Tiêu đề CTST - Bai 2 - Xa phong va chat giat rua.pdf ✅

BÀI 2: XÀ PHÒNG VÀ CHẤT GIẶT RỬA  CÂU HỎI BÀI HỌC Câu 1. [CTST - SGK] Xà phòng, chất giặt rửa được dùng để loại bỏ các vết bẩn bám trên quần áo, bề mặt các vật dụng, ... Xà phòng là gì? Xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp có đặc điểm gì giống và khác nhau. Hướng dẫn giải - Xà phòng là hỗn hợp muối sodium hoặc potassium của các acid béo và một số chất phụ gia. - So sánh xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp: Xà phòng Chất giặt rửa tổng hợp Giống nhau Cấu tạo của xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp thường gồm hai phần: + Phần phân cực (“đầu” ưa nước), phần này có thể hoà tan được trong nước. + Phần không phân cực (“đuôi” kị nước), là gốc hydrocarbon có mạch dài (R). Phần này không tan trong nước. Khác nhau Phần phân cực của xà phòng là nhóm carboxylate. Phần phân cực của chất giặt rửa tổng hợp là nhóm sulfate, sulfonate. Câu 2. [CTST - SGK] So sánh thành phần, tính chất giặt rửa của xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp. Hướng dẫn giải Xà phòng Chất giặt rửa tổng hợp Thành phần Gồm hỗn hợp muối sodium hoặc potassium của các acid béo và một số chất phụ gia. Chất phụ gia trong xà phòng có thể là chất độn (làm tăng độ cứng), chất diệt khuẩn, chất tạo hương ... Thường là các muối sodium như sodium alkylsulfate, sodium alkylbenzenesulfonate, ... Có khả năng làm sạch dầu mỡ, bụi bẩn bám trên các bề mặt. Tính chất giặt rửa - Kém tác dụng trong nước cứng và môi trường acid. - Thân thiện với môi trường hơn chất giặt rửa tổng hợp. - Dễ hoà tan trong nước hơn xà phòng; có thể sử dụng với nước cứng và môi trường acid. - Kém thân thiện với môi trường. Câu 3. [CTST - SGK] Quan sát Ví dụ 1 và Ví dụ 2, hãy giải thích tại sao xà phòng và chất giặt rửa đều tan được trong nước. Hướng dẫn giải Xà phòng và chất giặt rửa đều tan được trong nước do cấu trúc phân tử có một đầu phân cực (đầu ưa nước).
Câu 4. [CTST - SGK] Tiến hành Thí nghiệm và mô tả hiện tượng quan sát được. Viết phương trình hoá học ở dạng tổng quát của phản ứng xà phòng hoá chất béo. Hướng dẫn giải - Học sinh tiến hành thí nghiệm theo các bước sau: Bước 1: Cho vào bát sứ 2 ml dầu ăn và 5 ml dung dịch NaOH. Bước 2: Đun hỗn hợp sôi nhẹ và liên tục khuấy đều. Bước 3: Sau 10 phút, ngừng đun, để nguội. Thêm 5 ml dung dịch NaCl bão hoà vào, khuấy nhẹ. Để yên và quan sát. - Hiện tượng quan sát được: Sau bước 1 thấy hỗn hợp tách thành hai lớp, chất béo (dầu ăn) ở lớp trên do chất béo nhẹ hơn nước, không tan trong nước và các dung môi phân cực. Sau bước 2 thấy hỗn hợp đặc sệt dần do quá trình xà phòng hoá xảy ra, hỗn hợp trở nên đặc sệt do nước bốc hơi. Sau bước 3 thấy xà phòng nổi lên trên tách hết ra khỏi hỗn hợp phản ứng do khối lượng riêng của xà phòng nhỏ hơn khối lượng riêng của dung dịch NaCl bão hoà và xà phòng không tan trong dung dịch NaCl bão hoà. - Phương trình hoá học tổng quát của phản ứng:   3 5 3 5   3 3 3 3 t RCOO C H NaOH RCOONa C H OH ° + 3⁄43⁄4® +  CÂU HỎI CUỐI BÀI Câu 1. [CTST - SGK] Hoá chất chủ đạo trong ngành công nghiệp sản xuất xà phòng là