Tiêu đề 49 - Lý Thị Phương Lâm, Bùi Thị Ngọc Lan - Hoàn thiện cơ chế bảo vệ dữ liệu người tiêu dùng.docx ✅

3 quan trọng trong bối cảnh hiện nay là Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân năm 2025 (Luật BVDLCN), được Quốc hội thông qua và chính thức có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 01 năm 2026. Đây là văn bản quy phạm pháp luật nền tảng, kiến tạo một kỷ nguyên mới trong cơ chế bảo vệ dữ liệu cá nhân khi thương mại điện tử ngày càng phổ biến và tác động đến đa dạng lĩnh vực mà trước đây chỉ là kinh doanh truyền thống kiểu thuần túy. Từ bối cảnh ra đời của Luật BVDLCN, có thể thấy bảo vệ dữ liệu cá nhân là vấn đề không mới trong thực tiễn đời sống nước ta nhưng lại là vấn đề mới trong xây dựng, hoàn thiện pháp luật. Chính vì Luật BVDLCN là văn bản “tiên phong” nên không thể tránh khỏi một số hạn chế, bất cập trong quy định, có thể làm cho hiệu quả điều chỉnh bị ảnh hưởng, quyền lợi của các chủ thể liên quan bị xâm phạm. Các vấn đề như chế tài xử phạt hành vi xâm phạm dữ liệu cá nhân, tính cụ thể và hiệu quả điều chỉnh trực tiếp của Luật BVDLCN, sự thống nhất của các văn bản cùng điều chỉnh cơ chế bảo vệ dữ liệu cá nhân cần được làm rõ để tăng cường hiệu quả thực thi và sự minh bạch trong áp dụng pháp luật. Do đó, việc phân tích các quy định trong Luật BVDLCN và các văn bản liên quan nhằm tổng hợp thành cơ sở đưa ra kiến nghị hoàn thiện đối với các bất cập, hạn chế là vấn đề cấp thiết và cũng là trọng tâm của bài viết này. 1. Thực trạng hạn chế, bất cập trong quy định về bảo vệ dữ liệu người tiêu dùng Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023 không quy định minh thị cách thức cụ thể để bảo vệ thông tin của người tiêu dùng mà chỉ đưa ra một số nguyên tắc mang tính định hướng 5 . Như vậy, để bảo vệ thông tin của người tiêu dùng dưới dạng dữ liệu số, các quy định tại Luật BVDLCN sẽ được áp dụng điều chỉnh. Xét quy định tại Luật BVDLCN, có thể thấy, Việt Nam đã và đang xây dựng khung pháp lý trọng tâm nhằm điều chỉnh cơ chế bảo vệ dữ liệu cá nhân. Thương mại điện tử phát triển đã tạo lập một thị trường mới nơi cá nhân thực hiện giao dịch mua bán, cung ứng dịch vụ qua các sàn điện tử, các website, ứng dụng trực tuyến một cách nhanh gọn và tiện lợi. Bản chất của quá trình giao dịch trực tuyến là giao dịch “một chạm” khi các bên không cần gặp mặt mà chỉ cần người tiêu dùng cung cấp các thông tin cá nhân như: địa chỉ, số điện thoại, email, hồ sơ bệnh lý liên quan, số căn cước … cho bên cung ứng dịch vụ, hàng hóa, xác nhận giao dịch là đã tạo ra một “hợp đồng” có sự ràng buộc quyền và nghĩa vụ của các bên. Chính vì đơn giản và tiện lợi nên người tiêu dùng thường xuyên sử dụng các dịch vụ số, sự phổ biến và lan rộng cũng làm phát sinh các vấn đề về tính bảo mật của thông tin do người tiêu dùng cung cấp cho bên cung ứng hàng hóa, dịch vụ. Nguy cơ làm lộ, lọt dữ liệu cá nhân là hiện hữu và biến chuyển vô cùng phức tạp, hệ lụy cũng nguy hiểm và khó khắc phục. 5 Điều 18, Điều 19 Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023.