Title A 222.1_Chú giải sách Sáng Thế-Lm Tanila Hoàng Đắc Ánh.pdf ✅

VIII. Thaùp BA-BEN. Trong lòch söû caùc nguoàn goác, Thaùnh Kinh raát kheùo leùo bieát laáy laïi nhöõng ñeà taøi chính yeáu vaø, hôn nöõa, töøng thôøi laøm cho nhöõng ñeà taøi aáy gaëp nhau vaø, nhôø ñoái chieáu nhö vaäy, laïi phaùt xuaát ra nhöõng giaùo huaán môùi. Trình thuaät veà vieäc xaây thaùp Ba- ben laø moät trong nhöõng giao ñieåm cuûa hai ñeà taøi ñaõ quen thuoäc: Moät laø toäi loãi ñaõ phaùt trieån quaù möùc treân maët ñaát baát chaáp giao öôùc Thieân Chuùa ñaõ laäp vôùi oâng Noâ-eâ, vaø thöù hai laø söï xaây thaønh cuõng ñöôïc noùi tôùi trong söï tích Ca-in (St 4,17). Thieân nhieân laø coâng trình tuyeät ñaúng cuûa Thieân Chuùa, coøn thaønh thò laø saûn phaåmñieån hình cuûa nhaân loaïi: Saûn phaåm cuûa nhaân loaïi choáng laïi coâng trình cuûa Thieân Chuaù. Trí khoân nhaân loaïi noåi leân choáng laïi Thieân Chuùa moät caùch töï phuï kieåu thaàn Promeùtheùe, vaø thaønh trì trôû neân töôïng tröng cho söï döõ vaø laø nôi thôø baùi ngaãu töôïng ñuû thöù. Khinh cheâ thaønh thò nhö theá chæ coù theå phaùt xuaát trong naõo traïng ngöôøi daân thoân daõ, du muïc, coù leõ quen vôùi thaûo nguyeân sa maïc. ” Nhö theá Ba -Ben trôû thaønh hình aûnh cuûa söï ñoaøn keát giaû taïo giöõa ngöôøi vôùi ngöôøi, trôû thaønh töôïng tröng cho söï lieân ñôùi cuûa con ngöôøi vôùi saûn phaåm cuûa nghò löïc chính mình vaø vôùi vuõ truï, moät söï lieân ñôùi ñöôïc con ngöôøi öôùc muoán vaø thöïc hieän maø khoâng tham khaûo Thieân Chuùa” (J. Bernhart). 1) Phaân tích baûn vaên. 1

laøm hoà... caát thaønh thaùp...), trong trình thuaät oâng coøn muoán chæ toaøn theå nhaân loaïi, “chính taïi ñaây, Ñöùc Gia-veâ ñaõ laøm ngoân ngöõ cuûa taát caû cö daân treân maët ñaát ra loän xoän; vaø chính töø ñaây, Ngöôøi ñaõ giaûi taùn hoï ñeán toaøn theå maët ñaát” (St 11,9). Trong yù ñònh cuûa taùc giaû, hình nhö toaøn theå baûn vaên phaûi coù moät taàm phoå quaùt, neân hoï saép xeáp baûn vaên aáy vaøo phaàn thöù nhaát cuûa Thaùnh Kinh: Phaàn naøy ñöôïc höôùng vaøo vieäc cöùu ñoä hoaëc leân aùn nhaân loaïi noùi chung, chöù khoâng “taäp trung” vaøo lòch söû cuûa moät daân toäc moät caùch ñaëc bieät nhö phaàn thöù hai. Trình thuaät veà thaùp Ba-Ben ñöôïc coi laø cuûa nhaø bieân soaïn Gia-vít; neáu vaäy, thì trình thuaät aáy coù ñöôïc hình thöùc hieän taïi vaøo theá kyû IX-VIII tcn. Nhöng chuùng ta seõ sai laàm neáu nghó raèng nhöõng theá kyû tröôùc thôøi ñaïi saùng taùc baûn vaên Gia-vít, khoâng thaáy coù ñöôïc moät töông truyeàn hoaëc truyeàn khaåu hoaëc thaønh