Tiêu đề Bài 36. DA VÀ ĐIỀU HOÀ THÂN NHIỆT Ở NGƯỜI - HS.docx ✅

Bài 36. DA VÀ ĐIỀU HOÀ THÂN NHIỆT Ở NGƯỜI I. DA Ở NGƯỜI 1. Cấu tạo và chức năng của da a. Cấu tạo Da là lớp vỏ bên ngoài cơ thể, cấu tạo gồm lớp biểu bì, lớp bì và lớp mỡ dưới da. Hình. Cấu tạo của da Các lớp của da Thành phần cấu tạo Chức năng Lớp biểu bì Gồm tầng sừng, tầng tế bào sống. Có chức năng bảo vệ cơ thể, chống lại các tia tử ngoại, tránh vi sinh vật xâm nhập từ môi trường bên ngoài, ngăn ngừa sự mất nước của cơ thể. Lớp bì Gồm thụ quan, cơ co chân lông, tuyến mồ hôi, lông và bao lông, mạch máu, tuyến nhờn, dây thần kinh. Có chức năng giúp giảm sự tác động từ bên ngoài và làm lành vết thương, giúp nuôi dưỡng biểu bì, loại bỏ chất thải. Lớp mỡ dưới da Gồm các tế bào mỡ. Có chức năng cách nhiệt, tạo lớp đệm bảo vệ và đóng vai trò như một nguồn dự trữ năng lượng b. Chức năng - Có chức năng bảo vệ cơ thể, chống lại các yếu tố môi trường như sự va đập, sự xâm nhập của vi khuẩn, chống thấm nước và mất nước. - Tham gia điều hòa thân nhiệt nhờ hoạt động của tuyến mồ hôi; hoạt động co, dãn của mạch máu dưới da; co, dãn chân lông. - Có chức năng nhận biết các kích thích của môi trường nhờ thụ quan và chức năng bài tiết qua tuyến mồ hôi.

+ Bệnh viện Bỏng Quốc gia đã nghiên cứu, xử lí và sử dụng da ếch tươi, da ếch đông khô tiệt trùng bằng tia Gamma hoặc sử dụng trung bì da heo tươi, da heo đông khô ở độ lạnh sâu để ghép da, điều trị vết bỏng cho người bệnh. + Gần đây, công nghệ nhân nuôi tế bào sợi được chuyển giao từ Nga và Singapore giúp Bệnh viện Bỏng Quốc gia thành công trong việc cấy nguyên bào sợi trong nghiên cứu và điều trị bỏng. II. ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT Ở NGƯỜI 1. Khái niệm thân nhiệt  - Thân nhiệt là nhiệt độ của cơ thể. Mỗi vùng có nhiệt độ khác nhau cao nhất ở gan, máu rồi đến da. - Thân nhiệt bình thường của người là 37 o C và dao động không quá 0,5 o C. 2. Vai trò và cơ chế duy trì thân nhiệt ổn định ở người - Vai trò của việc duy trì thân nhiệt ổn định ở người: + Thân nhiệt của người được duy trì ổn định quanh một giá trị nhất định ngay cả khi nhiệt độ của môi trường cao hơn hoặc thấp hơn nhiệt độ cơ thể. Thân nhiệt duy trì ổn định giúp các quá trình sống trong cơ thể diễn ra bình thường. + Nếu thân nhiệt dưới 35 o C hoặc trên 38 o C thì tim, hệ thần kinh và các cơ quan khác có thể bị rối loạn, ảnh hưởng đến các hoạt động sống của cơ thể. - Cơ chế duy trì thân nhiệt gồm cơ chế thần kinh và cơ chế thể dịch: + Cơ chế thần kinh: Sự tăng, giảm quá trình dị hóa để điều tiết sự sinh nhiệt, cùng với các phản ứng co và dãn mạch máu, tiết mồ hôi, co cơ chân lông,… để điều khiển quá trình tỏa nhiệt đều là các phản xạ được thực hiện dưới sự điều khiển của hệ thần kinh. Hệ thần kinh giữ vai trò chủ đạo trong hoạt động điều hòa thân nhiệt. + Cơ chế thể dịch: Lượng hormone tiết ra nhiều hay ít làm quá trình chuyển hóa tăng hoặc giảm, góp phần duy trì ổn định thân nhiệt. - Vai trò của da trong điều hòa thân nhiệt: Da là cơ quan đóng vai trò quan trọng nhất trong điều hoà thân nhiệt. + Khi trời nóng và khi lao động nặng, mao mạch ở da dãn giúp tỏa nhiệt nhanh, đồng thời, tăng cường tiết mồ hôi, mồ hôi bay hơi sẽ lấy đi một lượng nhiệt của cơ thể. + Khi trời lạnh, mao mạch ở da co lại, cơ chân lông co để giảm sự tỏa nhiệt. Ngoài ra, khi trời quá lạnh, còn có hiện tượng cơ co dãn liên tục gây phản xạ run để sinh nhiệt.