Tiêu đề BÀI GIẢNG TỘI PHẠM HỌC.docx ✅

TẬP BÀI GIẢNG HỌC PHẦN: TỘI PHẠM HỌC NGƯỜI BIÊN SOẠN: NGUYỄN THỊ BÌNH CHƯƠNG I KHÁI NIỆM TỘI PHẠM HỌC VÀ VỊ TRÍ CỦA TỘI PHẠM HỌC TRONG HỆ THỐNG CÁC KHOA HỌC I. KHÁI NIỆM TỘI PHẠM HỌC VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU CỦA TỘI PHẠM HỌC 1. Khái niệm tội phạm học Thuật ngữ “Tội phạm học” có nguồn gốc từ tiếng La tinh: “Crimen” – có nghĩa là tội phạm và tiếng Hy Lạp: “Logos” – có nghĩa là học thuyết, lý luận. Như vậy theo nghĩa đen “tội phạm học” là học thuyết về tội phạm. Tuy nhiên nếu dừng lại ở mức độ giải thích trực tiếp ngữ nghĩa thì khó có thể giải thích đầy đủ tinh thần của tội phạm học. Trên thực tế đã có nhiều nhà nghiên cứu đưa ra các cách hiểu khác nhau về tội phạm học, có thể tập trung vào ba nhóm sau: Nhóm thứ nhất đưa ra định nghĩa khá khái quát về tội phạm học với sự nhấn mạnh một hoặc một số vấn đề cốt lõi thuộc đối tượng nghiên cứu của khoa học này, đó là tội phạm, nguyên nhân của tội phạm và biện pháp phòng chống tội phạm.

Ở khía cạnh pháp luật, tình hình tội phạm là một hiện tượng pháp luật hình sự, tức là các hành vi này vi phạm quy định của luật hình sự. Tội phạm học nghiên cứu tình hình tội phạm ở ba mức độ: tình hình tội phạm chung (bao gồm tất cả các tội phạm), loại tội phạm (bao gồm những tội phạm có cùng đặc điểm, tính chất) và tội phạm cụ thể. Mỗi mức độ tồn tại đều có quy luật riêng và giữa chúng có mối quan hệ biện chứng tuân theo quy luật của cặp phạm trù cái chung – cái riêng của phép biện chứng duy vật. 2.2. Nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội phạm Nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội phạm được tội phạm học nghiên cứu là những hiện tượng, quá trình có khả năng làm phát sinh, tồn tại tình hình tội phạm. Nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội phạm được nghiên cứu ở phạm vi và mức độ chung nhất (nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội phạm), ở phạm vi mức độ loại tội phạm (nguyên nhân và điều kiện của loại tội phạm), ở phạm vi và mức độ tội phạm cụ thể. Trên cơ sở các nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội phạm có thể biết được quy luật của tình hình tội phạm, xu hướng của nó và xây dựng các biện pháp phòng ngừa nó trong tương lai. 2.3. Nhân thân người phạm tội Nhân thân người phạm tội được tội phạm học nghiên cứu bao gồm các đặc điểm đặc trưng, điển hình phản ánh bản chất người phạm tội. Những đặc điểm này có vai trò trong cơ chế hành vi phạm tội, góp phần làm phát sinh tội phạm. Nội dung nghiên cứu nhân thân người phạm tội, trước hết là tìm hiểu nguồn gốc hình thành các đặc điểm nhân thân, sau đó phân tích để làm sáng tỏ