi ñaàu, Thieân Chuùa saùng taïo vuõ truï trong saùu ngaøy vaø nghæ ngaøy thöù baûy. Thì cuõng vaäy, Thieân Chuùa Ngoâi Lôøi ñaõ baét ñaàu hoaït ñoäng coâng khai baèng nhöõng sinh hoaït trong saùu ngaøy vaø keát thuùc tuaàn sinh hoaït baèng daáu laï ñaàu tieân. ñaõ coù (en) Ñoù laø ñoäng töø eâimi ôû thì quaù khöù vò hoaøn. Thì aáy chæ moät tình traïng hoaëc moät haønh ñoäng keùo daøi trong thôøi gian, khaùc vôùi thì a-o-rít. Khi noùi : “Ngoâi Lôøi hieän höõu” maø duøng thì quaù khöù vò hoaøn, thaùnh Gio-an muoán noùi raèng Ngoâi Lôøi ñaõ hieän höõu, moät hieän höõu keùo daøi khoâng bò haïn ñònh trong thôøi gian. Tö töôûng naøy caøng noåi baät, khi so saùnh ñoäng töø eâimi ôû caâu moät vaø ñoäng töø ginoâmai ôû caùc caâu 3,6 vaø 14. Khi noùi “Ngoâi Lôøi ñaõ hieän höõu”, taùc giaû duøng ñoäng töø eâimi ôû thì quaù khöù vò hoaøn, vaø khi noùi : “Vaïn vaät ñöôïc taïo thaønh” (caâu 3), “coù moät ngöôøi ñöôïc Thieân Chuùa sai ñeán” (caâu 6) vaø “Ngoâi Lôøi ñaõ laøm ngöôøi” (caâu 14), taùc giaû ñaõ duøng ñoäng töø ginoâmai ôû ñoäng töø a-o-rít. Neáu thì quaù khöù vò hoaøn chæ moät tình traïng hoaëc moät haønh ñoäng keùo daøi trong
thôøi gian, thì thì a-o-rít chæ moät tình traïng hoaëc moät haønh ñoäng xaùc ñònh, khoâng keùo daøi trong thôøi gian. Vì theá, vôùi nhöõng ñoäng töø vaø nhöõng thì noùi treân, taùc giaû muoán noùi raèng Thieân Chuùa ñaõ saùng taïo vaïn vaät, ñaõ sai phaùi thaùnh Gio-an Taåy giaû doïn ñöôøng vaø sai phaùi Ngoâi Lôøi xuoáng theá laøm ngöôøi : nhöõng vieäc aáy ñaõ xaûy ra trong thôøi gian naøo ñoù nhaát ñònh vaø chaám döùt trong thôøi gian ; nhöng, traùi laïi, Ngoâi Lôøi ñaõ hieän höõu tröôùc thôøi gian vaø sau thôøi gian nöõa. Chuùng ta noùi : Ngoâi Lôøi hieän höõu töø muoân thuôû. (Ngoâi) Lôøi Töø Loâgoâs (Lôøi) laø moät trong caùc töø Hy-laïp thöôøng gaëp vaø ñoäc ñaùo cuûa saùch Tin Möøng thöù tö. Nguoàn goác vaø yù nghóa cuûa caùc töø aáy laø thuaàn tuùy Do-thaùi, tuy coù lieân heä vôùi tö töôûng Hy-laïp. Trong Cöïu Öôùc, Loâgoâs coù nghóa laø Lôøi Thieân Chuùa noùi ra, laø ñieàu Thieân Chuùa maëc khaûi qua vuõ truï, qua bieán coá vaø, noùi chung, qua Thaùnh kinh (Cn 8,23-36 ; Hc 24,1-22). Taát caû nhöõng tö töôûng aáy ñeàu gaëp trong saùch cuûa thaùnh Gio-an. Nhöng, ôû ñaây, thaùnh nhaân coøn nhaán maïnh raèng Ngoâi Lôøi laø lôøi noùi cuoái cuøng cuûa Thieân Chuùa vaø coøn laø söï bieåu thò hoaøn haûo cuûa Thieân Chuùa. Quaû vaäy, Ngöôøi laø Thieân Chuùa (Pl 2,6), laø hình aûnh cuûa Thieân Chuùa voâ hình (Cl 1,15), laø phaûn aûnh veû huy hoaøng vaø laø hình aûnh trung thöïc cuûa baûn theå Thieân Chuùa (Dt 1,3). Nhaäp theå, Ngöôøi laïi laø söï bieåu hieän tuyeät ñaúng vaø cuoái cuøng cuûa Thieân Chuùa giöõa loøng nhaân loaïi (1Ga 1,2). (höôùng veà) Thieân Chuùa “Ngoâi Lôøi höôùng veà Thieân Chuùa” (Ga 1,1). Thieân Chuùa, ôû ñaây, nghóa laø gì ? Trong Taân Öôùc, danh töø Theâoâs vôùi maïo töø (article) Hoâ thöôøng chæ Chuùa Cha. Thaùnh Phao-loâ vieát, chaúng haïn: “AÂn suûng cuûa Chuùa Gieâ-su Ki-toâ, tình thöông cuûa Thieân Chuùa