Tiêu đề 2. HOA HOC 12 MOI- CHUONG 1 ESTER - LIPID 2024-2025.GV.pdf ✅

TRƯỜNG THPT CHUYÊN THỦ KHOA NGHĨA TP. CHÂU ĐỐC – AN GIANG  Ths. DƯƠNG THÀNH TÍNH Tel (Zalo): 0356481353 HÓA HỌC 12 CTGDPT 2018 CHƯƠNG 1: ESTER – LIPID Hệ thống lý thuyết theo các chủ đề (tương ứng bài học).  Hệ thống bài tập theo cấu trúc mới (đề minh học 2025), bài tập ứng dụng thực tế, PTNL gồm: TNKQ (1 đáp án) + Bài tập trắc nghiệm đúng sai+Bài tập trả lời ngắn. Đề kiểm tra kiến thức cuối chương theo cấu trúc đề minh họa 2025 Ethyl butyrate và ethyl propionate Triglyceride trong động mạch Quả bồ kết – chất giặt rửa cản trở sự lưu thông máu. tự nhiên Quá trình làm sạch chất bẩn của xà phòng Năm học : 2024 – 2025 LƯU HÀNH NỘI BỘ
ThS. Dương Thành Tính Hóa học 12 – Chương 1: Ester - lipid 2024 -2025 1 MỤC LỤC A. HỆ THỐNG LÝ THUYẾT..................................................................................................................................2 CHỦ ĐỀ 1: ESTER - LIPID....................................................................................................................................2 I. ETSER .............................................................................................................................................................2 II. LIPID .............................................................................................................................................................4 CHỦ ĐỀ 2: XÀ PHÒNG VÀ CHẤT GIẶT RỬA...................................................................................................8 I. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO CỦA XÀ PHÒNG VÀ CHÁT GIẶT RỬA .............................................8 II. TÍNH CHẤT GIẶT RỬA.................................................................................................................................8 III. PHƯƠNG PHÁP SẢN XUẤT VÀ CHẤT GIẶT RỬA....................................................................................8 IV.ỨNG DỤNG – CÁCH SỬ DỤNG XÀ PHÒNG VÀ CHẤT GIẬT RỬA ......................................................10 CHỦ ĐỀ 3: ÔN TẬP CHƯƠNG 1 ........................................................................................................................11 B. HỆ THỐNG BÀI TẬP........................................................................................................................................12 PHẦN 1: MỘT SỐ BÀI TẬP TỰ LUẬN (ÔN TẬP KIẾN THỨC) .......................................................................12 DẠNG 1: ESTER – LIPID ................................................................................................................................12 DẠNG 2: XÀ PHÒNG, CHẤT GIẶT RỬA.......................................................................................................26 PHẦN 2. CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM NHIỀU PHƯƠNG ÁN LỰA CHỌN. .................................................40 MỨC ĐỘ 1: BIẾT.............................................................................................................................................40 DẠNG 1: ESTER – LIPID...........................................................................................................................40 DẠNG 1.1. KHÁI NIỆM, CẤU TẠO, DANH PHÁP, TÍNH CHẤT VẬT LÍ ESTER. .........................40 DẠNG 1.2. TÍNH CHẤT HÓA HỌC, ĐIỀU CHẾ, ỨNG DỤNG ESTER.............................................42 DẠNG 1.3. KHÁI NIỆM, CẤU TẠO, ĐỒNG PHÂN, DANH PHÁP, TÍNH CHẤT VẬT LÍ CHẤT