vaên, lieân quan ñeán vieäc xaûy ra. Andreù Parrot coøn quaû quyeát raèng:” Trình thuaät Thaùnh Kinh naøy roõ raøng phuï thuoäc vaøo moät töông truyeàn coøn xöa hôn nhieàu...” Baûn vaên hieän thôøi cuûa Thaùnh kinh (veà thaùp Ba-ben) raát laø thuaàn nhaát, nghóa laø khoâng coù thaáy söï pha troän giöõa truyeàn vaên Gia-vít vaø truyeàn vaên tö teá: Baûn vaên chæ truyeàn ñaït tö töôûng vaø vaên phong cuûa nhaø bieân soaïn Gia-vít maø thoâi. 2) Nhaän xeùt veà lòch söû. Phaân tích trình thuaät cho kyõ, chuùng ta seõ thaáy taùc giaû cuûa trình thuaät chaéc ñaõ nhaèm hai muïc ñích . 3
Thöù nhaát, baèng caùch ruùt ngaén “lòch söû nhö vaäy” , taùc giaû taïo moät “nhòp caàu” giöõa thôøi ñaïi tieàn söû vaø nhöõng thôøi gian lòch söû ñaàu tieân. Khi noùi ñeán trình thuaät Thaùnh Kinh veà thaùp Ba-ben naøy maø khoâng thaáy ñaâu coù tö lieäu song song trong vaên chöông ngoaøi Thaùnh Kinh cuûa caän ñoâng coå ñaïi, Hubert Junken vieát raèng ñaây haún laø moät “baøi lòch söû ruùt ngaén, trong ñoù caùc söï kieän lòch söû ñaõ thöïc söï xaåy ra treân moät thôøi gian raát daøi, nhöng ñaõ ñöôïc thu toùm laïi vaøo moät giai ñoaïn caûm ñoäng vaø ngaén goïn : Ba-ben ñaõ ñöôïc choïn laøm maãu ñieån hình cho giai ñoaïn phaùt trieån aáy”. Thöù hai, trình thuaät roõ raøng ñaõ cho thaáy taùc giaû muoán lieân keát nhöõng thôøi lòch söû ñaàu tieân vaøo thôøi ñaïi AÙp-ra-ham; chaân trôøi lòch söû ñaõ thu daàn laïi vaø chæ bao truøm xöù löôõng haø ñòa, nôi caùc toå phuï cuûa oâng AÙp-ra-ham sinh soáng (St 11,31tt): Thay vì ñöa toaøn theå nhaân loaïi leân saân khaáu, taùc giaû chæ keå laïi lòch söû cuûa moät gia ñình, cuûa moät daân toäc maø thoâi. Ñaõ laâu, trình thuaät veà vieäc xaây thaùp Ba-ben chæ bò xeáp vaøo loaïi truyeän hoang ñöôøng vaø truyeàn thuyeát: moät vaøi caâu ghi baèng chöõ hình goùc (cuneùiformes), cuõng nhö nhöõng cuoäc khaùm phaù taïi Ba-by-lon, nhôø coâng trình khai quaät cuûa hai oâng Robert Molde Wey vaø Bruno Meissner, ñaõ cho pheùp chuùng ta kieåm tra vaø xaùc nhaän lòch söû tính cuûa caùc chi tieát ñöôïc trình thuaät Thaùnh Kinh ghi laïi. Baáy giôø chuùng ta phaûi thaáy roõ söï thaät: ñaây khoâng phaûi laø moät xöù cuûa truyeän thaàn tieân hay huyeàn hoaëc toân giaùo. Ñoaïn saùch noùi veà thaùp Ba-ben trong saùch Saùng Theá chöùa ñöïng raát nhieàu lôøi aùm chæ veà nhöõng di tích cuûa quaù khöù maø coâng trình nghieân cöùu khoa hoïc veà caùc neàn vaên minh caän ñoâng tan bieán ñaõ coâng nhaän laø coù, nhieàu ñeán noãi, ngaøy nay, khoâng coøn theå coi ñoù laø nhöõng ñieàu khoâng töôûng ñaïo ñöùc. 4