Nội dung text Давлат ва ҳуқуқ назарияси. 2000.pdf
Узбекистон Республикаси Адлия вазирлиги Тошкент Давлат юридик институти Д А В Л А Т В А Х У К У К , Н А З А Р И Я С И Олий ук,ув юртларининг хукукдцунослик мутахассислиги буйича таълим олаётган талабалари учун Тошкент - 2000
67.0 к 5i Кшоб Очнк Жамият Инсппуги - Кумак Жамгармаашиш Узбекисгсищаш накала ix o iu k h кумагида чоп этилгаи Узбекистан Республикаси фан арбоби, юридик фаилар доктори, профессор Х-Б.Бобоев ва юридик фтишр доктори ХД'.Одищориевларшии у мумий таурири остида Муаллифлар таркиби: Узбекистан Республикаси фан арбоби, ю.ф.д. проф. Х-Б.Бобосв - Кирши, II боб, ю.ф.д., проф. З.М.Исломов - I, III, IV боблар, ю.ф.д., проф. У.Чориёров - V боб, ю.ф.д. ХД.Однлкориев - Кирши, X, ХШ, XVIII боблар, ю.ф.д. Х-Т.Одилкориев, ю.ф.и. Э.М. Абзалов билан хаммуаллифликда - VIII боб, ю.ф.д., проф. А.Х.Саидов -X X боб. ф.ф.д., проф. Н.Т.Шодиев. ю.ф.д. проф. З.М.Исломов билан хаммуаллифликда - XXI бобнинг 1-7§§, ю.ф.и., доц. К,.Т.Холмуминоп -X V I, XIX боблар, ю.ф.и., доп. X.Назаров - VII боб, ю.ф.и., доп. Г.М.Тансикбосва ва укитувчи М.М.Ипокова - IX боб, ю.ф.и., доп. А.Р.Болтаев, укитувчи Ф.П.\айитбоев билан хаммуаллифликда - VI боб, ю.ф.и., доц. М.А.Ахмадшоева - XII, XIV боблар, ю.ф.и., М.АДамидова - XXI бобнинг 8-11 §§., катта укитувчи О.О.Хусанбоев - XI боб, укитувчи М .К.Нажимов - XV боб, кагга укитувчи Н.Сабуров - XVII боб. Масъул мууаррирлар: Узбекистан Республикаси фан арбоби, юридик фатшр доктори. npcxjieccop Х-Б.Побоев ва юридик фанлар доктори XT.UdiLiyopuee. Тауризчилар: Академик Х-РБаумонуулов, ю.ф.д., проф. М.М.Файзиев К 51 Давлат ва хукук назарияси: Олий укув юртларининг хукукшунослик мугахассислиги буйичатаъгшм олаётган талабапарн учуй \Бобоев Х.Б., Ис- ломов З.М., Чориёров У.; //Масъул мух.аррирлар:ХБ.Бобоев, Х.Т.Одилко- риев V-T.: «Икгисодиёт ва хукук дуиёси» нашриёт уйн, 2000. - 528 б. Сарл. оддида.: Узбекистан Республикаси Адпия вазирлига, Тошкент Дашит юридик инсппуги. I. Бобоев Х.Б. ва бошк. Дарслик давлат ва ХУКУК со\асидаги хозирги замон и.таий концетшяларини инобатга олган холла тайёрланди. У давлат ва уукукни талкин этишдати анъа- навий ёндашувлар билан бир цаторда лиги муаммолар \амда нукдаи назарларни \ам клмраб олган. Шунмнгдск, унда Узбекистенда шаклланаётган демократии давлатчилик ва хукукий тизим хусусиягларига оил назарий хулосалар {ч ифо- дасини топтан. Давлат ва ХУКУКНИШ мохияти, мехашпми, функциялари ва ислохотлар давридаги роли жонли тарзда баён этидди. Дарслик татабаларга, магистрант, аспирант ва юридик олий илмгоулар Укитувчиларига, мугахассисларга, [нунингдек, давлат ва хукУК масалалгарита цизи- Кувчи барча китобхонларга мУлжалланади. ББК 67.0и73 © Тошкент Давлат юридик институти, 2000 й.
К и р ш и Юридик Пилим юртларида давлат ва хукук масалалари анъанавий тарзда алохида назарий фан ва укув предм ет - «Давлат ва хукук назарияси» доирасида урганиб келинади. У хукукшунослик фанлари орасида яккол иуфузли мавкега эта. Мазкур фан узининг методолошк ва назарий асос сифатида- I и хусусиятлари билан бутун юриспруденция сохасида ажра- либ тур ад и. Даалат ва хукук назарияси хукукшуносликнинг нихоятда бой, серкирра, шу билан бирга мураккаб, сирли оламига киришнинг калиги булиб хизмат килади. Хуку кий тафак- кур, сиёсий ва хукукий дунёкараш, опт хамда юридик мада- ниятни шакллантириш, жамиятдаги даалат-хукукий вокелик- лар хусусида мунтазам тизимли билимлар хосил килиш - бу фаннинг (укув курсининг) асосий вазифасидир. Урганиш хамда тадкикот доирасига «давлат», «хукук», «конун», «де- мократия», «хокимият», «сиёсат» каби жозибали, мураккаб ход и с ал ар ни камраб олувчи у т б у фан хукукшуносликнинг узига гоя комуси сифатида майдонга чикади. Кол а вере а, у талабалар талкини учуй хукук фалсафаси, даалат ва хукук социологиясидек кизикарли йуналишларни узида мужассам этади. Бир суз билан айтганда, хукукшунослик илмининг умумназарий заминини ташкил килади. Инсоният кадим замонлардан буён даалат ва хукук маса- лаларига катта кизикиш билан муносабатда булиб келади. Даалат хокимияги хамда хукукий хаёт ходисалари хамма замонларда алохида долзарблик касб этиб келганлнш барча- та аён. Бу вокеликлар мустакил Узбекистон Республикаси учуй хам нихоятда мухим ахамиятга эта. Зеро, янга демокра- тик даалатчилик биносини барно этаётган жамиятимиз дав- лат, демократия, хукук, конунчилик, халк хокимиятчилиги, инсон хукук'1ари каби катор категориялар мазмун-мохияти- ни кайта мушохада этишга мухтож. Давлат ва хукук назари- яси давлат хащ а хукукнинг вужудта келиши, ривожланиши ва намоён булишининг энг умумий конуниятларини очади, уларни илмий тал кин этади, илмий таъриф ва тавсифини яратади. Фаннинг бу функцияси биз учуй жуда зарурдир. з