BÉO..........................................................................................................................................................43 DẠNG 1.4. TÍNH CHẤT HÓA HỌC, ĐIỀU CHẾ, ỨNG DỤNG CHẤT BÉO. ....................................45 DẠNG 2: XÀ PHÒNG, CHẤT GIẶT RỬA...............................................................................................46 MỨC ĐỘ 2: HIỂU............................................................................................................................................48 DẠNG 1: ESTER – LIPID...........................................................................................................................49 DẠNG 1.1. KHÁI NIỆM, CẤU TẠO, ĐỒNG PHÂN, DANH PHÁP, TÍNH CHẤT VẬT LÍ ESTER. ..................................................................................................................................................................49 DẠNG 1.2. TÍNH CHẤT HÓA HỌC, ĐIỀU CHẾ, ỨNG DỤNG ESTER.............................................51 DẠNG 1.3. KHÁI NIỆM, CẤU TẠO ĐỒNG PHÂN, DANH PHÁP, TÍNH CHẤT VẬT LÍ CHẤT BÉO..........................................................................................................................................................55 DẠNG 1.4. TÍNH CHẤT HÓA HỌC, ĐIỀU CHẾ, ỨNG DỤNG CHẤT BÉO. ....................................56 DẠNG 2: XÀ PHÒNG, CHẤT GIẶT RỬA...............................................................................................57 MỨC ĐỘ 3: VẬN DỤNG .................................................................................................................................61 DẠNG 1: ESTER – LIPID...........................................................................................................................61 *LÝ THUYẾT .........................................................................................................................................61 DẠNG 1.1 : TÌM CTPT TỪ TỈ KHỐI HƠI, ĐIỂM CẤU TẠO ESTER................................................65 DẠNG 1.2: PHẢN ỨNG THỦY PHÂN ESTER...................................................................................66 DẠNG 1.3: HIỆU SUẤT PHẢN ỨNG ESTER HÓA...........................................................................68 DẠNG 2: XÀ PHÒNG, CHẤT GIẶT RỬA................................................................................................70 DẠNG 2.1: THỦY PHÂN TRIGLYCERIDE. ........................................................................................70 DẠNG 2.2: CHẤT BÉO KHÔNG NO + H2,Br2 .....................................................................................73 PHẦN 3: BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM ĐÚNG SAI.......................................................................................74 DẠNG 1: ESTER – LIPID...........................................................................................................................74 DẠNG 2: XÀ PHÒNG VÀ CHẤT GIẶT RỬA ..........................................................................................80 PHẦN 4: BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM TRẢ LỜI NGẮN.............................................................................89 MỨC 2: HIỂU..............................................................................................................................................89 DẠNG 1: ESTER – LIPID.......................................................................................................................89 DẠNG 2: XÀ PHÒNG, CHẤT GIẶT RỬA............................................................................................91 