Tiêu đề 4. ĐỀ VIP 4 - PHÁT TRIỂN ĐỀ MINH HỌA MÔN NGỮ VĂN 2025 - L1.Image.Marked.pdf ✅

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỀ THI THAM KHẢO ĐỀ 4 – L1 (Đề thi có... trang) KÌ THI TỐT NGHIỆP THPT NĂM 2025 MÔN: NGỮ VĂN Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian phát đề I. PHẦN ĐỌC HIỂU (4,0 điểm) Đọc đoạn trích: Khoảnh khắc nghệ thuật có thể có mặt trong hầu hết các loại hình nghệ thuật. Trong văn chương nó cũng xuất hiện ở tất cả các thể loại nhưng xuất hiện với tần số lớn, với những đặc điểm điển hình và thú vị nhất ở thơ ca. Giống như lao động nghệ thuật của một nhà nhiếp ảnh là đi tìm những giây phút đẹp nhất của những đối tượng hiện hữu xung quanh: những giọt sương trên lá long lanh ánh lên những tia sáng diệu kì trong ánh nắng bình minh, hay lớp lớp gợn sóng lăn tăn ánh vàng trên mặt nước buổi hoàng hôn để thu vào ống kính, thì thi sĩ cũng thường đi tìm và lắng nghe trong tâm hồn mình phút thăng hoa của cảm xúc, được tạo nên từ sự cộng hưởng giữa những rung cảm của trái tim trước con người và thiên nhiên đồng điệu. Những bài thơ ghi lại được những khoảnh khắc đó đã tạo nên những khoảnh khắc nghệ thuật... Nhà thơ luôn đi tìm những khoảnh khắc diệu kì cho thơ mình, và nhiều khi những khoảnh khắc tạo nên những kiệt tác nghệ thuật. Chính vì thế đã có người định nghĩa về kiệt tác: Đó là những viên ngọc từ trên trời rơi xuống mà may mắn cho những ai đã nhặt được nó. Nói như vậy không có nghĩa là phủ định lao động nghệ thuật của nhà thơ, nhưng không phải bất kì ai cũng có được cái may mắn ấy. Tạo hóa cũng biết chọn mặt gửi vàng. Nhưng viên ngọc chỉ rơi vào tay ai có đủ tài năng và lòng nhân ái để biết nâng niu thổi vào nó một linh hồn. Bởi thế, khoảnh khắc có ý nghĩa lớn lao trong sáng tác thi ca. Nhờ có khoảnh khắc mà có được sức bật, điểm tựa cho tâm hồn. Điểm tựa càng chắc thì sức bật càng lớn, khoảnh khắc nghệ thuật càng giá trị, có khoảnh khắc nghệ thuật đã trở thành kiệt tác. Phút thi sĩ sáng tạo ra khoảnh khắc ấy, người ta lâu nay vẫn gọi là phút xuất thần. Thời gian là một yếu tố quan trọng làm nên những khoảnh khắc nghệ thuật trong thơ. Thi sĩ thường hay rung động trước khoảnh khắc của thời gian. Thời gian ở những điểm giao nhau của nó, như điểm giao giữa ngày và đêm đó là hoàng hôn: “Chiều hôm nhớ nhà” của Huyện Thanh Quan. Thời gian trong mối tương tác giữa cái hữu hạn đời người, cái vô hạn của đất trời, vũ trụ. Thời gian trong hồi ức mang theo những kỉ niệm sâu sắc của nhà thơ: “Thời hoa đỏ” của Thanh Tùng,“Viết trong mùa hoa phượng” của Xuân Hoài Không gian cũng vậy, trong những khoảnh khắc nghệ thuật không gian tồn tại là hình ảnh thiên nhiên xung quanh nhà thơ. Thiên nhiên là đối tượng miêu tả, là cái đẹp thánh thiện, thuần khiết, gợi lên trong tâm hồn con người những rung cảm thẩm mĩ: “Dục Thúy Sơn” của Nguyễn Trãi; “Thu hứng”, “Thu vịnh”, “Thu ẩm” của Nguyễn Khuyến; những suy tư trăn trở về tình yêu “Trước biển” của Vũ Quần Phương; những ẩn chứa kỉ niệm trong “Núi đôi” của Vũ Cao... (Trích Khoảnh khắc và khoảnh khắc nghệ thuật trong thơ, TS. Nguyễn Văn Tùng,NXB Trẻ, 2012, tr. 67- 68) Thực hiện các yêu cầu: Câu 1. Chỉ ra một số dấu hiệu để xác định luận đề của đoạn trích. Câu 2. Xác định các yếu tố ngôn ngữ được sử dụng tạo tính liên kết trong đoạn trích. Câu 3. Trình bày hiệu quả của việc phối hợp các thao tác nghị luận: phân tích, so sánh, bình luận, chứng minh trong đoạn trích. Câu 4. Nhận xét quan điểm, thái độ bàn luận của tác giả trong đoạn văn sau:
