Nội dung text M016 DEMO.pdf
1 BIỆN PHÁP KHƠI GỢI TÍNH TÍCH CỰC, CHỦ ĐỘNG TRONG CÁC HOẠT ĐỘNG TẬP THỂ CHO HỌC SINH TIỂU HỌC THÔNG QUA CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM MỤC LỤC NỘI DUNG TRANG A. MỞ ĐẦU 2 1. Lý do chọn đề tài 2 2. Mục đích nghiên cứu 3 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3 4. Phương pháp nghiên cứu 3 B. NỘI DUNG 4 1. Cơ sở lý luận 4 2. Cơ sở thực tiễn 5 3. Tính mới, sáng tạo của sáng kiến 7 4. Giải pháp thực hiện 7 Biện pháp 1: Tăng cường hoạt động trải nghiệm tập thể nhằm phát huy tinh thần tích cực, chủ động và khả năng sáng tạo cho học sinh 7 Biện pháp 2: Vận dụng hiệu quả công nghệ thông tin trong công tác chủ nhiệm để khơi gợi cảm hứng tích cực, chủ động 9 Biện pháp 3: Tổ chức trò chơi sáng tạo mang tính tập thể để khuyến khích năng lực và sự chủ động tham gia của học sinh 11 Biện pháp 4: Tổ chức cho học sinh tham gia hoạt động ngoại khóa chủ đề “Khám phá vẻ đẹp địa phương” 15 Biện pháp 5: Phối hợp với nhà trường tổ chức các cuộc thi giao lưu văn hóa, văn nghệ cho học sinh 17 5. Hiệu quả của sáng kiến 20 C. KẾT LUẬN 22 1. Kết luận 22 2. Đề xuất, kiến nghị 23 TÀI LIỆU THAM KHẢO 24
2 A. MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong những năm qua, sự nghiệp giáo dục đổi mới mạnh mẽ với quy mô rộng lớn đáp ứng với yêu cầu học tập ngày càng cao của mọi thế hệ. Trong chặng đường ấy, không thể thiếu đội ngũ giáo viên không ngừng cải tiến những phương pháp giảng dạy nhằm phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của học sinh với mục tiêu giúp các em phát triển toàn diện, khơi gợi năng lực chủ động, tích cực. Tính tích cực giúp học sinh có tư duy lạc quan để giải quyết vấn đề hiệu quả. Bên cạnh đó, điều này còn tạo động lực cho các em, để các em thấy rằng mình có khả năng đạt được thành công trong học tập và cuộc sống. Đặc biệt, với lứa tuổi học sinh tiểu học, nhất là học sinh lớp 4 - lớp bắt đầu có những kiến thức phức tạp hơn - thì việc khơi gợi tính tích cực để các em phát triển toàn diện là vô cùng cần thiết. Tổ chức các hoạt động tập thể cho học sinh mang theo một ý nghĩa tương đối quan trọng trong quá trình giáo dục và phát triển. Trước hết, việc tham gia vào các hoạt động tập thể giúp các em học cách làm việc nhóm, chia sẻ ý kiến, lắng nghe và tôn trọng quan điểm của người khác. Ngoài ra, các hoạt động tập thể còn xây dựng cho học sinh kỹ năng quản lý thời gian và tập trung. Hơn nữa, học sinh có cơ hội gắn kết với nhau, tạo ra môi trường tích cực cho việc học tập và phát triển cá nhân. Trong giáo dục, giáo viên chủ nhiệm đóng một vai trò quan trọng trong việc giáo dục và phát triển học sinh. Vai trò của người làm công tác chủ nhiệm không chỉ giới hạn trong việc truyền đạt kiến thức mà còn khơi gợi sự hứng thú, tích cực và chủ động cho học sinh trong các hoạt động tập thể. Bằng cách tổ chức các hoạt động tập thể đa dạng và kích thích, giáo viên chủ nhiệm giúp học sinh phát triển tư duy sáng tạo và khả năng giải quyết vấn đề, thúc đẩy sự hứng thú và chủ động và hình thành những công dân tự tin và tích cực. Như vậy, việc xây dựng các biện pháp khơi gợi tính tích cực, chủ động trong các hoạt động tập thể là điều vô cùng cần thiết. Điều này giúp tạo môi trường học tập tích cực, phát triển toàn diện cho học sinh, đặc biệt là học sinh ở bậc tiểu học - cấp học hình thành nền tảng kiến thức và nhân cách con người. Những điều trên chính là tiền đề để tôi sáng tạo, nghiên cứu ra sáng kiến “Biện pháp khơi gợi tính
