Nội dung text Chap 8: Quan điểm tiến hóa .docx
LĨNH VỰC SINH HỌC THE BIOLOGICAL DOMAIN CHAP 8: Evolutionary Perspectives on Personality Quan điểm tiến hóa về tính cách Tiến hóa và chọn lọc tự nhiên/ Evolution and Natural Selection Chọn lọc tự nhiên / Natural Selection Chọn lọc tính dục / Sexual Selection Gene và tính sinh tồn bao hàm / Genes and Inclusive Fitness Sản phẩm của quá trình tiến hóa / Products of the Evolutionary Process Tâm lý học tiến hóa / Evolutionary Psychology Cơ sở của tâm lý học Tiến hóa / Premises of Evolutionary Psychology Kiểm tra thực nghiệm các giả thuyết Tiến hóa / Empirical Testing of Evolutionary Hypotheses Bản chất con người / Human Nature Nhu cầu thuộc về / Need to Belong Sự giúp đỡ và lòng vị tha / Helping and Altruism Cảm xúc chung / Universal Emotions Sự khác biệt Giới / Sex Differences Sự khác biệt giới trong tính hung hăng / Sex Differences in Aggression Sự khác biệt giới trong tính ghen tuông / Sex Differences in Jealousy Sự khác biệt giới trong ham muốn tình dục đa dạng / Sex Differences in Desire for Sexual Variety Sự khác biệt giới trong lựa chọn bạn tình yêu thích / Sex Differences in Mate Preferences Sự khác biệt Cá nhân/ Individual Differences
Môi trường tạo ra sự khác biệt cá nhân / Environmental Triggers of Individual Differences Sự khác biệt cá nhân có thể di truyền các nét tính cách khác / Heritable Individual Differences Contingent on Other Traits Sự khác biệt cá nhân về chiến lược lựa chọn phụ thuộc / Frequency–Dependent Strategic Individual Differences Mô hình Bigfive, động lực, và các vấn đề thích nghi có liên quan đến Tiến hóa / The Big Five, Motivation, and Evolutionarily Relevant Adaptive Problems Hạn chế của tâm lý học Tiến hóa / Limitations of Evolutionary Psychology Tóm tắt và đánh giá / Summary and Evaluation Thuật ngữ chính / Key Terms
Bao nhiêu phần trăm bản chất của con người ngày nay là kết quả của các mô hình hành vi đã phát triển khi tổ tiên của chúng ta giải quyết các vấn đề sinh tồn và sinh sản? © P. Rotger / Iberfoto / The Image Works / How much of human nature today is the result of behavior patterns that evolved as our ancestors solved the problems of surviving and reproducing? © P. Rotger/Iberfoto/The Image Works Hãy tưởng tượng cuộc sống của tổ tiên của chúng ta một triệu năm trước. Bạn thức dậy vào lúc bình minh và giũ khỏi cái lạnh giá của màn đêm. Một vài cục than hồng ấm áp phát sáng trong ngọn lửa, bạn nổi lửa lên. Những người khác trong bộ lạc tập trung quanh ngọn lửa khi mặt trời cắt ngang đường chân trời. Bụng bắt đầu réo lên. Suy nghĩ của bạn hướng về thức ăn. Các nhóm nhỏ bắt đầu tìm kiếm quả mọng, quả hạch và những con thú săn nhỏ. Imagine living as our ancestors did a million years ago. You awaken at dawn and shrug off the coldness of night. A few warm embers glow in the fire, so you stoke it with kindling. The others in your group gather around the fire as the sun breaks the horizon. Stomachs start growling. Your thoughts turn to food. Small groups set off in search of berries, nuts, and small game animals. Sau một ngày dài săn bắt và hái lượm, các thành viên trở về nơi trú ẩn tạm thời. Khi màn đêm bắt đầu buông xuống, cả bộ lạc quây quần bên đống lửa. Việc kiếm ăn cả ngày đã xong và tâm trạng mọi người trở nên ấm áp và náo nhiệt. Những câu chuyện về cuộc đi săn được tái hiện, những món đồ thu lượm được ngưỡng mộ. Khi bụng đã căng, cuộc thảo luận xoay quanh việc liệu mọi người có nên di chuyển vào ngày hôm sau hay ở lại lâu hơn. Một thợ săn thành công nháy mắt với người tình trẻ, nhưng cô ngại ngùng quay đi. Ai cũng thấy sự tán tỉnh này. Giao phối thu hút sự quan tâm ở mọi nơi. Khi mọi người bắt đầu buồn ngủ và lũ trẻ chìm vào giấc ngủ, đôi tình nhân trẻ tuổi lặng lẽ rời khỏi nhóm để ở riêng với nhau. Vòng tay ấm áp của họ lặp lại hàng triệu sự kiện trong quá khứ như một sự tham gia vào vòng tròn sự sống. After a long day of hunting and gathering, the members converge back at their temporary home site. As night begins to fall, the group gathers around the fire. The day’s foraging has been successful and the mood is warm and animated. Tales of the hunt are reenacted, the bounty of gathered goods admired. With bellies full, discussion turns to whether the group should move the next day or stay a bit longer. A successful hunter makes eye contact with his young lover, but she shyly looks away. Others notice this flirtation. Mating universally draws interest. As people grow sleepy and children are put to sleep, the young lovers quietly slip away from the group to be alone. Their warm embrace echoes millions of past events as people partake of life’s cycle. Tâm lý học tiến hóa là một quan điểm khoa học mới và đang phát triển nhanh chóng, nó cung cấp những tri thức quan trọng về tính cách con người. Ở chương này, chúng ta xem xét một số hiểu biết sâu rộng ở ba lĩnh vực: bản chất con người, sự khác biệt giới và sự khác biệt cá nhân. Chúng ta sẽ xem cách các lý thuyết trong tâm lý học tiến hóa phù hợp với khám phá của các nhà tâm lý học tính cách và thúc đẩy tạo nên các hướng nghiên cứu mới như thế nào. Hãy bắt đầu xem xét một số thông tin cơ bản về thuyết tiến hóa. Evolutionary psychology is a new and rapidly growing scientific perspective, and it offers important insights into human personality. In this chapter, we look at some of these insights in three areas: human
nature, sex differences, and individual differences. We will see how theories of evolutionary psychology fit with the discoveries of personality psychologists and generate new lines of research. We begin by reviewing some basic information about the theory of evolution. Tiến hóa và chọn lọc tự nhiên / Evolution and Natural Selection Tất cả chúng ta khởi nguồn từ một tổ tiên lâu đời và nối tiếp, những người đã hoàn thành hai nhiệm vụ quan trọng: sống sót đến tuổi sinh sản và sinh sản. Nếu tổ tiên nào của bạn thất bại trong việc sinh sản, bạn sẽ không có mặt ở đây ngày hôm nay để thấy được sự tồn tại của họ. Nghĩa là, mỗi người sống sót là một sự kiện thành công trong quá trình tiến hóa. Là con cháu của những tổ tiên sống sót thành công, chúng ta mang trong mình bộ gene về sự thích nghi mang lại sự thành công của họ. Theo quan điểm này thì bản chất con người của chúng ta - là tập hợp các sự thích nghi xác định chúng ta là con người - sản phẩm của quá trình tiến hóa. All of us come from a long and unbroken line of ancestors who accomplished two critical tasks: they survived to reproductive age, and they reproduced. If any one of your ancestors had failed at reproduction, you would not be here today to contemplate their existence. In this sense, every living human is an evolutionary success story. As descendants of successful ancestors, we carry with us the genes for the adaptations that led to their success. From this perspective, our human nature—the collection of adaptations that defines us as human—is the product of the evolutionary process. Rất lâu trước Charles Darwin, người ta đã biết rằng sự thay đổi diễn ra trong các cấu trúc hữu cơ theo tiến trình thời gian. Hồ sơ hóa thạch cho thấy xương khủng long đã tuyệt chủng từ lâu, nghĩa là không phải tất cả các loài trước đây đều còn tồn tại với chúng ta ngày nay. Hồ sơ sinh vật học cổ cho thấy những thay đổi trong hình thái cơ thể của động vật, cho thấy rằng không có gì là không thay đổi. Hơn nữa, cấu trúc của các loài dường như rất thích nghi với môi trường của chúng. Chiếc cổ dài của hươu cao cổ cho phép chúng ăn lá cây tít trên ngọn cao. Mai rùa dường như được thiết kế để bảo vệ nó. Cái mỏ của các loài chim dường như thích hợp để mổ các loại hạt để lấy chất dinh dưỡng. Vậy điều gì có thể giải thích cho sự thay đổi theo thời gian và sự thích nghi rõ ràng với các điều kiện môi trường? Long before Charles Darwin it was known that change takes place over time in organic structures. The fossil record showed the bones of long extinct dinosaurs, suggesting that not all species in the past are with us today. The paleontological record showed changes in animals’ body forms, suggesting that nothing remains static. Moreover, the structures of species seemed extraordinarily well adapted to their environments. The long necks of giraffes enabled them to eat leaves from tall trees. The turtle’s shell seemed designed for protection. The beaks of birds seemed suited for cracking nuts to get at their nutritious meat. What could account for change over time and apparent adaptation to environmental conditions? Chọn lọc tự nhiên / Natural Selection Đóng góp của Darwin không nằm ở việc quan sát sự thay đổi theo thời gian, cũng không phải trong việc nhận thấy thiết kế cơ chế thích nghi. Đúng hơn, Darwin đã đề xuất một lý thuyết về quá trình tạo ra sự thích nghi và sự thay đổi diễn ra theo thời gian. Ông gọi đó là lý thuyết về chọn lọc tự nhiên / natural selection. Darwin’s contribution was not in observing change over time, nor in noticing the adaptive design of mechanisms. Rather, Darwin proposed a theory of the process by which adaptations are created and change takes place over time. He called it the theory of natural selection.