Nhờ có khoảnh khắc mà có được sức bật, điểm tựa cho tâm hồn. Điểm tựa càng chắc thì sức bật càng lớn, khoảnh khắc nghệ thuật càng giá trị, có khoảnh khắc nghệ thuật đã trở thành kiệt tác. Phút thi sĩ sáng tạo ra khoảnh khắc ấy, người ta lâu nay vẫn gọi là phút xuất thần. Câu 5. Từ hành trình nhà thơ đi tìm khoảnh khắc kì diệu được nêu trong đoạn trích, anh/ hãy bày tỏ suy nghĩ về hoạt động sáng tạo thơ ca của người nghệ sĩ. (Trình bày 5-7 dòng) II. PHẦN VIẾT (6,0 điểm) Câu 1. (2,0 điểm) Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) phân tích hình ảnh biển trong đoạn thơ sau: Biết nói gì trước biển em ơi! Trước cái xa xanh thanh khiết không lời Cái hào hiệp, ngang tàng của gió Cái kiên nhẫn của nghìn đời sóng vỗ Cái nghiêm trang của đá đứng chen trời Cái giản đơn sâu sắc như đời (Trích Trước biển – Vũ Quần Phương, Thơ Việt Nam 1945 – 1985, NXB Văn học, 1985, tr.391) Câu 2. (4,0 điểm) Walt Disney là người đồng sáng lập The Walt Disney Company, một tập đoàn giải trí và truyền thông đa phương tiện lớn nhất thế giới, từng nói: Cách để bắt đầu mọi thứ chính là ngừng nói và hãy làm đi. Từ góc nhìn của người trẻ, anh/ chị hãy viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) trình bày suy nghĩ về câu nói trên. --------------Hết----------------
HƯỚNG DẪN CHẤM Phần Câu Nội dung Điểm I ĐỌC HIỂU 4,0 1 - Một số dấu hiệu để xác định luận đề của đoạn trích: + Nhan đề văn bản: Khoảnh khắc và khoảnh khắc nghệ thuật trong thơ + Vấn đề được nêu ở đoạn đầu: Khoảnh khắc nghệ thuật có thể có mặt trong hầu hết các loại hình nghệ thuật + Các luận điểm trong văn bản đều được triển khai và xoay quanh vấn đề khoảnh khắc nghệ thuật trong thơ. - Luận đề của đoạn trích là: Khoảnh khắc nghệ thuật trong thơ 0,5 2 Các yếu tố ngôn ngữ được sử dụng tạo tính liên kết: - Lặp cụm từ: Khoảnh khắc, khoảnh khắc nghệ thuật... - Từ ngữ nối câu, nối đoạn: vì thế, bởi thế, nhưng... - Thay thế từ ngữ: nói như vậy, đó là, không gian cũng vậy... 0,5 3 Hiệu quả của việc phối hợp các thao tác nghị luận trong đoạn trích. - Các thao tác được phối hợp: + Thao tác phân tích: để làm sáng rõ vấn đề khoảnh khắc nghệ thuật trong thơ, tác giả đã chia tách thành các luận điểm bàn luận: giải thích, ý nghĩa, thời gian, không gian. + Thao tác so sánh: đối chiếu sự giống nhau giữa nhà nhiếp ảnh và nhà thơ trong hành trình đi tìm khoảnh khắc nghệ thuật; làm nổi bật nét đặc thù của khoảnh khắc nghệ thuật trong thơ ca. + Thao tác bình luận: đánh giá cao vai trò quan trọng của khoảnh khắc nghệ thuật đối với nhà thơ. + Thao tác chứng minh: Nêu dẫn chứng về một số tác giả, tác phẩm ở các luận điểm; giúp củng cố lí lẽ, làm sáng tỏ vấn đề bàn luận. - Việc phối hợp một cách linh hoạt các thao tác nghị luận: làm rõ luận đề; giúp đoạn trích có lí lẽ và bằng chứng thuyết phục, lập luận chặt chẽ, mạch lạc; tăng hiệu quả lập luận. 1,0 4 Quan điểm, thái độ bàn luận của tác giả: - Đề cao vai trò quan trọng của khoảnh khắc nghệ thuật trong sáng tác thơ ca; khẳng định mối liên kết bền chặt giữa khoảnh khắc nghệ thuật, tâm hồn nhà thơ và giá trị của tác phẩm. - Tác giả nêu chủ kiến rõ ràng, ngợi ca, trân trọng tài năng của người nghệ sĩ khi xuất thần sáng tạo những khoảnh khắc nghệ thuật. 