MỨC ĐỘ 3: VẬN DỤNG............................................................................................................................93 DẠNG 1: ESTER – LIPID.......................................................................................................................93 DẠNG 2: XÀ PHÒNG, CHẤT GIẶT RỬA............................................................................................98 C. ĐỀ KIỂM TRA CHƯƠNG 1: ESTER – LIPID THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA 2025 ....................102
ThS. Dương Thành Tính Hóa học 12 – Chương 1: Ester - lipid 2024 -2025 2 A. HỆ THỐNG LÝ THUYẾT CHỦ ĐỀ 1: ESTER - LIPID I. ETSER 1.Khái niệm Xét phản ứng sau: R-COOH + R’ -OH + o H ,t R –COO –R’ + H2O =>Khái niệm: Khi thay nhóm OH ở nhóm carboxyl của carboxylic acid (RCOOH) bằng nhóm OR’ thì được ester. 2. Cấu tạo - Ester đơn chức : R –COO–R ’ với R: gốc hydrocarbon, có thể là H. R ’ : gốc hydrocarbon, không thể là H. - Ester no, đơn chức, mạch hở: C H O (n 2) n 2n 2  3. Danh pháp Tên ester = Tên gốc R’ + Tên gốc acid RCOO- (có đuôi ate) Ví dụ: HCOOCH3: Methyl formate (Methyl methanoate). CH3COOC2H5: Ethyl acetate (Ethyl ethanoate). CH3CH2COOCH3: Methyl propionate. CH3COOCH=CH2: Vinyl acetate (Vinyl ethanoate). CH2=CH-COOCH3: Methyl acrylate (methyl propenoate). 4. Đồng phân *số đồng phân ester = 2n - 2 (n <5 ) * Số đồng phân acid = 2 n - 3 (n <5 ) CTPT Số đp ester Số đp acid Số đp đơn chức Ghi chú C2H4O2 (M=60) 1 HCOOCH3 1 CH3COOH 2 1 tạp chức HOCH2CHO C3H6O2 (M=74) 2 HCOOCH2CH3 ; CH3COOCH3 ; 1 CH3CH2COOH 3 1 ester (HCOO-) tráng bạc C4H8O2 (M=88) 4 HCOOCH2CH2CH3; 2 CH3CH2CH2COOH 6 2 ester (HCOO-) tráng bạc Tên R’ Tên RCOO- CH3-: methyl CH3CH2- (C2H5-) : ethyl CH3CH2CH2-: propyl CH3 CH CH3 : isopropyl CH2=CH- : vinyl CH2=CH-CH2- : allyl CH3CH2CH2CH2CH2-: amyl CH3 CH CH3 CH2 CH2 : isoamyl C6H5CH2-:benzyl C6H5-: phenyl HCOO- : formate (methanoate) CH3COO-: acetate(ethanoate) CH3CH2COO-: propionate (propanoate) CH2=CH-COO-: acrylate (propenoate) CH2=C CH3 COO methacrylate C6H5COO-: Benzoate -OOC-COO-: oxalate
ThS. Dương Thành Tính Hóa học 12 – Chương 1: Ester - lipid 2024 -2025 3 HCOOCH(CH3)CH3; CH3COOCH2CH3; CH3CH2COOCH3 CH3CH(CH3)COOH. 5. Tính chất vật lí - Este thường là chất lỏng, nhẹ hơn nước, ít hoặc không tan trong nước do khả năng tạo liên kết hydrogen với nước rất yếu hoặc không có. - Ester có nhiệt độ sôi thấp hơn carboxylic acid và alcohol có cùng số carbon hoặc M tương đương là do giữa các phân tử ester không (rất yếu) tạo được liên kết hydrogen với nhau và nhiệt độ sôi tăng dần theo phân tử khối. =>Nhiệt độ sôi (M gần bằng nhau): carboxylic acid >H2O > alcohol > ester. - Một số ester có mùi thơm đặc trưng: Isoamyl acetate: CH3COOCH2CH2CH(CH3)CH3 Mùi chuối chín. Ethyl butyrate và ethyl propionate: CH3CH2COOC2H5 có mùi dứa chín. Benzyl acetate CH3COOCH2C6H5 có mùi hoa nhài. CH3COO[CH2]7CH3 có trong quả cam. CH3 [CH2]14CH3COO [CH2]29CH3 có trong sáp ong. Ethyl acetate (Ethyl ethanoate) tạo mùi thơm nước hoa. 6.Tính chất hóa học Ester bị thuỷ phân trong môi trường acid hoặc môi trường base. Sản phẩm thu được khác nhau tùy thuộc vào điều kiện phản ứng. a. Phản ứng thuỷ phân ester trong môi trường acid ( H+ ) Là phản ứng thuận nghịch => Acid + alcohol (thường) R –COO –R ’ + H2O + o H ,t R –COOH + R’OH CH3COOC2H5 + H2O + o H ,t CH3COOH + C2H5OH Ethyl acetate acetic acid ethyl alcohol Nâng cao: 1.Ester + H2O o t ,H  carboxylic acid + aldehyde CH3COOCH=CH2 + H2O o t ,H  CH3COOH + CH3CH=O 2.Ester + H2O o t ,H  carboxylic acid + ketone CH3COOC(CH3)=CH2 + H2O o t ,H  CH3COOH + CH3COCH3