Nội dung text Biznes huquqi. Askarov J. 2024.pdf
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI ADLIYA VAZIRLIGI TOSHKENT DAVLAT YURIDIK UNIVERSITETI J. ASKAROV BIZNES HUQUQI O‘quv qo‘llanma Toshkent – 2024
UО‘K: 347.7(075.8)(575.1) KBK 67.404ya73 A 84 UО‘K: 347.7(075.8)(575.1) KBK 67.404ya73 ISBN 978-9910-788-04-8 © Askarov J., 2024-yil. © Toshkent davlat yuridik universiteti, 2024-yil. A 84 Ushbu oʻquv qoʻllanmada tadbirkorlik huquqi va tushunchalari, tadbirkorlik subyektlari, ularning tashkiliy-huquqiy shakllari, tadbirkorlik subyektlarini tashkil etish, faoliyatini amalga oshirish, qayta tashkil etish, tugatishning huquqiy asoslari va tartibi, tadbirkorlik huquqi subyektlarining mulkka nisbatan huquqlari, tadbirkorlik shartnomalari, ularning oʻziga xos xususiyatlari, tadbirkorlik subyektlari faoliyatini moliyalashtirish va kreditlash, ularni soliqqa tortish, tadbirkorlik subyektlarining davlat tomonidan qoʻllab-quvvatlanishi, ularning huquqiy himoya tizimi va javob- garlik asoslari kabi mavzular yoritilgan. Mazkur oʻquv qoʻllanma Toshkent davlat yuridik universiteti rektorining 2022-yil 28-dekabrdagi 412-um-sonli buyrug‘iga asosan nashrga tavsiya etilgan (ro‘yxatga olish raqami – 412-47). Masʼul muharrir: Sh.N. Roʻzinazarov. – y.f.d., prof. Taqrizchilar: Jumagulov A.E.– Toshkent davlat yuridik universiteti Biznes huquqi kafedrasi katta oʻqituvchisi, yuridik fanlar boʻyicha falsafa doktori (PhD); Shonazarov U. – TDYU Ixtisoslashtirilgan filial Davlat huquqiy fanlar kafedrasi katta oʻqituvchisi. Askarov, J. Biznes huquqi [Matn]: o‘quv qo‘llanma / J.T. Askarov. – T.: TDYU nashriyoti, 2024. – 216 b.
3 MUNDARIJA SOʻZBOSHI ...................................................................................................................5 I MAVZU. BIZNES HUQUQI VA PRINSIPLAR 1-§. Biznes faoliyati nima? .....................................................................................7 2-§. Tadbirkorlik huquqining tushunchasi, predmeti va prinsiplari .............................................................................................................9 3-§. Tadbirkorlik huquqining manbalari ...................................................... 13 4-§. Tadbirkorlik huquqiy munosabatlari .................................................... 17 II MAVZU. TADBIRKORLIK SUBYEKTLARI VA ULARNING TURLARI 1-§. Tadbirkorlik subyektlari tushunchasi va belgilari .......................... 22 2-§. Tadbirkorlik huquqi subyektlari tasnifi ............................................... 24 III MAVZU. TADBIRKORLIK SUBYEKTLARINI TASHKIL ETISH TARTIBI VA USULLARI 1-§. Tadbirkorlik faoliyatining tashkil etish usullari ............................... 48 2-§. Tadbirkorlik subyektlarini davlat roʻyxatidan oʻtkazish ............................................................................................................. 51 3-§. Tadbirkorlik subyektlarini qayta roʻyxatdan oʻtkazish ............................................................................................................. 57 IV MAVZU. TADBIRKORLIK FAOLIYATI SOHASIDAGI RUXSAT BERISH, LITSENZIYALASH VA XABARDOR QILISH 1-§. Tadbirkorlik faoliyati sohasidagi litsenziya va ruxsat berish tartibi tushunchasi, prinsiplari .................................... 65 2-§. Tadbirkorlik faoliyati sohasidagi litsenziya va ruxsat berish tartibi ...................................................................................... 68 V MAVZU. TADBIRKORLIK FAOLIYATINI MOLIYALASHTIRISH 1-§. Tadbirkorlik subyektlarining mulkiy huquqlari tushunchasi va tavsifi ................................................................................... 79 2-§. Tadbirkorlik faoliyati subyektlarining mulk huquqi asoslari ............................................................................................................... 85
4 VI MAVZU. TADBIRKORLIK SHARTNOMALARI 1-§. Tadbirkorlik shartnomalari tushunchasi, tuzish tartibi va turlari ................................................................................ 88 2-§. Tadbirkorlik shartnomalari taraflari, ularning huquq va majburiyatlari ............................................................................. 95 VII MAVZU. TADBIRKORLIK FAOLIYATINI DAVLAT TOMONIDAN TARTIBGA SOLISH VA NAZORAT QILISH 1-§. Tadbirkorlik faoliyati ustidan davlat nazorati tushunchasi, prinsiplari va huquqiy asoslari ...................................102 2-§. Tadbirkorlik subyektlari faoliyati ustidan davlat nazorati shakllari .........................................................................................104 3-§. Davlat soliq xizmati organlari tomonidan oʻtkaziladigan tekshiruvlar ......................................................................115 VIII MAVZU. TADBIRKORLIK SUBYEKTLARINI TUGATISH. TOʻLOVGA QOBILIYATSIZLIKNI HUQUQIY TARTIBGA SOLISH 1-§. Tadbirkorlik subyektlarini tugatish: ixtiyoriy va majburiy tartib ..............................................................................................132 2-§. Toʻlovga qobiliyatsizlik tushunchasi va belgilari ...........................144 IX MAVZU. TADBIRKORLIK FAOLIYATI SUBYEKTLARI HUQUQLARINING KAFOLATLARI, HIMOYA QILISH TIZIMI 1-§. Tadbirkorlik subyektlarining huquqlari va majburiyatlari ................................................................................................163 2-§. Tadbirkorlik faoliyati subyektlari huquqlarining kafolatlari ........................................................................................................166 3-§. Tadbirkorlik faoliyati subyektlarini himoya qilish .......................176 X MAVZU. TADBIRKORLIK FAOLIYATINING AYRIM SOHALARINI HUQUQIY TARTIBGA SOLISH XUSUSIYATLARI 1-§. Qurilish sohasida tadbirkorlik faoliyati (shaharsozlik, yer ajratish kabi ommaviy tartiblar) .................................................188 2-§. Savdo sohasida tadbirkorlik faoliyati (chakana va ulgurji savdo, ayrim ommaviy huquqiy tartiblar) .......................201 TAVSIYA QILINADIGAN ADABIYOTLAR ROʻYXATI ..........................208