Content text Chương 3 Phôi thai học tim 93-113.pdf
Biên dịch : Bs Nguyễn Chí Phồn Fb:Nguyễn Chí Phồn Zalo:0982855594 93 Phôi thai học tim GIỚI THIỆU Có thể hiểu rõ hơn phổ dị tật tim thai được trình bày trong cuốn sách này nếu người đọc có kiến thức cơ bản về phôi thai học tim. Trong 30 năm qua, kiến thức về phôi thai học của tim người đã có những thay đổi đáng kể, chủ yếu là do những tiến bộ trong di truyền phân tử và các nghiên cứu theo dõi dòng dõi (1-6). Kiến thức thu được này đã làm sáng tỏ nguồn gốc của các ngăn tim khác nhau trong tim phôi thai và sự biệt hóa tế bào đang diễn ra và cho thấy rằng ống tim nguyên thủy tương tự như một giàn giáo, nơi các tế bào từ các dòng tế bào xung quanh khác nhau được thêm vào trong quá trình phát triển của tim (5,6). Kiến thức này cung cấp cơ sở cho việc hiểu rõ hơn về sinh bệnh học của dị tật tim bẩm sinh (3). Trong chương này, các bước cổ điển của hình thái học tim được trình bày với sự hiểu biết rằng trong khái niệm truyền thống này về phôi thai học tim và mạch máu lớn, nhiều câu hỏi vẫn chưa được trả lời (2). Chương này cũng trình bày về hình thái học tim theo mô hình được đề xuất bởi các lý thuyết gần đây trong hai đến ba thập kỷ qua. Biểu hiện gen liên quan của phôi thai học tim và sự phát triển của hệ thống dẫn truyền tim không được trình bày, do phạm vi của cuốn sách này. Để biết thông tin chi tiết hơn, chúng tôi khuyên bạn nên đọc các chuyên khảo và bài đánh giá về phôi thai học tim (1-6). C£CH TIẾP CẬN TRUYỀN THỐNG VỀ PH‘I THAI HỌC CỦA TIM NGƯỜI Vào tuần thứ ba sau khi thụ thai, phôi thai bao gồm ba lớp mầm cơ bản: ngoại bì, trung bì và nội bì. Trung bì biệt hóa thành bốn ngăn: trục, cận trục, trung gian v‡ bên. Trung bì bên tham gia vào quá trình hình thành hệ tuần hoàn và nội tạng. Trong trung bì lá tạng bên này, các cụm tế bào tiền thân tim tạo mạch phát triển và di chuyển về phía trước về phía đường giữa và hợp nhất thành một ống tim duy nhất. Các mảng tim hình lưỡi liềm hai bên này không đối xứng và xác định sự xoay của tim (2). Giáo lý cổ điển về sự phát triển của tim phôi thai tập trung vào các bước chÌnh sau: CHƯƠNG 3
Biên dịch : Bs Nguyễn Chí Phồn Fb:Nguyễn Chí Phồn Zalo:0982855594 94 Bước 1: Hình thành ống tim nguyên thủy: Trong mảng tim, các đảo tế bào tiền thân phát triển thành các cặp tế bào và hợp nhất để tạo thành ống tim nguyên thủy đường giữa (Hình 3.1) (4). Ống tim nguyên thủy được neo ở phía đuôi bởi các tĩnh mạch rốn và ở phía đầu bởi động mạch chủ lưng và các cung hầu. Ống tim nguyên thủy cho thấy các vùng gấp khúc hoặc vùng chuyển tiếp, nổi bật nhất là nếp gấp nguyên thủy (PF) ở cực động mạch và vòng nhĩ thất (AVR) ở cực tĩnh mạch (Hình 3.2). Các vùng chuyển tiếp này sau này sẽ tạo thành vách ngăn và van tim.
Biên dịch : Bs Nguyễn Chí Phồn Fb:Nguyễn Chí Phồn Zalo:0982855594 95 Hình 3.1: Nhìn từ trước của giai đoạn hình lưỡi liềm tim của quá trình hình thành hình thái tim. Trong mảng nguyên thủy, các trường trung bì tim hai bên hiện diện. Một phần của lớp trung bì tạo ra các trường tim, nằm ở cả hai bên của đường giữa (đường đứt nét). Các trường tim bao gồm trường tim thứ nhất (FHF) và thứ hai (SHF). Hai bên của lưỡi liềm tim hợp nhất dọc theo đường giữa để tạo thành ống tim nguyên thủy (xem Hình 3.2).
Biên dịch : Bs Nguyễn Chí Phồn Fb:Nguyễn Chí Phồn Zalo:0982855594 96 Hình 3.2: Nhìn từ trước của giai đoạn ống tim nguyên thủy của quá trình hình thành hình thái tim. Khi ống tim nguyên thủy được hình thành, một cực tĩnh mạch nguyên thủy ở một đầu và một cực động mạch ở đầu kia được nhìn thấy. Các vùng nguyên thủy dọc theo ống tim bao gồm từ đuôi đến mỏ: xoang tĩnh mạch, tâm nhĩ nguyên thủy, tâm thất nguyên thủy, bóng tim (nón), và thân động mạch. Các vùng được ngăn cách bởi cái gọi là vùng chuyển tiếp, sau này sẽ tạo thành vách ngăn và van. Hai vùng chuyển tiếp có thể xác định được trong sơ đồ này: vòng nhĩ thất (AVR) tạo thành các van nhĩ thất trong tương lai và nếp gấp nguyên thủy (PF) tạo thành vách liên thất trong tương lai. Bước 2: Vòng lặp ống tim: Ống tim nguyên thủy cho thấy nhu động