1,0 5 - Hành trình nhà thơ đi tìm khoảnh khắc kì diệu: thi sĩ cũng thường đi tìm và lắng nghe trong tâm hồn mình phút thăng hoa của cảm xúc, được tạo nên từ sự cộng hưởng giữa những rung cảm của trái tim trước con người và thiên nhiên đồng điệu. - HS bày tỏ suy nghĩ về hoạt động sáng tạo thơ ca: (có thể theo hướng) Hoạt động sáng tạo thơ ca là một loại lao động có tính đặc thù, đòi hỏi nhà thơ phải tốn rất nhiều tâm não; để tạo nên những sản phẩm 1,0
thơ ca độc đáo nhà thơ phải có cảm xúc mãnh liệt, luôn hòa điệu tâm hồn với hiện thực đời sống để thăng hoa cảm xúc, có được những khoảnh khắc xuất thần trong sáng tác... II LÀM VĂN 6,0 Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) phân tích hình ảnh biển trong đoạn thơ Trước biển của Vũ Quần Phương 2,0 a. Xác định được yêu cầu về hình thức và dung lượng của đoạn văn Bảo đảm yêu cầu về hình thức và dung lượng của đoạn văn (khoảng 200 chữ). Thí sinh có thể triển khai đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, phối hợp, móc xích, song hành. 0,25 b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: phân tích hình ảnh biển trong đoạn thơ Trước biển của Vũ Quần Phương 0,25 c. Viết đoạn văn đảm bảo các yêu cầu Lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp, kết hợp chặt chẽ lí lẽ và dẫn chứng trên cơ sở đảm bảo các nội dung sau: - Biển được tô đậm với vẻ đẹp: thanh khiết, hào hiệp, kiên nhẫn, nghiêm trang (xa xanh thanh khiết không lời, kiên nhẫn nghìn đời của gió, đá đứng chen trời ) - Biển giản đơn và sâu sắc (Cái giản đơn sâu sắc như đời); sự chiêm nghiệm sâu sắc của tác giả về mối quan hệ giữa biển cả và con người. 1.0 d. Diễn đạt: Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết câu trong đoạn văn 0,25 1 đ. Sáng tạo: Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ. 0,25 Walt Disney là người đồng sáng lập The Walt Disney Company, một tập đoàn giải trí và truyền thông đa phương tiện lớn nhất thế giới, từng nói: Cách để bắt đầu mọi thứ chính là ngừng nói và hãy làm đi. Từ góc nhìn của người trẻ, anh/ chị hãy viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) trình bày suy nghĩ về câu nói trên. 4,0 a. Đảm bảo bố cục và dung lượng bài văn nghị luận. Bảo đảm yêu cầu về bố cục và dung lượng (600 chữ) của bài văn. 0,25 b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận. Cách để bắt đầu mọi thứ chính là ngừng nói và hãy làm đi. 0,5 2 c. Viết được bài văn nghị luận đảm bảo các yêu cầu Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp, kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp với bố cục bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng: * Mở bài: Giới thiệu vấn đề cần nghị luận * Thân bài - Giải thích: Câu nói nhấn mạnh việc để đạt được mục tiêu và thành công cần dừng việc nói nhiều, nói suông và bắt đầu hành động; đề cao vai trò quan trọng của những hành động, việc làm thiết thực trong thực hiện mục tiêu - Bàn luận + Trước một công việc, mục tiêu cụ thể ta thường hào hứng bàn bạc, trao đổi, hứa hẹn, dự kiến nhiều điều; song thường e dè hoặc 2.5