Tiêu đề 1.MỐI QUAN HỆ GIỮA VẬT CHẤT VÀ Ý THỨC.pdf ✅

MENTORA+ MENTORA+ NỘI DUNG ÔN TẬP TRIẾT HỌC Câu 2 : Phân tích mối quan hệ giữa vật chất và ý thức a) Giải thích khái niệm:  Vật chất là một phạm trù triết học dùng để chỉ thực tại khách quan được đem lại cho con người trong cảm giác, được cảm giác của chúng ta sao chép lại, chụp lại, phản ánh và tồn tại không lệ thuộc vào cảm giác.  Ý thức là sự phản ánh năng động, sáng tạo hiện thực khách quan vào trong bộ óc người.  Mối quan hệ giữa vật chất và ý thức o Theo chủ nghĩa duy tâm: ý thức quyết định vật chất o Theo chủ nghĩa duy vật siêu hình: vật chất quyết định ý thức o Theo chủ nghĩa duy vật biện chứng: vật chất quyết định ý thức và ý thức tác động ngược trở lại vật chất. b) Phân tích mối quan hệ giữa vật chất và ý thức  Vật chất quyết định ý thức o Vật chất quyết định sự ra đời của ý thức: vật chất có trước, ý thức có sau Ví dụ: Bộ óc người là cơ quan phản ánh, cơ quan sản sinh ra ý thức, vì vậy chỉ khi tồn tại con người thì ý thức mới tồn tại o Vật chất quyết định nội dung của ý thức: vì ý thức phản ánh hiện thực khách quan trong khi tự thân ý thức không thể gây ra sự biến đổi nào trong đời sống hiện thực o Vật chất quyết định sự biến đổi của ý thức: thế giới vật chất luôn vận động và biến đổi không ngừng vì vậy khi vật chất thay đổi dẫn tới ý thức cũng thay đổi theo. Ví dụ: Thế giới đang đi theo xu hướng toàn cầu hóa kinh tế, đương nhiên nước ta phải đổi mới tư duy phát triển kinh tế mở cửa hội nhập.  Ý thức có tính độc lập tương đối và tác động ngược trở lại vật chất  Ý thức có tính độc lập tương đối o Ý thức có thể lạc hậu so với sự biến đổi của đối tượng trong thế giới vật chất Ví dụ: Mặc dù chế độ phong kiến đã được xóa bỏ từ rất lâu nhưng hiện nay vẫn còn rất nhiều tư tưởng lạc hậu còn tồn tại như : “Trọng nam, khinh nữ”, “Cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy”... o Ý thức có thể vượt trước so với sự biến đổi của đối tượng trong thế giới vật chất Ví dụ: Ý tưởng về flying car hay 3Dprint có thể vượt xa hơn sự phát triển của thế giới o Ý thức có khả năng kế thừa tri thức từ thế hệ trước cho thế hệ sau Ví dụ: Định lý Pytago vẫn được chúng ta sử dụng rộng rãi hiện nay  Ý thức tác động ngược trở lại vật chất Ý thức có thể tác động ngược trở lại vật chất theo hai hướng o Tác động tích cực: khi đó là ý thức đúng, phản ánh đúng hiện thực thì sẽ thúc đẩy quá trình phát triển của vật chất VD: Việc áp dụng chủ trương phát triển kinh tế theo mô hình kinh tế thị trường, mở cửa hội nhập đã thúc đẩy nền kinh tế phát triển với 1 tốc độ nhanh chóng. o Tác động tiêu cực: khi đó là ý thức sai, phản ánh sai hiện thực thì sẽ ngăn cản quá trình phát triển của vật chất Ví dụ: Chủ trương phát triển nền kinh tế theo mô hình kế hoạch hóa tập trung bao cấp đã khiến cho nền kinh tế phát triển một cách trì trệ, chậm chạp. c) Ý nghĩa phương pháp luận: để giải quyết mối quan hệ giữa khách quan và chủ quan, phê phán bệnh chủ quan duy ý chí.  Từ “vật chất quyết định ý thức” rút ra phương pháp luận: tôn trọng khách quan, đòi hỏi con người phải: