Tiêu đề 2. 2025-2026 CƠ QUAN TẠO MÁU.docx ✅

2 1. TUỶ XƯƠNG Tuỷ xương lấp đầy các ống tuỷ của xương dài và trong các hốc tuỷ của xương dẹt. Tổng trọng lượng của tuỷ xương ở người trưởng thành trung bình khoảng 2600g. Có thể phân biệt bằng mắt thường: tuỷ đỏ và tuỷ vàng. Tuỷ đỏ có thành phần chủ yếu là các tế bào thuộc dòng hồng cầu. Tuỷ đỏ còn được gọi là tuỷ tạo máu hay tuỷ hoạt động. Tuỷ vàng giàu tế bào mỡ, không tham gia tạo máu. Nhưng trong trường hợp thiếu máu hoặc thiếu O 2 máu, tuỷ vàng nhanh chóng biến thành tuỷ đỏ. Ở trẻ sơ sinh, toàn bộ tuỷ xương là tuỷ đỏ tham gia hoạt động tạo máu. Trong quá trình con người trưởng thành khoảng một nửa tuỷ xương chuyển thành tuỷ vàng, trước hết là tuỷ các xương dài. Ở tuổi thanh niên, trung tâm các đầu xương dài và xương cánh tay còn có tuỷ đỏ. Về cấu tạo mô, tuỷ xương gồm hệ thống những xoang mạch (mao mạch kiểu xoang) xen kẽ với những khoang tạo máu (hình 2.1). Trên các tiêu bản mô học, mô tuỷ xương hoạt động như một mô pha trộn không có tổ chức của các dòng tế bào máu đang trong quá trình trưởng thành và biệt hóa. Tuy nhiên, khi nghiên cứu kỹ có thể xác định những đặc điểm khu trú khác nhau của từng dòng tế bào. Nhìn chung, các tế bào tạo máu không ở những vị trí ngẫu nhiên trong mô tuỷ. Những tế bào máu khi trưởng thành không có khả năng tự vận động, bao giờ cũng gần thành các xoang mạch. Những tế bào dòng hồng cầu thường ở gần các tế bào võng; những nguyên hồng cầu ở cùng một giai đoạn phát triển thường tập trung thành những đảo nguyên hồng cầu. Mỗi đảo nguyên hồng cầu gồm các nguyên hồng cầu quây quanh một đại thực bào và tiếp xúc chặt chẽ với những nhánh bào tương của đại thực bào. Những tế bào đầu dòng bạch cầu hạt thường tập trung ở vùng giữa những khoang tạo huyết. Sau khi trưởng thành, chúng có khả năng tự vận động để xuyên qua thành xoang mạch nhập vào dòng máu. Có thể thấy đại thực bào ở khắp nơi trong khoang tạo máu chúng nằm trong các đảo nguyên hồng cầu hoặc có những nhánh bào tương liên hệ với các tế bào dòng bạch cầu hạt. 2. TUYẾN ỨC Tuyến ức là cơ quan nằm ở trung thất trên, phía trước các mạch máu lớn vừa, xuất phát từ tim. Tuyến ức có hai thuỳ ngăn cách nhau ở giữa bởi mô liên kết. Tuyến ức đạt trọng lượng tương đối lớn khi thời kỳ phôi, sau khi trẻ ra đời tiếp tục lớn lên và đạt trọng lượng lớn nhất vào khoảng 30-40g ở tuổi dậy thì. Sau đó tuyến ức thoái hóa sinh lý. Phần mô tuyến ức thoái hóa được thay thế bằng mô mỡ, số lượng, kích thước tiểu thể Hassal giảm, vách liên kết giữa các thùy dày lên và dần dần các tiểu thùy teo lại. Những tế bào nguồn có hướng biệt hóa thành lympho bào T, sau khi rời tuỷ xương đến tuyến ức sẽ biệt hóa thành lympho bào T. Sự sinh sản của lympho bào trong tuyến