3 tích cực, chủ động trong các hoạt động tập thể cho học sinh tiểu học thông qua công tác chủ nhiệm” 2. Mục đích nghiên cứu Sáng kiến được đưa ra nhằm mục đích tạo cơ hội trải nghiệm cho các em học sinh về các biện pháp khơi gợi tính tích cực, chủ động trong các hoạt động tập thể thông qua chính những bài giảng trên lớp, từ đó giúp các em phát triển năng lực bản thân trong học tập cũng như cuộc sống hàng ngày. Đây là điều mà phương pháp dạy học truyền thống không thể mang lại được cho các em bởi cách thức dạy học của phương pháp truyền thống chú trọng vào lý thuyết, ít có những biện pháp thực tế sáng tạo. Không chỉ vậy, các em học sinh cũng sẽ tăng hứng thú, tạo động lực để các em chăm chỉ học tập hơn. Ngoài ra, quá trình nghiên cứu và sáng tạo ra sáng kiến này cũng giúp giáo viên có thể trau dồi thêm kinh nghiệm, nắm bắt được tâm lý của học sinh chính xác hơn, từ đó dễ dàng hơn trong việc nghiên cứu ra cách thức dạy học cho các em trong tương lai. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu là các biện pháp, cách thức dạy học nhằm khơi gợi tính tích cực, chủ động trong các hoạt động tập thể cho học sinh tiểu học Phạm vi nghiên cứu là học sinh lớp 4B trường tiểu học ..., tỉnh..., trong học kỳ ..., năm học,.... 4. Phương pháp nghiên cứu Để thực hiện đề tài, tôi đã áp dụng rất nhiều các phương pháp nghiên cứu, có thể kể đến như sau: - Phương pháp thu thập số liệu: tôi thu thập số liệu từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm cuộc khảo sát, cơ sở dữ liệu và tài liệu tham khảo để tạo ra tập dữ liệu. - Phương pháp khảo sát: tôi tiến hành khảo sát trực tiếp với các em học sinh tiểu học để thu thập thông tin chi tiết về ý kiến, quan điểm và hành vi của các cá nhân hoặc nhóm trong mối quan tâm của đề tài. - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: tôi đã thực hiện phân tích chéo dữ liệu và kinh nghiệm từ các nguồn khác nhau, bao gồm cuộc khảo sát, tài liệu tham khảo,..
4 - Phương pháp so sánh: tôi đối chiếu và phân tích sự khác biệt giữa các nhóm hoặc biến số khác nhau, cho phép tôi xác định được những đặc điểm hoặc mối tương quan nổi bật giữa chúng. - Phương pháp phân tích tổng hợp: tôi tóm tắt, tổng kết và trình bày kết quả nghiên cứu rõ ràng và dễ hiểu, cho phép đưa ra kết luận và đề xuất cụ thể. B. NỘI DUNG 1. Cơ sở lý luận Sáng kiến kinh nghiệm thực hiện dựa trên kế hoạch giáo dục theo định hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh theo hướng dẫn tại Công văn số 4612/BGDĐT-GDTrH ngày 03/10/2017. Cụ thể là “Thực hiện đầy đủ nội dung các môn học và hoạt động giáo dục bắt buộc, lựa chọn nội dung giáo dục tự chọn và xây dựng các hoạt động giáo dục phù hợp với nhu cầu của học sinh và điều kiện của nhà trường, địa phương; thực hiện kế hoạch giáo dục dạy học tăng buổi/tuần; tuân thủ các nguyên tắc, phương pháp sư phạm nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, tự giác phù hợp với lứa tuổi học sinh tiểu học... “ Trong đó, có thể thấy rằng lý thuyết giáo dục đã chứng minh giáo dục không chỉ nên tập trung vào việc truyền đạt kiến thức mà còn cần tạo điều kiện để phát triển toàn diện cho học sinh. Điều này bao gồm việc phát triển các phẩm chất và năng lực cá nhân, xã hội,... Đặc biệt, khơi gợi tính tích cực, chủ động trong các hoạt động tập thể cho học sinh đã nằm trong điều đó. Trong giáo dục tiểu học, việc khơi gợi tính tích cực và tính chủ động trong các hoạt động tập thể thông qua công tác chủ nhiệm không chỉ là yêu cầu mà còn là một phần quan trọng để xây dựng nền tảng cho sự phát triển toàn diện của học sinh. Tính tích cực giúp học sinh phát triển tư duy lạc quan và thái độ học hỏi tích cực, khuyến khích họ tự tin thử nghiệm và học hỏi từ thử thách và sai lầm. Cùng với đó, công tác chủ nhiệm trong việc tổ chức hoạt động tập thể giúp học sinh phát triển kỹ năng xã hội, giao tiếp,... toàn diện. Sự cần thiết và định hướng này không chỉ giúp học sinh phát triển kỹ năng cá nhân mà còn góp phần vào việc xây dựng một tương lai tươi sáng hơn, khi họ trở thành những công dân có ích cho xã hội và góp phần vào sự phát triển bền vững của đất nước.