Tiêu đề 3. 2025-2026 SINH LÝ MÁU.docx ✅

Bài 3 SINH LÝ TẾ BÀO MÁU MỤC TIÊU HỌC TẬP Sau khi học xong bài này sinh viên có khả năng: 1. Trình bày được các đặc điểm, chức năng chung của máu. 2. Trình bày được đặc điểm, cấu trúc, chức năng của từng loại tế bào máu: hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu. 3. Vận dụng kiến thức đã học để giải thích được một số triệu chứng bệnh lý máu trên lâm sàng. NỘI DUNG HỌC TẬP 1. MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM VÀ CHỨC NĂNG CHUNG CỦA MÁU 1.1. Đặc điểm chung của máu Máu là tổ chức liên kết lỏng màu đỏ, lưu thông trong hệ thống tuần hoàn gồm 2 thành phần chính là huyết cầu và huyết tương. - Huyết cầu (thành phần hữu hình) gồm 3 loại tế bào máu là hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu. Phần huyết cầu chiếm khoảng 44 - 46% thể tích máu toàn phần. - Huyết tương (thành phần vô hình) là phần lỏng của máu trong đó có tất cả các chất còn lại như: chất hữu cơ (protein, đường, acid béo, triglyceride, fibrinogen, ure…), các chất vô cơ (ion Na + , K + , Ca 2+ , Mg 2+ , Cl - , HCO 3 - …) và các thành phần khác. Phần này chiếm 54 - 56% thể tích máu toàn phần. Do có 2 thành phần riêng biệt với thể tích khác nhau nên đây là cơ sở của xét nghiệm đo thể tích khối tế bào máu (hematocrit). Màu sắc của máu: máu có màu đỏ tươi khi đủ oxy và được gọi là máu động mạch, có màu đỏ thẫm khi thiếu oxy và gọi là máu tĩnh mạch. Độ quánh của máu: độ quánh của máu toàn phần cao gấp 4,5 - 5 lần so với nước nguyên chất và của huyết tương là 2,2 lần so với nước nguyên chất. Độ quánh này phụ thuộc vào nồng độ protein hòa tan, thành phần hữu hình và các chất khác trong huyết tương.

3 cơ quan trong cơ thể. Nhờ thế máu giúp cho mọi hoạt động của các cơ quan là một khối thống nhất trong cơ thể toàn vẹn. - Chức năng điều hòa acid- base: trong máu tồn tại nhiều hệ đệm như hệ đệm bicarbonate, hệ đệm photphat, hệ đệm protein, hệ đệm hemoglobin… phối hợp với chức năng của thận và phổi làm pH máu luôn ổn định. 2. SINH LÝ HỒNG CẦU 2.1. Đặc điểm chung của hồng cầu 2.1.1. Hình thể Hồng cầu là những tế bào máu, không có nhân, chỉ có lớp màng rất mềm dẻo bao bọc và chứa bên trong bào tương chủ yếu là hemoglobin và một lượng rất nhỏ enzym. Hình dạng, kích thước: hồng cầu có hình đĩa, lõm 2 mặt giống như một thấu kính phân kỳ. Đường kính lớn nhất khoảng 7- 7,5µm, bề dày ở ngoại vi khoảng 2µm và ở trung tâm khoảng 1µm. Trong một số bệnh lý, hồng cầu có hình thể bất thường (hồng cầu hình cầu, hình liềm), bị phá hủy nhanh gây thiếu máu. Thể tích trung bình của hồng cầu là: Nam: 88 ± 4 fl Nữ: 87 ± 4 fl 2.1.2. Cấu trúc của hồng cầu Cấu trúc của hồng cầu gồm hai thành phần chính và được nghiên cứu nhiều nhất là màng hồng cầu và hemoglobin. Đây cũng chính là hai thành phần quan trọng nhất của hồng cầu. Màng hồng cầu tạo nên sức bền của hồng cầu. Trên màng hồng cầu có các kháng nguyên nhóm máu. Hemoglobin là thành phần có tác dụng vận chuyển O 2 và CO 2 trong máu. Màng hồng cầu: Hồng cầu có màng bán thấm bao quanh. Màng hồng cầu không cho chất keo thấm qua (protein, lipid); đối với các ion muối khoáng, tính thấm của màng cũng không đồng đều: các ion H + , OH - , HCO 3 - và một số anion hữu cơ vận chuyển qua dễ dàng, các ion Na + , K + , Ca 2+ vận chuyển qua rất ít và chậm, hoặc không qua được (Mg 2+ ,…). Thành phần hồng cầu: - H 2 O: 63,5%- Protein - Hb: 32 - 34%- Đường - Lipid: 1%- Vitamin, acid folic