Nội dung text 246.75 - TVTT0000666 - Imprimatur Và Lời Ca Trong Thánh Nhạc Việt Nam.pdf
IMPRIMATUR VÀ LỜI CA TRONG THÁNH NHẠC VIỆT NAM
2 Việc xét duyệt để chuẩn nhận bài ca dùng trong phụng vụ (imprimatur) chú trọng đặc biệt đến lời ca vì lời ca giúp nâng tâm hồn cầu nguyện. Đáng tiếc là trong những năm gần đây trong các thánh đường Việt Nam đã vang lên những bài ca thiếu đi sự thánh thiện, tính nghệ thuật và tính cộng đoàn vốn là các tiêu chuẩn của bài ca trong phụng vụ. Lời ca của bài ca được chiếu lên các màn hình trong nhà thờ đã cho thấy nhiều lời lẽ vừa thiếu vẻ đẹp vừa cản trở tâm tình cầu nguyện. Các bài thánh ca non kém từ các phương tiện truyền thông đến với các ca đoàn lại nhận được sự tán thưởng của một số ca trưởng. Vì thế, cần phải nhìn lại việc tuân giữ kỷ luật thánh nhạc, và nhiệm vụ của Ban thánh nhạc giáo phận thêm phần quan trọng hơn bao giờ hết, đồng thời cũng thêm phần vất vả. Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II nói: "Tiêu chuẩn đem lại cảm hứng cho mọi tác phẩm thánh nhạc và mọi lần thể hiện tác phẩm thánh nhạc là vẻ đẹp gọi mời tâm hồn cầu nguyện" (Diễn từ với các giáo sư và sinh viên Giáo hoàng Học viện Thánh nhạc, ngày 19- 1-2001). Để thẩm định một bài ca (ở đây chỉ xin nói đến các ca khúc bình dân được sáng tác theo hình thức gồm một điệp khúc và nhiều phiên khúc) có được "vẻ
3 đẹp gọi mời tâm hồn cầu nguyện" hay không, có thể xét đến những khía cạnh sau đây. 1) Lời ca hướng đến Thiên Chúa Hướng đến Thiên Chúa là thưa trực tiếp với Ngài ("Lạy Chúa, bao ngày tháng con hằng mơ ước"), nói về Ngài ("Ngàn đời Chúa vẫn trọn tình thương"), ngợi khen Ngài ("Ta ca tụng Chúa vì uy danh Ngài cao cả"), thờ lạy Ngài ("Con thờ lạy hết tình, Chúa ngự trong phép thánh"), cảm tạ Ngài ("Xin dâng lời cảm tạ hồng ân Thiên Chúa bao la"), xin ơn Ngài ("Lạy Cha xin hãy cho mọi người hiệp nhất nên một") và giúp nhau hướng đến Thiên Chúa ("Đâu có tình yêu thương, ở đấy có Đức Chúa Trời"). Lời ca hướng đến Thiên Chúa cũng giúp các giáo hữu đạt tới điều Thiên Chúa muốn là nên thánh và được phần rỗi. 2) Lời ca hợp với thần học và Thánh Kinh Hiến chế về Phụng vụ dạy: "Lời ca phải phù hợp với giáo lý Công giáo và tốt hơn là ưu tiên rút ra từ Thánh kinh và từ các nguồn phụng vụ" (SC, 121). Dễ có vướng mắc thần học là những sáng tác về ba ngôi vị Thiên Chúa, Thánh Thể và Đức Mẹ. - Năm 2008, Tòa thánh Vatican đã ra chỉ thị rằng Thánh Danh của Chúa, thường được gọi là Giavê
4 (Yahweh) sẽ không được sử dụng trong các nghi thức phụng vụ Công giáo. - Theo các nhà thần học, không dùng danh "Cha" cho Chúa Giêsu. - Tránh lời ca hàm hồ, không phân biệt rõ CHÚA-là- Thiên-Chúa với CHÚA-là-Chúa-Giêsu. - Tránh cách nói nhân cách hóa Thánh Thể như "Chúa cao vời ẩn thân trong tấm bánh". - Tránh lời xưng tụng có quá nhiều cảm tính về Đức Mẹ như "Lạy Mẹ uy quyền phép tắc khôn lường" có thể gây ngộ nhận về toàn năng tính vốn chỉ có ở nơi Thiên Chúa. 3) Lời ca nói lên cộng đoàn hơn là cá nhân Phụng vụ là việc tôn thờ của toàn thể Hội Thánh, vì thế lời ca nên dùng đại từ nhân xưng ngôi thứ nhất số nhiều ("chúng con / đoàn con") hơn là dùng số ít ("con"). Dù ở số ít, "con" vẫn phải nói lên tâm tình của cộng đoàn Dân Chúa chứ không phải của cá nhân. Không thể đưa vào thánh ca câu hát cá nhân này: "Xin cho con gặp Chúa, trong đời con nơi phố thị phồn hoa". Phải tránh lời ca chỉ bao gồm một thành phần Dân Chúa, như "Trên đôi môi dịu mềm là lời nguyện cầu e ấp" (chỉ gồm giới trẻ). Cũng tránh dùng "chúng con" (số nhiều) và "con" (số ít) trong cùng một bài ca.