Tiêu đề Bài 38. MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI - GV.docx ✅

II. CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI CỦA SINH VẬT - Khái niệm: Nhân tố sinh thái là các nhân tố môi trường ảnh hưởng đến sự tồn tại và phát triển của sinh vật. - Phân loại: Các nhân tố sinh thái được xếp vào hai nhóm là nhân tố sinh thái vô sinh và nhân tố sinh thái hữu sinh. + Nhân tố sinh thái vô sinh là nhóm nhân tố vật lí, hóa học của môi trường như: ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm, không khí, … Các nhân tố này tác động đến đặc điểm hình thái (màu sắc, hình dạng, ...), chức năng sinh lí (quang hợp, hô hấp, sinh sản, …) và tập tính của sinh vật. Sinh vật mang nhiều đặc điểm thích nghi với các điều kiện sinh thái khác nhau của môi trường sống. Ví dụ: Các con trâu sống thành đàn có thể hỗ trợ lẫn nhau, bảo vệ các con già yếu và các con non khỏi bị kẻ thủ tấn công… + Nhân tố sinh thái hữu sinh: các nhân tố sống tác động đến sinh vật tạo nên mối quan hệ giữa sinh vật với môi trường, có thể là hỗ trợ, cạnh tranh hoặc đối địch. Trong các nhân tố sinh thái hữu sinh, con người là nhân tố sinh thái đặc biệt. Ví dụ: Thực vật sống ở những nơi có ánh sáng mạnh, lá cây thường có phiến lá nhỏ, cứng, màu xanh nhạt, lá mọc xiên; Thực vật sống ở những nơi có ánh sáng yếu (ví dụ dưới tán cây), lá cây thường có phiến lá rộng, mỏng, màu xanh đậm, lá nằm ngang… III. GIỚI HẠN SINH THÁI - Khái niệm: Giới hạn sinh thái là khoảng giá trị của một nhân tố sinh thái mà trong khoảng đó sinh vật có thể tồn tại và phát triển ổn định theo thời gian. - Ví dụ: Cá rô phi ở Việt Nam không thể tồn tại ở nhiệt độ dưới 5,6 o C và trên 42 o C, khoảng nhiệt từ 5,6 o C đến 42 o C được gọi là giới hạn sinh thái về nhiệt độ của cá rô phi.
Hình. Sơ đồ mô tả giới hạn sinh thái về nhiệt độ của cá rô phi - Khoảng thuận lợi là khoảng của nhân tố sinh thái ở mức độ phù hợp, đảm bảo cho sinh vật thực hiện các chức năng sống tốt. - Điểm cực thuận là điểm thuộc khoảng thuận lợi, ở đó sinh vật phát triển tốt nhất. - Khoảng chống chịu là khoảng các nhân tố sinh thái gây ức chế cho hoạt động sinh lí của sinh vật. - Điểm gây chết là điểm sinh vật sẽ chết ở giá trị đó.  Ngoài giới hạn sinh thái sinh vật sẽ không tồn tại được.