Tiêu đề Bài 5 Chuyển hóa chất béo thành xà phòng.docx ✅

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: Kiểm tra bài cũ: Không 1. Hoạt động 1: Khởi động a) Mục tiêu: Thông qua hoạt động trải nghiệm trong đời sống để thấy được vai trò của xà phòng, kích thích nhu cầu tìm hiểu tại sao xà phòng lại làm sạch được vết bẩn dầu mỡ và cách sản xuất xà phòng. b) Nội dung: - Cho 1- 2 HS tiếp xúc mới dầu – mỡ. - GV hướng dẫn HS làm sạch vết dầu mỡ chỉ với nước, rồi có sử dụng xà phòng. Từ đó, đàm thoại để HS thấy được vai trò của xà phòng, tại sao xà phòng lại làm sạch được vết bẩn dầu mỡ và cách sản xuất xà phòng. c) Sản phẩm: HS rút ra được nước không làm sạch được vết dầu mỡ, xà phòng làm sạch được vết dầu mỡ. d) Tổ chức thực hiện: HS làm việc theo nhóm, GV gợi ý, hỗ trợ HS. 2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới 2.1. Hoạt động 1: Tìm hiểu về xà phòng Mục tiêu: HS trình bày được khái niệm xà phòng, acid béo, phản ứng xà phòng hóa. Nêu được nguồn chất béo trong tự nhiên. HS giải thích được tại sao xà phòng có khả năng tẩy rửa các vết dầu mỡ dựa vào đặc điểm cấu tạo của nó. HS dựa vào chỉ số xà phòng hóa của một số chất béo trong tự nhiên để xác định lượng hóa chất. Giao nhiệm vụ học tập: - GV giới thiệu: Xà phòng là muối sodium hoặc potassium của acid béo. Được điều chế bằng cách đun nóng chất béo với dung dịch base mạnh ( NaOH hoặc KOH). - Chia lớp thành 2 cụm, mỗi cụm 3 nhóm là 3 trạm tương ứng Trạm 1: Tìm hiểu về xà phòng Câu 1: Xà phòng là gì? Acid béo là gì? Câu 2: Tại sao xà phòng có khả năng tẩy rửa các vết dầu mỡ. Trạm 2: Tìm hiểu về phản ứng xà phòng hóa Câu 3: Phản ứng xà phòng là gì? Viết phương trình hóa học minh họa? Câu 4: Chỉ số xà phòng hóa là gì?
Trạm 3: Tìm hiểu về các nguồn chất béo trong tự nhiên Câu 5: Trong tự nhiên, chất béo có ở đâu? Câu 6: Dựa vào đặc điểm no hay không no của chất béo, hãy phân loại chất béo? Thực hiện nhiệm vụ: Mỗi nhóm làm việc ở 1 trạm trong 10 phút, chuyển trạm cho đến khi hết nhiệm vụ. Báo cáo, thảo luận: Đại diện nhóm HS đưa ra nội dung kết quả thảo luận của nhóm. Kết luận, nhận định: GV nhận xét, đưa ra kết luận. 1. KHÁI NIỆM VỀ XÀ PHÒNG - Tìm hiểu khái niệm về xà phòng : + Xà phòng là muối sodium hoặc potassium của acid béo (RCOONa hoặc RCOOK). + Phân tử xà phòng có đầu ưa nước (-COONa; -COOK) và đầu kị nước (-R). - Tìm hiểu phản ứng xà phòng hóa: + Phản ứng của chất béo với dung dịch kiềm được gọi là phản ứng xà phòng hóa. PTHH: (RCOO) 3 C 3 H 5 + 3NaOH → 3RCOONa + C 3 H 5 (OH) 3 Chất béo Xà phòng Glycerol - Tìm hiểu các nguồn chất béo trong tự nhiên: + Thực vật ( gốc acid béo không no): dầu đậu nành, dầu lạc, dầu dừa, dầu cọ,… + Động vật ( gốc acid béo no) : mỡ lợn, mỡ cá,… 2.2. Hoạt động 2: Thí nghiệm điều chế xà phòng từ chất béo tự nhiên Mục tiêu: HS trình bày được các bước thí nghiệm điều chế xà phòng. HS sử dụng thành thạo dụng cụ, hóa chất để thí nghiệm an toàn và thành công. HS quan sát thí nghiệm, giải thích các hiện tượng thí nghiệm. Giao nhiệm vụ học tập: - Chia lớp thành 6 nhóm tiến hành thí nghiệm điều chế xà phòng từ chất béo đã chuẩn bị. - GV đàm thoại, để HS củng cố các bước thí nghiệm điều chế xà phòng, các thao tác sử dụng dụng cụ, hóa chất, chú ý cho HS một số lưu ý để thí nghiệm an toàn và thành công. Thực hiện nhiệm vụ: Các nhóm làm việc trong 40 phút. Báo cáo, thảo luận: Đại diện các nhóm HS trình bày sản phẩm của nhóm và giới thiệu sản phẩm.
Kết luận, nhận định: GV yêu cầu các nhóm cùng quan sát các khuôn sản phẩm, từ đó nhận xét về độ sánh, mịn, mùi hương màu sắc, để đánh giá khả năng tẩy rửa cần để sau 1 ngày xà phòng đông cứng lại. Sản phẩm dự kiến: