Tiêu đề Phần I. KHÁI QUÁT VỀ CƠ THỂ NGƯỜI.doc ✅

Phần I. KHÁI QUÁT VỀ CƠ THỂ NGƯỜI Câu 1: Cơ thể người có cấu tạo như thế nào? Hướng dẫn trả lời - Cơ thể người được cấu tạo từ các hệ cơ quan như: + Hệ vận động. + Hệ tiêu hóa. + Hệ tuần hoàn. + Hệ bài tiết. + Hệ hô hấp. + Hệ sinh dục. + Hệ nội tiết. + Hệ thần kinh. - Trong mỗi hệ cơ quan bao gồm các cơ quan có cùng chức năng cấu tạo thành. - Trong từng cơ quan lại được các mô cấu tạo nên. - Mô được cấu tạo bởi các tế bào có cấu trúc và chức năng giống nhau. - Như vậy cơ thể người cũng được cấu tạo từ các tế bào. Câu 2: Giữa cơ thể người và các động vật thuộc lớp thú có những điểm giống nhau, khác nhau nào? Điểm giống và khác nhau đó nói lên điều gì? Hướng dẫn trả lời a. Điểm giống nhau: - Trên cơ thể đều có lông mao. - Răng phân hóa thành răng cửa, răng hàm và răng nanh. - Có vú, có tuyến sữa. - Thai sinh, nuôi con bằng sữa. b. Điểm khác nhau: Người Thú - Bộ xương phân hóa thích nghi với đi, đứng thẳng bằng 2 chân; lao động bằng 2 tay. - Lao động có mục đích, biết chế tạo và sử dụng công cụ lao động, bớt lệ thuộc tự nhiên. - Biết dùng lửa nấu chín thức ăn. - Sọ não lớn hơn mặt. - Có tư duy trừu tượng, có tiếng nói và chữ viết. - Bộ xương kém phân hóa hơn, hai chi trước vẫn là cơ quan vận động - di chuyển. - Kiếm ăn theo bản năng, chưa có mục đích, chủ yếu lệ thuộc vào tự nhiên. - Ăn sống nuốt tươi. - Mặt lớn hơn não. - Chưa có tư duy trừu tượng, chưa có tiếng nói và chữ viết. - Điểm giống nhau giữa người và các động vật thuộc lớp thú đã chứng tỏ rằng con người và các động vật thuộc lớp thú có chung nguồn gốc. - Điểm khác nhau giữa người và các động vật thuộc lớp thú đã chứng minh rằng tuy người và thú có quan hệ về nguồn gốc, nhưng người phát hiển và tiến hóa theo một hướng khác cao hơn. Câu 3: Dựa vào những đặc điểm nào mà loài người được xếp vào một loài trong lớp thú? Hướng dẫn trả lời Dựa vào những đặc điểm cấu tạo sau mà người được xếp vào một loài trong lớp thú: - Trên cơ thể đều có lông mao. - Răng phân hóa thành răng cửa, răng hàm, răng nanh. - Có vú, có tuyến sữa. - Có hiện tượng thai sinh, nuôi con bằng sữa mẹ. Câu 4: Bằng những hiểu biết của mình, hãy chứng minh câu nói “con người đã vượt lên làm chủ tự nhiên”? Hướng dẫn trả lời Con người đã vượt lên làm chủ tự nhiên là vì: Con người có khả năng sử dụng và chế tạo công cụ lao động, đã bớt lệ thuộc vào các quy luật tự nhiên. Hơn thế, con người còn có khả năng tư duy - tìm hiểu các quy luật tự nhiên để làm chủ tự nhiên, vận dụng các quy luật tự nhiên phục vụ cho lợi ích của mình. Ví dụ: Con người có khả năng hiểu biết và sử dụng năng lượng thủy triều, năng lượng gió, năng lượng mặt trời... để phục vụ cho đời sống.

Sơ đồ mối quan hệ qua lại giữa các hệ cơ quan trong cơ thể Câu 8: Dựa vào thành phần hóa học của tế bào, hãy cho biết: a. Vai trò của chất hữu cơ đối với tế bào? b. Vai trò của chất vô cơ đối với tế bào? Hướng dẫn trả lời a. Chất hữu cơ gồm: Prôtêin, gluxit, lipit, axitnuclêic. - Prôtêin: Gồm các nguyên tố C, H, O, N, S, P. Chức năng chủ yếu của protêin tham gia xây dựng các thành phần của tế bào. - Gluxit: Gồm các nguyên tố C, H, O. Chức năng chủ yếu của gluxit là tham gia vào hoạt động tạo năng lượng cho hoạt động của tế bào. - Lipit: Gồm các nguyên tố C, H, O nhưng lượng ô xi ít hơn nhiều so với ô xi trong gluxit. Chức năng chủ yếu của lipit là tạo năng lượng và chất dự trữ của tế bào. - Axitnuclêic gồm ADN - axit đêôxiribônuclêic và ARN - axit ribonucleic, được cấu tạo từ các nguyên tố C, H, O, N, P. Chức năng chủ yếu của axitnuclêic là thực hiện chức năng di truyền. b. Chất vô cơ: Gồm các loại muối khoáng chứa các nguyên tố: Ca, K, Na, Mg, Fe, Cu.... Muối khoáng tham gia vào nhiều chức năng của tế bào như: Cấu tạo các bào quan, Trao đổi chất, cân bằng áp suất... Câu 9: Tế bào động vật và tế bào thực vật có những điểm giống và khác nhau nào? Ý nghĩa của điểm giống nhau và khác nhau đó? Hướng dẫn trả lời a. Giống nhau: - Đều có các thành phần cấu tạo tương đối giống nhau: Bao gồm màng sinh chất, chất tế bào và nhân. - Đều là đơn vị cấu tạo và chức năng của cơ thể. b. Khác nhau: Tế bào động vật Tế bào thực vật Màng tế bào Chỉ có màng sinh chất, không có vách xenlulôzơ Có cả màng sinh chất và vách xenlulôzơ Chất tế bào Không có lục lạp. Có lục lạp. Có trung thể. Không có trung thể. Ít khi có không bào. Hệ không bào phát triển. Phân bào Phân bào có sao, tế bào chất được phân chia bằng eo thắt ở trung tâm. Phân bào không có sao, tế bào chất được phân chia bằng vách ngang ở trung tâm. Chất dự trữ Glicogen Tinh bột c. Ý nghĩa của điểm giống nhau và khác nhau: - Những điểm giống nhau giữa tế bào động vật và thực vật, chứng tỏ giữa động vật và thực vật có quan hệ về nguồn gốc trong quá trình phát sinh và phát triển sinh giới. - Những điểm khác nhau giữa tế bào động vật và thực vật, chứng minh rằng tuy có quan hệ về nguồn gốc nhưng động vật và thực vật tiến hóa theo hai hướng khác nhau. Câu 10: Hãy chứng minh tế bào là đơn vị cấu trúc và chức năng của cơ thể? Hướng dẫn trả lời * Tế bào được xem là đơn vị cấu trúc của cơ thể: + Từ các dạng sinh vật có cấu tạo đơn giản đến sinh vật có cấu tạo phức tạp đều có đơn vị cấu tạo nên cơ thể là tế bào + Ở động vật đơn bào: Tế bào là đơn vị cấu tạo của một cơ thể hoàn chỉnh. + Ở cơ thể đa bào: Mọi cơ quan của cơ thể đều được cấu tạo từ tế bào. Nhiều tế bào chuyên hóa, có cấu tạo giống nhau đảm nhận chức năng nhất định tập hợp lại tạo thành mô, các mô khác nhau liên kết lại tạo
thành cơ quan, nhiều cơ quan tạo thành hệ cơ quan, các cơ quan và hệ cơ quan cùng phối hợp hoạt động tạo thành một cơ thể thống nhất. Cơ thể người trưởng thành ước tính có khoảng 75.10 12 tế bào. Mỗi ngày có hàng tỉ tế bào bị chết đi và được thay thế. * Tế bào được xem là đơn vị chức năng: Chức năng của tế bào là thực hiện sự trao đổi chất và năng lượng (qua đồng hóa và dị hỏa), cung cấp năng lượng cho mọi hoạt động sống của cơ thể. Ngoài ra, sự lớn lên và phân chia của tế bào (gọi là sự phân bào) giúp cơ thể lớn lên, tới giai đoạn trưởng thành có thể tham gia vào quá trình sinh sản; tế bào còn có khả năng tiếp nhận và phản ứng lại với các kích thích lí - hóa của môi trường giúp cơ thể thích nghi với môi trường. Như vậy, mọi hoạt động sống của cơ thể đều liên quan đến hoạt động sống của tế bào nên tế bào là đơn vị chức năng của cơ thể. Câu 11: Dựa vào cấu tạo và chức năng của tế bào, hãy trình bày: a. Chức năng các bộ phận cấu tạo tế bào? b. Giải thích mối quan hệ thống nhất về chức năng giữa màng sinh chất, chất tế bào và nhân? c. Những đặc điểm cơ bản thể hiện tính chất sống của tế bào? Hướng dẫn trả lời a. Chức năng của các thành phần cấu tạo tế bào: - Màng tế bào: Giúp tế bào trao đổi chất. - Chất tế bào: Thực hiện các hoạt động sống của tế bào. + Lưới nội chất: Tổng hợp và vận chuyển các chất + Ribôxôm: Nơi tổng hợp prôtêin + Ti thể: Tham gia hô hấp giải phóng năng lượng + Bộ máy Gôngi: Thu nhận, hoàn thiện, phân phối các sản phẩm, bài tiết chất bã ra ngoài. + Trung thể: Tham gia quá trình phân chia tế bào. - Nhân tế bào: Điều khiển mọi hoạt động sống của tế bào. + Nhiễm sắc thể: Chứa ADN quy định tổng hợp prôtein, quyết định trong di truyền. + Nhân con: tổng họp rARN ribôxôm b. Mối quan hệ thống nhất về chức năng giữa màng sinh chất, chất tế bào và nhân: Màng sinh chất thực hiện trao đổi chất để tổng hợp nên những chất riêng của tế bào. Sự phân giải vật chất tạo năng lượng cần cho mọi hoạt động sống của tế bào được thực hiện nhờ ti thể. Nhiễm sắc thể trong nhân qui định đặc điểm cấu trúc prôtêin được tổng hợp trong tế bào ở ribôxôm. Như vậy các bào quan trong tế bào có sự phối hợp hoạt động để tế bào thực hiện chức năng sống. c. Những đặc điểm cơ bản thể hiện tính chất sống: - Tế bào thường xuyên trao đổi chất với môi trường trong cơ thể (máu, nước mô, bạch huyết) thông qua màng tế bào bằng cơ chế thẩm thấu và khuếch tán. - Sinh sản: Tế bào lớn lên đến mức nào đó thì phân chia gọi là sự phân bào. Vì thế tế bào luôn đổi mới và tăng về số lượng. - Cảm ứng: Là khả năng tiếp nhận và phản ứng lại các kích thích lí, hóa của môi trường xung quanh (VD: Tế bào cơ là sự co rút, Tế bào thần kinh là hưng phấn và dẫn truyền... ) Câu 12: Mô là gì? Hãy nêu đặc điểm cấu tạo và chức năng các loại mô trong cơ thể người? Hướng dẫn trả lời a. Khái niệm mô: Mô là tập hợp các tế bào chuyên hóa có cấu trúc giống nhau, cùng thực hiện một chức năng nhất định (ở một số loại mô còn có thêm các yếu tố phi bào) b. Cấu tạo và chức năng các loại mô: Cơ thể có 4 loại mô chính là: * Mô biểu bì: - Đặc điểm cấu tạo: Gồm các tế bào xếp sát nhau, phủ ngoài cơ thể, lót trong các cơ quan rỗng như ống tiêu hóa, dạ con, bóng đái... - Chức năng: Bảo vệ cơ thể, hấp thụ và bài tiết các chất. * Mô liên kết: - Đặc điểm cấu tạo: Gồm các tế bào liên kết nằm rải rác trong chất nền, có thể có các sợi đàn hồi. - Chức năng: Có chức năng nâng đỡ, vận chuyển, liên kết các cơ quan. * Mô cơ: - Đặc điểm cấu tạo: Gồm cơ vân, cơ trơn, cơ tim: các tế bào hình sợi dài