Tiêu đề 24 bệnh viêm tắc động mạch chi dưới.pdf ✅

BENH VIEM TA.C DONG MACH CHI DUOI . . . 1.D�ICUONG B?nh Viem tic d()ng m<;tch chi duai (VTDMCD) la bi€u hi?n t<;ti ch6 cua b?nh toan than lien quan dSn vfra xa d()ng m<;tch. Bi€u hi?n ban dfiu cua b?nh thm'mg a chi du6i c6 th€ d6ng thai ho�c sau d6 t6n thuang m<;tch vanh va m�ch nao la nhfrng b?nh de doa tinh m<;tng thuang g�p nhAt a cac nu6c phat tri€n va dang tang len a cac nu6c dang phat tri€n. 2. GIAI PHA.U SINH LY B¥NH 2.1. Giai phftu d{>ng m�ch chi dtroi - D()ng m�ch (DM) chu b1,mg bit dfiu tu tru6c than d6t s6ng lung 12 va kSt thuc a ch6 che doi cho ra hai DM ch�u g6c phai va trai. DM ch�u g6c tiSp tl,Ic phan thanh DM ch�u trong va DM ch�u ngoai. Khi dSn phia sau day chiing byn, dong m<;tch ch�u ngoai d6i ten thanh DM dui. DM dui sau la m()t nhanh 16n nhAt cua dong m<;tch dui, tach khoi dong m�ch dui & du6i day chiing byn 4 cm va cAp mau cho hfiu hSt CCY vung dui. - Dong m<;tch dui nong, la phfin con l<;ti cua DM dui, sau khi chui qua vong gan ca khep d6i ten thanh d9ng m�ch khoeo va di dSn ba duai CCY khoeo chia lam hai nhanh: DM chay tru6c va DM chay sau. - D()ng m<;tch chay tru6c dp mau cho khu ca tru6c va ngoai cling chan, khi dSn khap cf> chan d6i ten thanh dong m<;tch mu chan nuoi duong vung mu ban chan. - D()ng m<;tch chay sau cAp mau cho vung cling chan sau; khi dSn vung g6t chia lam hai nganh cung: dong m<;tch gan chan ngoai va dong m�ch gan chan trong nuoi duong vung gan ban chan. - DM mac tach tu DM chay & khoang 2,5 cm du6i ba du6i ca khoeo, cho cac nhanh hen nhanh n6i va nhanh t�n la nhanh g6t. - D()ng m<;tch chay tru6c, dong m�ch chay sau va DM mac c6 nhfrng vong tiSp n6i quan tr9ng a vung cling chan va ban chan. 2.2. Sinh ly bfnh va bfnh sinh cu.a vfra XO' d{>ng m�ch chi dtroi 2.2.1. Vii'a xu a{)ng m{lch chi diroi co ngu6n g6c til' vii'a xu a{)ng m{lch Vfra XCY dong m�ch (XVDM) la hi?n tuqng XCY h6a thanh dong m�ch bao g6m cac dong m�ch trung binh va dong m<;tch 16n. Bi€u hi?n chu ySu la S\! ling dong ma va cac mang tS bao t�i lap bao trong thanh d()ng m�ch gQi la mang vfra. f)fiu tien mang vfra chi la Sl,! day len cua thanh m�ch mau; nhung trong qua trinh diSn tiSn b?nh theo thai gian va dieu ki?n phat tri€n cac mang vfra tr& thanh nguy hiSm, 16i vao hen trong thanh dong m�ch lam can tr& lu6ng mau. H�u qua gay hyp dong m�ch va sau d6 gay tic dong m�ch. 397
2.2.2. Cu chi b?nh sinh C6 nhiSu gia thuySt da dS c�p nhung chua hoan toan sang to: - Gia thuySt dap ung t6n thuong thanh d()ng m:;ich: + L&p n()i m:;ic chiu nhiSu nguyen nhan khac nhau nhu sv gia tang cholesterol cao do man tinh hay do chin thuong, thu6c, mi€n dich di trng, tv mi€n ... Tuy nhien, t6n thmmg n()i m:;ic m:;ich mau c6 th€ chi la nhfrng r6i lo:;in chuc nang khong nh§.t thiSt phai bong l&p n()i m:;ic nhu thay d6i tinh th§.m, thay d6i tinh chit ch6ng dong n()i m:;ic, gia tang bai tiSt nhfrng chit co m:;ich. + N()i m:;ic khi bi t6n thuong se lam cho don bao giln vao n()i m:;ic, di chuySn xuyen qua n()i m:;ic va chuySn thanh d:;ii thvc bao. D:;ii thvc bao c6 kha nang hilt gifr cac h:;it lipid, nh§.t la LDL da biSn thai. Sv hi?n di?n cua d:;ii thvc bao lam gia tang t6n thuong l&p n()i m:;ic. + T6n thuong tang sinh t:;ii n()i m:;ic trong XVDM c6 th€ phat triSn it nh§.t theo hai duong: Tang bai tiSt cac ySu t6 tang trncmg. N()i m:;ic t6n thuong nhung vin con nguyen Vyn, gia tang t6c d() d6i m6i n()i m:;ic lam hinh thanh ySu t6 tang trncmg t:;ii tS bao n()i m:;ic. Nhfrng ySu t6 nay dua dSn hinh thanh mang sqi va nhfrng t6n thuong khac sau silc hon. - Gia thuySt tS bao: Sv xam nh�p vao thanh d()ng m:;ich cua b:;ich du don nhan mit kha nang thvc bao lam t6n