A. K2SO4. B. NaCl. C. Mg(NO3)2. D. NaOH. Hướng dẫn giải Trong công nghiệp, xà phòng được sản xuất chủ yếu từ nguyên liệu chính là chất béo và sodium hydroxide (NaOH) hoặc potassium hydroxide (KOH). Câu 2. [CTST - SGK] Cho biết trong các chất sau, chất nào có thể là thành phần chính của xà phòng? Chất nào có thể là thành phần chính của chất giặt rửa tổng hợp? Hướng dẫn giải - Các chất (b), (c) có thể là thành phần chính của xà phòng do là muối sodium và muối potassium của các acid béo. - Chất (a) có thể là thành phần chính của chất giặt rửa tổng hợp do là muối sodium alkylsulfate.  CÂU HỎI SÁCH BÀI TẬP Câu 3. [CTST - SBT] Cho các chấtsau: 3 2 2 2     7 7 CH CH CH CH CH COONa = , 3 2  14 CH CH COOK , 3 2  10 CH CH COOK và CH COONa 3 . Trong các chất nêu trên, có bao nhiêu chất có thể là thành phần chính của xà phòng? A. 1. B. 2. C. 3. D. 4. Hướng dẫn giải 3 2 2 2     7 7 CH CH CH CH CH COONa = , 3 2  14 CH CH COOK , 3 2  10 CH CH COOK . Câu 4. [CTST - SBT] Phát biểu nào sau đây về xà phòng là đúng? A. Xà phòng có thành phần chính là muối sodium hoặc potassium của carboxylic acid.
B. Các phân tử xà phòng đều có đầu kị nước gắn với đuôi dài ưa nước. C. Xà phòng mất tính giặt rửa khi sử dụng với nước cứng. D. Nhược điểm của xà phòng là khó bị phân huỷ hoặc phân huỷ chậm, do đó gây hại cho hệ sinh thái. Hướng dẫn giải Xà phòng mất tính giặt rửa khi sử dụng với nước cứng Câu 5. [CTST - SBT] Trong số các vật phẩm tiêu dùng sau: xà phòng bánh, dầu gội đầu, nước bồ kết và baking soda NaHCO3 , số vật phẩm có thành phần chất giặt rửa tự nhiên và tổng hợp là A. 1. B. 2. C. 3. D. 4. Hướng dẫn giải Dầu gội đầu, nước bồ kết . Câu 6. [CTST - SBT] Phát biểu nào sau đây đúng về nước bồ kết? A. Nước bồ kết là xà phòng dạng lỏng. B. Muối potassium của các acid béo không no là thà̀nh phần chính của nước bồ kết. C. Nước bồ kết thuộc nhóm chất giặt rửa tự nhiên, không phải chất giặt rửa tổng hợp, cũng không phải là xà phòng. D. Nước bồ kết thuộc nhóm chất giặt rửa tự nhiên vì được điều chế từ các acid béo sẵn có trong tự nhiên. Hướng dẫn giải Nước bồ kết thuộc nhóm chất giặt rửa tự nhiên, không phải chất giặt rửa tổng hợp, cũng không phải là xà phòng. Câu 7. [CTST - SBT] Cho các phát biểu sau: a) Xà phòng được điều chế từ mớ lợn là chất giặt rửa tự nhiên. b) Xà phòng có thể đươơc sản xuất từ nguồn hydrocarbon có trong dầu mỏ. c) Nước Javel và baking soda là các chất giặt rửa có nguồn gốc vô cơ. d) Sodium laurylsulfate là chất giặt rửa tổng hợp. Số phát biểu đúng là A. 1. B. 2. C. 3. D. 4. Hướng dẫn giải Sodium laurylsulfate là chất giặt rửa tổng hợp. Câu 8. [CTST - SBT] Hoàn thiện thông tin trong bảng sau: Phân tử Tên gọi Phân loại 3 2  14 CH CH COOK ? ? ? sodium laurylsulfate (sodium dodecyl sulfate) Chất giặt rửa tổng hợp 3 2 6 4 2  11 CH CH C H SO ONa sodium 4-dodecylbenzenesulfonate ? Hướng dẫn giải Phân tử Tên gọi Phân loại 3 2  14 CH CH COOK potassium palmitate Xà phòng 3 2 3  11 CH CH OSO Na sodium laurylsulfate (hay sodium dodecylsulfate) Chất giặt rửa tổng hợp 3 2 6 4 2  11 CH CH C H SO ONa sodium 4-dodecylbenzenesulfonate Chất giặt rửa tổng họp
