Title Xalqaro tashkilotlar huquqi. 2019..pdf ✅

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI ADLIYA VAZIRLIGI TOSHKENT DAVLAT YURIDIK UNIVERSITETI XALQARO TASHKILOTLAR HUQUQI O‘QUV QO‘LLANMA O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi tomonidan “Yurisprudensiya” yo‘nalishi bo‘yicha ta’lim oladigan talabalarga o‘quv qo‘llanma sifatida tavsiya etilgan TOSHKENT – 2019
2 O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 2019-yil 9-fevraldagi 133-sonli buyrug‘iga asosan talabalar uchun o‘quv qo‘llanma sifatida chop etishga tavsiya etilgan. UDK: 341.217 (075/8)(575.1). KBK: 67.412.1 X22 Xalqaro tashkilotlar huquqi. O‘quv qo‘llanma. Ma’sul muharrir y.f.d., professor A.Z.Muxammedjanov // Mualliflar jamoasi. – T.: TDYU nashriyoti, 2019. – 185 bet. Mualliflar jamoasi: y.f.n., prof. G.Yuldasheva, y.f.d. D.Sh.Umarxanova, y.f.f.d. X.R.Ochilov, y.f.f.d. N.E.Gafurova, M.M.Maxamatov, B.M.Sobirov. Taqrizchilar: I.A.Xamedov – Jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universiteti professori, y.f.d., professor; F.H.Eshmatova – O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlis Qonunchilik palatasi “Xalqaro ishlar va parlamentlararo aloqalar” qo‘mitasi deputati, y.f.n., dotsent. O‘zbekiston Respublikasi Presidentining 2013-yil 28-iyundagi “Yuridik kadrlar tayyorlash tizimini yanada takomillashtirish to‘g‘risidagi PQ – 1990-sonli va 2017-yil 28-apreldagi “Toshkent davlat yuridik universutetida kadrlar tayyorlash tizimini tubdan takomillashtirish va samaradorligini oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risidagi PQ – 2932-sonli qarorlari ijrosini ta’minlash, talabalarda Xalqaro tashkilotlar huquqi fani bo‘yicha nazariy bilimlarni va xalqaro tashkilotlar faoliyatiga oid hamda ular tomonidan qabul qilingan normalarni qo‘llashga doir ko‘nikmalarni shakllantirish maqsadida ushbu o‘quv qo‘llanma ishlab chiqildi. Mazkur o‘quv qo‘llanma xalqaro tashkilotlar tushunchasi, tarixi, manbalari va prinsiplari, xalqaro tashkilotlarning asosiy turlari, o‘ziga xos xususiyatlari, tashkilotlarning o‘zaro hamkorligi, bundan tashqari, O‘zbekiston Respublikasining xalqaro huquq subyekti sifatida xalqaro munosabatlar va xalqaro huquqqa ko‘rsatayotgan ta’siri, xalqaro tashkilotlar faoliyatidagi ishtirokini o‘rganish bo‘yicha ma’lumotlar, mavzuni mustahkamlash uchun nazorat savollari, muammoli vaziyatlarga oid masalalar berilgan. O‘quv qo‘llanma olimlar, sud-huquq sohasidagi mutaxassislar, tadqiqotchilar, yuridik ta’lim muassasasi talabalari va xalqaro tashkilotlar huquqi bilan qiziquvchi keng kitobxonlar uchun mo‘ljallangan. Toshkent davlat yuridik universiteti, 2019
3 MUNDARIJA Kirish ..........................................................................................................5 Glossariy.....................................................................................................8 Хalqaro tashkilotlar nomlari qisqartmalari......................................... 11 I bob. Xalqaro tashkilotlar huquqi xalqaro huquq tarmog‘i sifatida ...................................................................................... 18 1.1. Xalqaro tashkilotlar huquqi tushunchasi va predmeti .............................. 18 1.2. Xalqaro tashkilotlarning manbalari.................................................... 20 1.3. Xalqaro tashkilotlarning yaratilish tarixi ...................................................23 1.4. Xalqaro hukumatlararo tashkilotlar tushunchasi va belgilari............................................................................. 27 1.5. Xalqaro hukumatlararo tashkilotlarning klassifikatsiyasi ......................................................................................... 32 II bob. Xalqaro tashkilotlarning ichki huquqi. Xalqaro tashkilotlar hujjatlarining yuridik tabiati............................................ 35 2.1. Xalqaro hukumatlararo tashkilotlar – xalqaro huquq subyekti ............................................................................. 35 2.2. Xalqaro tashkilotlarning vakolatlari .................................................. 38 2.3. Xalqaro tashkilotlarni tuzish bosqichlari ........................................... 42 2.4. Xalqaro tashkilotlarning organlari ..................................................... 43 2.5. Xalqaro tashkilotlarning javobgarligi ................................................ 47 III bob. Xalqaro tashkilotlarda a’zolik va vakillik.............................. 51 3.1. Xalqaro tashkilotlarga a’zolik va ularning turlari.............................. 51 3.2. Xalqaro tashkilotga kirish shartlari va tartibi .................................... 53 3.3. Xalqaro tashkilotda davlatning a’zoligini to‘xtatish.......................... 54 3.4. Xalqaro tashkilotlarda kuzatuvchilar................................................. 56 IV bob. Birlashgan millatlar tashkilotining tizimining umumiy tavsifi va xususiyati.................................................................. 60 4.1. BMTning huquqiy maqomi................................................................ 60 4.2. BMT bosh organlari ........................................................................... 63
4 V bob. Birlashgan millatlar tashkilotining konvensiyaviy (nazorat) organlari......................................................... 81 5.1. Konvensiyaviy organlarning BMT tizimidagi o‘rni va nazorat funksiyasi........................................................................ 81 5.2. Inson huquqlari bo‘yicha Qo‘mita faolyati misolida Konvensiyaviy organlarning nazorat funksiyasining amalga oshirish mexanizmi....................................................................... 85 5.3. Konvensiyaviy organlarning O‘zbekiston Respublikasi bilan hamkorligi................................................................... 89 VI bob. Birlashgan millalatlar tashkilotining ixtisoslashtirilgan muassasalari ............................................................. 92 6.1. BMTning ixtisoslashtirilgan muassasalari tushunchasi, ularning huquqiy maqomi ......................................................................... 92 6.2. BMTning ixtisoslashtirilgan muassasalari turlari.............................. 93 VII bob. Xalqaro mintaqaviy tashkilotlar.......................................... 119 7.1. Yevropa Kengashi............................................................................ 119 7.2. Mustaqil Davlatlar Hamdo‘stligi (MDH) ........................................ 145 7.3. Shanxay hamkorlik tashkiloti (SHHT) ............................................ 155 XIII bob. Xalqaro nizolarni hal etishda xalqaro tashkilotlarning roli............................................................................... 165 8.1. BMT Xalqaro Sud ............................................................................ 165 8.2. Xalqaro jinoyat sudi ......................................................................... 172 8.3. Jahon Savdo tashkiloti doirasida xalqaro nizolarni hal etilishi................................................................................. 174 Tavsiya etiladigan adabiyotlar............................................................. 182