thuong ho�c kich thich phat triSn cac tS bao CO' tron, d:;ii thvc bao, t6 chuc lien kSt, lipid, phat triSn nhfrng vung t6n thuong tu d6 gay XVDM nhu thuySt t6n thuong da neu. - Gia thuySt vS ty l:;ip th€: cac men ty l:;ip th€ tS bao 6 thanh m:;ich c6 th€ gay thoai h6a va tich tv ma 6 tS bao ca tron, nhit la men cholesterol ester hydrolase. - Gia thuySt vS lipid: Day la gia thuySt duqc nhiSu nhiSu cong nhfm nh§.t vi c6 th€ gay XVDM tren thvc nghi?m d()ng m:;ich v6i chS d() an nhiSu ma va cholesterol, nhfrng nguai c6 n6ng d() lipid mau cao hay bi XVDM hon nhfrng nguai binh thuang, thanh phfin ciu true cua mang XVDM chu ySu la lipid. 2.2.3. Vira xu a{)ng m£J.,ch chi dU'oi trong b?nh Buerger Sinh ly b¢nh va b¢nh sinh chua hoan toan biSt ro, cfing c6 rit nhiSu gia thuySt: - Gia thiSt cua L.Buerger: Viem tile DM la thanh DM bi viem tile va tang dong mau. - Theo Leriche (each day 40 nam) VTDM c6 th€ coi nhu h�u qua cua sv r6i lo:;in thfin kinh 6 cac m:;ich mau gay co thilt, thiSu mau t6 chuc din dSn r6i lo:;in dinh du5'ng n�ng. - Theo Silbert: VTDM la do tang d() quanh cua mau. - Theo G.A.Oral6p nh�n thiy, s6 b?nh nhan bi VTDM la nhfrng thuy thu, cong nhan lam vi?c dai ngay tren song biSn 6 Bile C\fC. Tac gia cho rilng, l:;inh va Am c6 m()t y nghfa 16n trong nguyen nhan cfing nhu trong S\J' kich phat cua b¢nh. - NhiSu tac gia nh�n th§.y: nghi¢n thu6c la, an u6ng thiSu vitamin, cac r6i lo:;in thfin kinh tam ly, ... la nhfrng kich thich lam cho m:;ich mau co thilt. - Gia thuySt "6 kich thich 6 VO d:;ii nao" t:;io ra vong b?nh ly lu§.n qu§.n. 398
2.3. Cac y�u t6 nguy CO' cua b�nh vfra XO' d<)ng m�ch chi duoi 2.3.1. Cac yJu ta nguy CO' thu{)c CO' ilia Cac y€u t6 nguy ca nay kh6ng th€ thay d6i bCYi cac can thi?p y hc;,c va chi c6 gia tri tien lm;mg. 2.3.2. TuJi Cac nghien cuu giai ph�u b?nh cho thfty cac t6n thuang vfra xa c6 th€ biit dliu rftt s6m, trn6c 20 tu6i. Tuy nhien, cac bi€n chung thuong xay ra sau 50 tu6i. Do d6, tu6i cang cao ty l? rniic b?nh cang cao. 2.3.3. Gioi Bi€n chung cua vfra xa DM xay ra CY narn s6m han la CY nfr, ty l? nfr bi b?nh chi tang tu tu6i 60. Theo Framingham (1985), ty l? rniic b?nh hang narn CY narn la 0,36% CY nfr la 0,18%. Trong khi d6, VTDMCD trong b?nh Buerger thuong chi g�p CY narn gi6i. 2.3.4. Di truyJn Lien quan v6i y€u t6 di truy€n HLA-B16, HLA-B27 va HLA-CW2 nhfrng nguai rnang y€u t6 di truy€n nay c6 nguy ca tuang d6i rniic b?nh VTDMCD theo thu tg sau: 2,3; 2,0 va 5,3. 2.3.5. Cac yJu ta nguy CO' co thi dlf phimg - Thu6c la. - Tang huy€t ap. - B?nh dai thao duong. - Tang lipid rnau: hliu h€t cac khao sat dich t� hc;,c d€u xac nh�n tang cholesterol rnau la nguy ca chinh gay XVDM, Theo Framingham (1989), tang cholesterol toan phlin lam tang ty l? VTDMCD: 51,9% so v6i 9,8%. - Beo phi. - Fibrinogen: nhi€u nghien cuu xac nh�n riing, tang fibrinogen rnau lien quan d€n sv ti€n triSn cua b?nh VTDMCD. ESC, SYS k€t lu�n la tu6i cao, hut thu6c la va tiSu duong lien quan v&i nguy ca cao nhftt b?nh d<)ng rn<;1ch chi du6i. 3. cAc PHUONG PHA.P CHAN DOAN BtNH VTDMCD 3.1. Lam sang 3.1.1. Tri?u chfrng CO' nang - R6i lo<;tn cam giac cua chi: Carn giac te, l<;tnh, cam giac n�ng, tri tr? CY chan. - Dftu hi?u dau va "di l�c each h6i": Thuong xuftt hi?n d<)t ng<)t, dau dfr d<)i CY biip chan, co rut ca biip chan. Nhfrng hi?n tuqng nay thuong xuftt hi?n khi di l<;ti, dang di phai dung l<;ti vai phut cho d€n khi h€t dau rn&i di l<;ti duqc. Sau d6 ti€p tvc di rn<)t do<;tn thi dau l<;ti tai phat, tri?u chung nay gc;,i la "di l�c each h6i". B?nh nhan bi€t ro rninh c6 th€ di duqc bao nhieu met. Dlin dlin, b?nh nhan thfty can dau xay ra nhanh han, d�c bi?t la khi di nhanh, di len d6c va len 399