Tiêu đề Bài 7. HÓA TRỊ VÀ CÔNG THỨC HÓA HỌC - HS.docx ✅

BÀI 7. HÓA TRỊ VÀ CÔNG THỨC HÓA HỌC I. CÔNG THỨC HOÁ HỌC 1. Khái niệm - Công thức hoá học của một chất là cách biểu diễn chất bằng kí hiệu hoá học của nguyên tố kèm theo chỉ số ở chân bên phải kí hiệu hoá học. Ví dụ 1: Công thức hoá học của oxygen và carbon dioxide lần lượt là O 2  và CO 2 . 2. Cách viết công thức hoá học - Công thức hoá học của đơn chất: + Đối với các đơn chất được tạo thành từ nguyên tố kim loại, khí hiếm và một số phi kim thì kí hiệu hoá học của nguyên tố được coi là công thức hoá học. Ví dụ 2: Đồng là Cu, sắt là Fe, carbon là C,... + Một số phi kim có phân tử gồm hai hay ba nguyên tử liên kết với nhau thì thêm chỉ số này ở chân kí hiệu hoá học. Ví dụ 3: Hydrogen là H 2 , oxygen là O 2 , ozone là O 3 ,... - Công thức hoá học của hợp chất: + Bao gồm kí hiệu hoá học của những nguyên tố tạo ra hợp chất kèm theo chỉ số ở chân bên phải kí hiệu hoá học. Ví dụ 4: methane là CH 4 , muối ăn là NaCl. 3. Ý nghĩa của công thức hoá học - Công thức hoá học cho biết: + Các nguyên tố hoá học tạo nên chất. + Số nguyên tử hay tỉ lệ số nguyên tử của các nguyên tố hoá học có trong phân tử. + Khối lượng phân tử của chất. Ví dụ 5: Công thức hoá học của sulfuric acid là H 2 SO 4  cho biết: + Sulfuric acid được tạo thành từ H, S và O. + Trong một phân tử sulfuric acid có 2 nguyên tử H, 1 nguyên tử S và 4 nguyên tử O. + Khối lượng phân tử của sulfuric acid là: 2 x 1 amu + 1 x 32 amu + 4 x 16 amu = 98 amu. - Biết công thức hoá học, tính được phần trăm khối lượng của các nguyên tố trong hợp chất. + Tính khối lượng mỗi nguyên tố có trong một phân tử hợp chất. + Tính khối lượng phân tử. + Tính phần trăm khối lượng của nguyên tố theo công thức:

- Bước 3: Xác định x, y (x, y thường là những số nguyên nhỏ nhất thoả mãn tỉ lệ trên). Ví dụ 8: Lập công thức hoá học của hợp chất tạo bởi S hoá trị VI và O. + Đặt công thức của hợp chất là S x O y . + Theo quy tắc hoá trị, ta có: x.VI = y.II + Ta có tỉ lệ: , lấy x = 1 và y = 3. Công thức hoá học của hợp chất là SO 3 . 2. Lập công thức hoá học của hợp chất theo phần trăm các nguyên tố Khi biết phần trăm khối lượng của hai nguyên tố A, B tạo nên hợp chất và khối lượng phân tử của hợp chất đó, xác định công thức hoá học theo các bước sau: - Bước 1: Đặt công thức hoá học của chất là A x B y . - Bước 2: Tính khối lượng của A, B trong một phân tử chất. - Bước 3: Tìm x, y. Ví dụ 9: Một hợp chất có công thức N x O y , trong đó N chiếm 63,64%. Khối lượng phân tử hợp chất là 44 amu. Xác định công thức hoá học của hợp chất. Ta có: %O = 100% − %N = 100% − 63,64% = 36,36%. Công thức hoá học của hợp chất là N 2 O.