Nội dung text Lí thuyết VL12_Chuyên đề 3 - Từ trường.pdf
Cô Nhung Cute 0972.46.48.52 VẬT LÍ 12 2 Đường sức từ là những đường vẽ ở trong không gian có từ trường sao cho tiếp tuyến với, tại mỗi điểm trùng với phương của vectơ cảm ứng từ tại điểm đó. Chiều của đường sức từ là chiều của vectơ cảm ứng từ. a) Đường sức từ của nam châm thẳng b) Đường sức từ của nam châm hình chữ c) Đường sức từ của dòng điện thẳng d) Đường sức từ của dòng điện chạy trong ống dây Các đặc điểm của đường sức từ: • Tại mỗi điểm trong từ trường, chỉ có thể vẽ được một đường sức từ đi qua và chỉ một mà thôi. • Các đường sức từ là những đường cong khép kín. • Nơi nào từ trường mạnh hơn thì các đường sức từ ở đó vẽ dày hơn, nơi nào từ trường yếu hơn thì các đường sức từ vẽ thưa hơn. Quy tắc nắm bàn tay phải: Đối với dòng điện thẳng Đối với dòng điện tròn Đối với ống dây Giơ ngón cái của bàn tay phải hướng theo chiều dòng điện, khum bốn ngón tay kia xung quanh dây dẫn thì chiều từ cổ tay đến các ngón tay là chiều của đường sức từ (Hình 14.9). Khum bàn tay phải sao cho chiều từ cổ tay đến các ngón tay trùng với chiều dòng điện chạy qua vòng dây thì chiều ngón tay cái choãi ra chỉ chiều của đường sức từ (Hình 14.10 & Hình 14.11). U
Cô Nhung Cute 0972.46.48.52 VẬT LÍ 12 3 - Khi cho dòng điện có cường độ I chạy qua đoạn dây dẫn đặt trong từ trường thì xuất hiện lực từ F tác dụng lên đoạn dây dẫn mang dòng điện. * Lực từ F⃗ có: Điểm đặt: là tại trung điểm của đoạn dây. Phương: vừa vuông góc với đoạn dây dẫn mang dòng điện đặt trong từ trường và vừa vuông góc với đường sức từ. Chiều: được xác định bằng quy tắc bàn tay trái: Đặt bàn tay trái sao cho các đường sức từ hướng vào lòng bàn tay, chiều từ cổ tay đến các ngón tay trùng với chiều dòng điện, khi đó ngón cái choãi ra 90o chỉ chiều của lực từ tác dụng lên dòng điện. Độ lớn: → Đây là công thức của định luật Am-pe về lực từ tác dụng lên đoạn dây dẫn mang dòng điện đặt trong từ trường đều. Lưu ý: Kí hiệu chỉ chiều dòng điện từ mặt phẳng hình vẽ hướng thẳng ra ngoài; chỉ chiều dòng điện từ ngoài hướng thẳng vào mặt phẳng hình vẽ. * Lực từ tương tác giữa hai dòng điện thẳng: Bất kì dòng điện nào cũng có từ trường xung quanh nó. a) Hai dòng điện ngược chiều đẩy nhau b) Hai dòng điện cùng chiều hút nhau Cảm ứng từ: là đại lượng đặc trưng cho từ trường tại một điểm về mặt tác dụng lực. Kí hiệu B⃗ . Cảm ứng từ là một đại lượng vectơ có: + Phương: trùng với phương của kim nam châm nằm cân bằng tại điểm đang xét; + Chiều: từ cực nam sang cực bắc của kim nam châm; + Độ lớn: Trong đó: B là độ lớn cảm ứng từ tại một điểm trong từ trường đều. F là độ lớn của lực do trường tác dụng lên đoạn dây dẫn I là cường độ dòng điện; Chủ đề 2 LỰC TỪ - CẢM ỨNG TỪ 1 Lực từ tác dụng lên dây dẫn mang điện F = BILsin 2 Cảm ứng từ B = F I. L. sinα