Câu 9. [CTST - SBT] Chất giặt rửa tổng hợp "không phải xà phòng nhưng thường được gọi là xà phòng". Em hiểu như thế nào về phát biểu trên? Hướng dẫn giải Chất giặt rửa tổng hợp không phải là xà phòng vì chúng không phải là muối sodium hoặc potassium của các acid béo. Tuy nhiên, chất giặt rửa tổng hợp cũng có hình mẫu của xà phòng, gồm một đầu ưa nước gắn với một đuôi kị nước. Tương tự như xà phòng, chất giặt rửa tổng hợp cũng dùng để tắm gội, giặt giũ, ... dưới dạng dầu gội, sữa tắm, ... Chính vì vậy, chất giặt rửa tổng hợp "không phải xà phòng nhưng thường được gọi là xà phòng". Câu 10. [CTST - SBT] Vì sao xà phòng và các chất giặt rửa tự nhiên, tổng hợp đều có khả năng làm giảm sức căng bề mặt của nước? Hướng dẫn giải Khi cho xà phòng hoặc chất giặt rửa vào nước, đầu ưa nước sẽ bị hút vào các phân tử nước. Các phân tử xà phòng hoặc chất giặt rửa này tích tụ trên bề mặt nước với phần đầu ở trong nước và phần đuôi thẳng lên trong không khí, phá vỡ liên kết hydrogen giữa các phân tử nước, làm giảm sức căng bề mặt của nước, giúp nước dễ làm ướt các vật dụng và bám dính vào các vật mà nó tiếp xúc dễ hơn. Nhờ đơ, nước dễ lan ra một diện tích rộng hơn và thấm sâu vào các sợi vải trong quá trình giặt. Câu 11. [CTST - SBT] Xà phòng diệt khuẩn là gì? Cho biết quan điểm của em về việc sử dụng xà phòng diệt khuẩn trong rửa tay sát khuẩn. Hướng dẫn giải Xà phòng diệt khuẩn là xà phòng được thêm một số chất kháng khuẩn khác, phổ biến là triclosan. Theo Cơ quan Quản lí Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA), hiện tại vẫn không có đủu bằng chứng khoa học để chứng minh xà phòng diệt khuẩn có khả năng ngăn ngữa bệnh tật tốt hơn so với xà phòng thông thường. Ngoài ra, việc sử dụng rộng rãi xà phòng diệt khuẩn trong một thời gian dài có khả năng ảnh hưởng tiêu cực đến sức khoẻ của người sử dụng, do xảy ra khả năng kháng thuốc của các loại vi khuẩn, chưa kể còn tiêu diệt một số loài vi khuẩn có ich cho da. Vì thế, không nên lạm dụng việc sử dụng xà phòng diệt.khuẩn trong rửa tay sát khuẩn. Câu 12. [CTST - SBT] Em hãy so sánh việc rửa tay sát khuẩn giữa xà phòng với alcohol. Hướng dẫn giải Khi rửa tay sát khuẩn, alcohol có thể tiện sử dụng hơn. Tuy nhiên, xà phòng cũng như alcohol đều có khả năng diệt khuẩn do có thể hoà tan lớp vỏ lipid của vi khuẩn. Do đó, xà phòng cũng có công dụng rửa tay sát khuẩn, chưa kể còn giúp tiết kiệm chi phí. Câu 13. [CTST - SBT] . a) Nhận xét cấu tạo của các chất giặt rửa tổng hợp sau: b) Vì sao hiện nay những chất giặt rửa tổng hợp có mạch phân nhánh thường bị cấm sử dụng? Hướng dẫn giải a) Cả hai đều là muối sodium với đuôi dài kị nước và đầu ưa nước tích điện âm, trong đó một muối là sulfate và muối còn lại là sulfonate. Tuy nhiên, phân tử muối sulfate có đuôi không phân nhánh, còn phân tử muối sulfonate có mạch đuôi phân nhánh. b) Trước đây, phân tử chất giặt rửa tổng hợp có đuôi phân nhánh như chất đã nêu ở trên được sử dụng một cách phổ biến. Tuy nhiên vì chúng khó bị phân huỷ sinh học nên đã gây ra nhiều bọt ở sông, bờ biển, hồ và hệ thống nước thải cũng như gây ô nhiễm nguồn cung cấp nước uống. Các chất giặt rửa tổng hợp có