Nội dung text CHƯƠNG 9 LIPID – CARBOHYDRATE – PROTEIN – POLYMER-HS.pdf
1 CHƯƠNG 9: LIPID – CARBOHYDRATE – PROTEIN – POLYMER CHỦ ĐỀ 1: LIPID .......................................................................................................................................1 A. HỆ THỐNG LÝ THUYẾT.................................................................................................................................................2 B. HỆ THỐNG BÀI TẬP.........................................................................................................................................................3 PHẦN 1: BÀI TẬP TỰ LUẬN ............................................................................................................................................3 PHẦN 2: BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM NHIỀU PHƯƠNG ÁN LỰA CHỌN .....................................................................3 MỨC 1: NHẬN BIẾT........................................................................................................................................................................5 MỨC 2: THÔNG HIỂU ....................................................................................................................................................................7 MỨC 3,4: VẬN DỤNG – VẬN DỤNG CAO ...................................................................................................................................9 PHẦN 3: BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM ĐÚNG SAI............................................................................................................11 PHẦN 4: BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM TRẢ LỜI NGẮN...................................................................................................12 CHỦ ĐỀ 2: CARBOHYDRATE. GLUCOSE VÀ SACCHAROSE.....................................................14 A. HỆ THỐNG LÝ THUYẾT...............................................................................................................................................14 B. HỆ THỐNG BÀI TẬP.......................................................................................................................................................16 PHẦN 1: BÀI TẬP TỰ LUẬN ..........................................................................................................................................16 PHẦN 2: BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM NHIỀU PHƯƠNG ÁN LỰA CHỌN ...................................................................18 MỨC 1: NHẬN BIẾT......................................................................................................................................................................18 MỨC 2: THÔNG HIỂU ..................................................................................................................................................................19 MỨC 3,4: VẬN DỤNG – VẬN DỤNG CAO .................................................................................................................................22 PHẦN 3: BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM ĐÚNG SAI............................................................................................................24 PHẦN 4: BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM TRẢ LỜI NGẮN...................................................................................................27 CHỦ ĐỀ 3: TINH BỘT VÀ CELLULOSE.............................................................................................28 A. HỆ THỐNG LÝ THUYẾT...............................................................................................................................................28 B. HỆ THỐNG BÀI TẬP.......................................................................................................................................................30 PHẦN 1: BÀI TẬP TỰ LUẬN ..........................................................................................................................................30 PHẦN 2: BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM NHIỀU PHƯƠNG ÁN LỰA CHỌN ...................................................................32 MỨC 1: NHẬN BIẾT......................................................................................................................................................................34 MỨC 2: THÔNG HIỂU ..................................................................................................................................................................36 MỨC 3,4: VẬN DỤNG – VẬN DỤNG CAO .................................................................................................................................39 PHẦN 3: BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM ĐÚNG SAI............................................................................................................43 PHẦN 4: BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM TRẢ LỜI NGẮN...................................................................................................45 CHỦ ĐỀ 4: PROTEIN ..............................................................................................................................48 A. HỆ THỐNG LÝ THUYẾT...............................................................................................................................................48 B. HỆ THỐNG BÀI TẬP.......................................................................................................................................................49 PHẦN 1: BÀI TẬP TỰ LUẬN ..........................................................................................................................................49 PHẦN 2: BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM NHIỀU PHƯƠNG ÁN LỰA CHỌN ...................................................................51 MỨC 1: NHẬN BIẾT......................................................................................................................................................................51 MỨC 2: THÔNG HIỂU ..................................................................................................................................................................53 MỨC 3,4: VẬN DỤNG – VẬN DỤNG CAO .................................................................................................................................55 PHẦN 3: BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM ĐÚNG SAI............................................................................................................56 PHẦN 4: BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM TRẢ LỜI NGẮN...................................................................................................57 CHỦ ĐỀ 5: POLYMER ............................................................................................................................58 A. HỆ THỐNG LÝ THUYẾT...............................................................................................................................................58 B. HỆ THỐNG BÀI TẬP.......................................................................................................................................................62 PHẦN 1: BÀI TẬP TỰ LUẬN ..........................................................................................................................................62 PHẦN 2: BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM NHIỀU PHƯƠNG ÁN LỰA CHỌN ...................................................................64 MỨC 1: NHẬN BIẾT......................................................................................................................................................................64 MỨC 2: THÔNG HIỂU ..................................................................................................................................................................68 MỨC 3,4: VẬN DỤNG – VẬN DỤNG CAO .................................................................................................................................71 PHẦN 3: BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM ĐÚNG SAI............................................................................................................75 PHẦN 4: BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM TRẢ LỜI NGẮN...................................................................................................77 ĐỀ KIỂM TRA CHƢƠNG 9: LIPID – CARBOHYDRATE – PROTEIN - POLYMER..................77
2 CHỦ ĐỀ 1: LIPID A. HỆ THỐNG LÝ THUYẾT I.LIPID Lipid là những hợp chất hữu cơ có trong tế bào sống, không tan trong nước, nhưng tan được trong một số dung môi hữu cơ như: xăng, dầu hoả,... Một số loại lipid: chất béo (a) và sáp (b) Lipid gồm là chất béo (dầu thực vật và mỡ động vật), sáp (bề mặt lá, thân cây, trái cây của nhiều loại thực vật và da, lông của một số loại động vật),... II. CHẤT BÉO 1. Khái niệm: Chất béo là triester của glycerol với các acid béo. - Glycerol: C3H5(OH)3. - Acid béo là các acid hữu cơ có công thức chung R-COOH, với R thường là -C15H31, -C17H35, -C17H33, - C17H31,... và thường có mạch carbon dài, không phân nhánh. => Công thức chung là (RCOO)3C3H5 (R có thể giống hoặc khác nhau) Acid béo Chất béo C15H31COOH: palmitic acid acid béo C17H35COOH: stearic acid no C17H33COOH: oleic acid acid béo C17H31COOH: linoleic acid không no (C15H31COO)3C3H5: Tripalmitin chất béo (C17H35COO)3C3H5: Tristearin no (rắn) (C17H33COO)3C3H5: Triolein chất béo (C17H31COO)3C3H5: Trilinolein không no (lỏng) 2.Tính chất vật lí Chất lỏng như dầu lạc, dầu hướng dương, dầu cá,...; chất rắn như các loại mỡ động vật, bơ,... Các chất béo nhẹ hơn nước, không tan trong nước và tan trong một số dung môi hữu cơ như benzene, xăng, dầu hỏa... 3.Tính chất hoá học Bị thuỷ phân hoàn toàn trong môi trường kiềm (NaOH, KOH) tạo muối Na (hoặc K) của acid béo và glycerol. Ví dụ: (RCOO)3C3H5 + 3NaOH o t 3RCOONa + C3H5(OH)3 (C15H31COO)3C3H5 +3NaOH o t 3 C15H31COONa + C3H5(OH)3 Tripalmitin sodium palmitate
3 =>Muối Na (hoặc K) của các acid béo được sử dụng làm xà phòng nên loại phản ứng này có tên là phản ứng xà phòng hoá. 4. Ứng dụng Chất béo là một trong các thực phẩm thiết yếu của con người, đưực sử dụng dưới dạng dầu thực vật (như dầu hướng dương, đậu nành, lạc,...), mỡ động vật (như mỡ lợn, bò, cá,...), bơ hoặc một số loại hạt (lạc, vừng, hạnh nhân, óc chó,...). Chất béo còn được dùng trong công nghiệp mĩ phẩm (chất làm mềm, dưỡng ẩm,...), dược phẩm, nhiên liệu (dầu diesel sinh học), nguyên liệu (sản xuất xà phòng),... 5. Sử dụng chất béo đúng cách để hạn chế béo phì Béo phì là tình trạng tích tụ mỡ quá mức trong cơ thể. Béo phì có thể gây ra các vấn đề trầm trọng đến sức khoẻ, là một trong các nguyên nhân gây ra nhiều bệnh khác nhau như bệnh tim mạch, đột quỵ, đái tháo đường, thoái hoá khớp, gan nhiễm mỡ, máu nhiễm mỡ, bệnh ung thư,... Một trong những nguyên nhân gây bệnh béo phì là do chế độ ăn uống quá nhiều chất béo. Để hạn chế bệnh béo phì và các bệnh liên quan, trong chế độ ăn uống cần lưu ý lựa chọn thực phẩm có lượng chất béo phù hợp, ưu tiên sử dụng các chất béo có nguồn gốc thực vật, chất béo giàu omega-3 (có trong các loại cá, hải sản), hạn chế sử dụng các chất béo có nguồn gốc động vật (mỡ lợn, mỡ bò,...), các loại bơ nhân tạo, các thức ăn có chứa chất béo đã qua chế biến ở nhiệt độ cao (thức ăn nhanh, đồ chiên, nướng),... B. HỆ THỐNG BÀI TẬP PHẦN 1: BÀI TẬP TỰ LUẬN Câu 1 (SGK-KNTT). Đặc trưng tính chất vật lí của lipid là gì? Câu 2 (SGK-KNTT). Có những loại lipid điển hình nào và vai trò chính của mỗi loại ở sinh vật là gì? Câu 3 (SGK – KNTT). Em hãy tìm hiểu và trình bày về cách làm xà phòng từ dầu ăn, mỡ thừa sau khi sử dụng. Câu 4 (SGK – KNTT). Chúng ta biết rằng chất béo được ứng dụng rộng rãi trong cuộc sống hằng ngày, từ thực phẩm đến mĩ phẩm và cả dược phẩm. Em hãy tìm hiểu qua sách báo, internet, sau đó thảo luận nhóm và liệt kê ra 3 sản phẩm có chứa chất béo. Giải thích tại sao chất béo lại có trong thành phần các sản phẩm đó. Câu 5 (SGK – CTST): Hãy liệt kê một số thực phẩm cung cấp lipid cho con người. Câu 6 (SGK – CTST): Hãy cho biết một số chất béo thường gặp trong tự nhiên. Câu 7 (SGK – CTST): Quan sát hình bên dưới hãy so sánh khả năng tan trong nước và xăng của dầu ăn.