Tiêu đề Chủ đề 14 - TỪ TRƯỜNG - HS.docx ✅

CHỦ ĐỀ 14: TỪ TRƯỜNG I - TÓM TẮT LÝ THUYẾT 1. Tóm tắt khái niệm từ trường Từ trường là một dạng vật chất tồn tại xung quanh nam châm, dòng điện và điện tích chuyển động. Biểu hiện của từ trường là lực từ tác dụng lên nam châm, dòng điện và điện tích chuyển động đặt trong nó. Từ trường không thể được quan sát bằng mắt thường, nhưng có thể được quan sát thông qua từ phổ. 2. Nam châm a. Lịch sử Từ thời cổ đại, con người đã phát hiện ra các loại đá kì lạ có thể hút được sắt. Người Trung Quốc phát hiện ra những mẫu đá loại này nhưng có dạng hình que nhỏ có thể giúp người ta xác định phương hướng. Nếu được quay tự do thì một đầu của que luôn chỉ về hướng Bắc, một đầu luôn chỉ về hướng Nam. Đối với người Trung Quốc, việc di chuyển về phía Nam rất quan trọng đối với các thương lái, vì vậy các mẫu đá này được người Trung Quốc gọi là “kim chỉ Nam” – “Nam Châm”. Từ đó người ta đã chế tạo ra la bàn dùng để xác định phương hướng khi đi trên biển, trong rừng, trên sa mạc,… Ngày nay có rất nhiều loại nam châm: nam châm thẳng, nam châm hình chữ U, nam châm lá, nam châm tròn,… Nam châm hút được các vật liệu có từ tính: sắt, nikel, coban. Các vật liệu như nhôm, đồng, thiếc, nhựa, gỗ,… không bị nam châm hút. b. Từ trường của nam châm Ta biết hai nam châm có thể hút nhau khi hai cực khác loại đặt gần nhau, đẩy nhau khi hai cực cùng loại đặt gần nhau mà không cần phải tiếp xúc với nhau. Như vậy xung quanh mỗi nam châm có một trường lực. Trường lực này tác dụng lực từ lên các nam châm khác đặt trong nó. Trường lực đó gọi là trường từ. Làm sao để khảo sát được “hình dạng” của trường từ của nam châm? Ta sử dụng một nam châm lớn có từ trường mạnh và đặt xung quanh nó nhiều nam châm rất bé, (thường người ta dùng mạt sắt cho các nam châm bé này). Hình ảnh thu được trông như sau: